La Nina etkisinin bitmesiyle El Nino geri döndü. 2023 ile 2024'te sıcaklık rekorlarının kırılmasını sağlayacak olan El Nino'nun haziran sonuna kadar başlama oranı yüzde 60. Ağustosa kadar başlama ihtimali yüzde 70, eylülde başlama ihtimali ise yüzde 80 olarak bildirildi. Sıcaklık rekorlarının kırılmasının beklendiği olayın küresel ekonomiye zararı 3 trilyon dolar olacak. El Nino'nun ülkemize yansımasını değerlendiren uzmanlar ise yaza benzer sonbaharlar ve ılık kışlar yaşanabileceğini açıkladı.
İklim krizi doğanın dengesini de bozdu. Üç yıldır etkili olan La Nina etkisi sona erdi yerini El Nino'ya bıraktı. Rekor sıcaklıkları beraberinde getirecek olan El Nino gelmeden endişeler başladı.
Dünya Gazetesi'nden Emre Ergül'ün haberine göre, La Nina ve El Nino…İspanyolca sırasıyla “Küçük kız” ve “Küçük oğlan” anlamına geliyor. La Nina, Pasifik Okyanusu’nun ekvatoral bandındaki okyanus suyu sıcaklığının 3-5 derece arası düştüğü; El Nino ise aynı derecelerle arttığı iki farklı iklim olayı… Hava olaylarında üç yıldır etkisini gösteren La Nina sona erdi; El Nino ise başlamak üzere…
KABUS BAŞLIYOR
Birleşmiş Milletler’e bağlı Dünya Meteoroloji Örgütü’ne (WMO) göre, El Nino kabusunun haziran sonuna kadar başlama oranı yüzde 60. Ağustosa kadar başlama ihtimali yüzde 70, eylülde başlama ihtimali ise yüzde 80…
El Nino hava olayı sırasında, ekvator boyunca batı yönünde esen rüzgarlar yavaşlıyor, ılık sular doğuya itiliyor ve okyanuslarda yüzey sıcaklıkları artıyor. Bu da hava sıcaklıklarının ortalama 0.2 santigrat derece artmasına neden oluyor.
Dünyaca ünlü Science dergisi, El Nino’nun geri dönüşüyle birlikte 2023 ve 2024’te sıcaklık rekorlarının kırılabileceğine dikkat çekti ve ekledi:
“2029’a kadar El Nino’nun küresel ekonomiye 5 yıllık zararı tam 3 trilyon dolar olacak.” Uyarı bitti mi, hayır: “Küresel ortalama yüzey sıcaklıkları önümüzdeki beş yılın birinde 1.5 derece artma olasılığı da yüzde 66.
ABD'YE ZARARI 699 MİLYAR $
BBC’nin hesaplamasına göre, en büyük ekonomik darbeyi, bu 3 trilyon dolarlık zararın 699 milyar dolarını görecek olan ABD yiyecek. Orman yangınları, tarım ve balıkçılıkta üretimde düşüklük, seller ve kasırgalardan dolayı altyapıların bozulması ve salgın hastalıklar insanoğlunun El Nino döneminde karşı karşıya kalabileceği tehlikelerden bazıları…
El Ninolar arasında kayıtlara en “darbe vuran” diye geçenleri, 1982 ve 2016 El Ninoları oldu… Science dergisi, El Nino’nun ekonomik etkisini şöyle anlattı: “1982 ve 1997’deki El Nino olayları yüzünden 1988 ve ve 2003’te ABD’deki gayri safi milli hasıla yüzde 3 düştü. Peru ve Endonezya’da aynı dönemde yüzde 10’dan fazla düşüktü.”
ETKİLERİ 2024'TE BELLİ OLACAK
Chicago Üniversitesi’nden Amir Jina, “GSYİH, El Nino’nun neden olacağı sonuçların yalnızca küçük bir bölümünü kapsıyor” derken, “Bulgular yalnızca şu anda ne kadar savunmasız olduğumuzu değil, iklim daha değişken hale geldikçe gelecekte ne kadar savunmasız olabileceğimizi ortaya koyuyor” diye uyardı. 2016, El Nino ve sera gazlarından kaynaklanan insan kaynaklı ısınma nedeniyle kaydedilen en sıcak yıl olmuştu.
Şimdi gözler 2024’te. Çünkü küresel sıcaklıklar üzerindeki etki, genellikle yaşandıktan sonraki yıl içinde ortaya çıkıyor. Bu nedenle de etkileri muhtemelen 2024’te en belirgin hale gelecek. Tüm bu gerekçeler nedeniyle de WMO Başkanı Prof. Petteri Taalas’ın uyarısına açıkça kulak kabartmalıyız: “El Nino’nun gelişine hazırlanmalıyız."
EL NİNO ETKİLERİ
Meteorologlara göre, El Nino en karışık iklim olayı. Nedeni ise iki El Nino döneminde yaşanan hava olaylarının, birbirleriyle benzerlik taşımaması… Uzmanlar normal şartlarda El Nino etkisini şöyle sıralıyor:
'YAZA DAHA YAKIN SONBAHARLAR YAŞAYABİLİRİZ'
Herkesin aklına ilk olarak “Ankara ve Sivas’taki sellerin El Nino’yla bir bağı var mı?” sorusu geliyor. Meteoroloji mühendisi Hüseyin Öztel, bu soru ve beklenen El Nino’nun Türkiye’ye etkisini DÜNYA’ya şöyle değerlendirdi:
Ankara ve Sivas’taki hava olaylarının El Nino’yla hiçbir ilişkisi yok. 20 yılda olabilecek bir hava olayı bu yıla denk geldi. Sıcaklıklarla hızlıca kuraklığa dönebiliriz
El Nino’nun en şiddetlisi 1982’de yaşandı. Sonbaharda (dünyada) göreceğimiz El Nino’nun 1982’dekinin 1.5, hatta 2 katı olacağı konuşuluyor. Bu oran çok kayda değer. 2024’te sıcaklık ortalaması tavana çıkabilir
El Nino, Güney Amerika’nın (Peru, Kolombiya) batısından Avustralya’ya doğru olan bölgede başlar. Tayfunlara neden olabilir. Amerikalılar, 2005’teki Katrina Kasırgası’nı pek hatırlamak istemez. Ama 2024’te ondan daha serti yaşanabilir. Bu tip kasırgalar 100 yılda bir olur normalde. Ama sıklığı 15-20 yıla düşebilir.
El Nino döneminde Avrupa’nın batısı (Belçika’ya kadar olan ülkeler) daha ılık kışlar yaşar. Direkt etkisi olmasa da Türkiye’de daha yaza benzer sonbaharlar, daha ılık kışlar yaşayabiliriz.
Orman yangınları olabilir, tarım etkilenebilir. Tarım için yağış projeksiyonları yapılmalı. Bu sayede kırılganlığımızı azaltırız. Yoksa büyük darbe görebiliriz.
