MAZLUMDER heyeti, Çatalca Geri Gönderme Merkezi’nde (GGM) yaşanan intihar vakasının ardından 29 Ağustos 2025’te tesisi ziyaret ederek incelemelerde bulundu. Heyet, merkezdeki fiziki koşulları gözlemledi, idareciler ve yabancılarla görüşerek bir rapor hazırladı.
KAPASİTE AŞILDI, ALAN YETERSİZ
Merkezin kapasitesi 380 kişi olmasına rağmen, ziyaret sırasında 371’i kadın, 35’i çocuk olmak üzere toplam 406 kişinin kaldığı bildirildi. Koğuşlarda kişi başına düşen alanın sınırlı olduğu, kişisel eşyalar için yeterli dolap bulunmadığı belirtildi.
Tuvalet ve banyolardaki suyun sık sık arızalandığı, tamirlerin geciktiği, havalandırma ve doğal ışığın yetersiz kaldığı aktarıldı. Bahçenin kapasiteye göre küçük olduğu, blokların sırayla günde 4 saat dışarı çıkarıldığı ifade edildi. Çocuk oyun alanının bakımsız ve yetersiz olduğu, yemekhanenin de küçük olduğu için yemeklerin gruplar halinde yendiği kaydedildi.
SAĞLIK HİZMETLERİNDE CİDDİ EKSİKLER
Rapor, sağlık hizmetlerine erişimde de sorunlar olduğunu ortaya koydu. 406 kişi için yalnızca bir doktor ve bir revir bulunduğu, bu nedenle randevularda günlerce gecikme yaşandığı belirtildi. Revirde yeterli tıbbi ekipman olmadığı, odanın küçük ve havasız kaldığı gözlemlendi.
Yabancıların detaylı sağlık muayenesinden geçirilmediği, hastane sevk taleplerinin çoğu zaman sonuçsuz kaldığı dile getirildi. Psikolojik destek imkânlarının sınırlı olduğu, çocuk psikoloğu veya pedagog bulunmadığı da raporda yer aldı.
ÇOCUKLAR İÇİN ÖZEL DESTEK YETERSİZ
Merkezde 35 çocuk bulunduğu, bunlardan ikisinin özel gereksinimli olduğu belirtildi. Çocuk odasının mevcut ihtiyacı karşılamadığı, özel gereksinimli çocuklar için uzman desteğinin bulunmadığı kaydedildi.
Çocuklu anneler için nispeten daha iyi koşullara sahip bir oda ayrıldığı, yeni doğan çocuklara mama ve bez gibi yardımlar yapıldığı ifade edildi. Ancak yardımların çocukların üstün yararı ilkesi doğrultusunda çeşitlendirilmesi gerektiği vurgulandı.
KADINLARIN MAHREMİYETİ İHLAL EDİLİYOR
Kadınlara temel hijyen malzemeleri sağlanmasına rağmen, malzemelerin düzenli ve yeterli biçimde verilmesinin önemine dikkat çekildi. Kadınların bulunduğu katlarda erkek güvenlik personelinin rahatça dolaşabildiği, bu durumun mahremiyet açısından sorun yarattığı belirtildi.
Kadınların psikososyal gelişimini destekleyecek sosyal ve kültürel aktivitelerin bulunmadığı da raporda yer aldı.
GÜVENLİK VE HAK İHLALLERİ
Yakın zamanda yaşanan intihar olayıyla ilgili soruşturma başlatıldığı ancak hiçbir personelin açığa alınmadığı, bu durumun soruşturmanın etkinliğine gölge düşürdüğü ifade edildi.
Avukat–müvekkil görüş odalarında ses yalıtımının yetersiz olduğu, “Yabancı Terörist Savaşçı” statüsünün çoğu zaman somut delillere dayandırılmadığı ve bu kişilerin diğer haklardan mahrum bırakıldığı belirtildi.
Şikâyet kutuları ve elektronik başvuru cihazlarının güvenlik görevlilerinin gözetiminde olduğu için gizlilik sağlamadığına da raporda dikkat çekildi.
MAZLUMDER’İN ÖNERİLERİ
Raporun sonuç bölümünde, GGM yönetiminin daha şeffaf olması, personelin insan hakları eğitimi alması ve fiziki-sosyal koşulların iyileştirilmesi gerektiği ifade edildi. Özellikle çocuklar için oyun ve gelişim alanlarının güçlendirilmesi, psikolojik destek hizmetlerinin artırılması ve kadınların mahremiyetinin korunması önerildi.
