Türkiye'nin önde gelen iş insanlarından Murat Ülker'in ismi bir tıklama tuzağıyla anıldı. Yalan olduğu belli olan haber ve montajlanmış fotoğrafla ilgili dijital doğrulama sitesi teyit.org da, görüntülerin sahte olduğuna ilişkin analiz yayınladı. Ülker ise, konu ile ilgili "Takipçilerim bu tarz montaj resimlere inanmaz ama yine de herkes dikkatli olmalı" uyarısında bulundu.
FATİH YÜKSEL
Son zamanlarda dijital dünya, bilgiye erişim ve iletişimdeki hızlı gelişmelerle birlikte hem olumlu hem de olumsuz yönleriyle adından söz ettiriyor. Ancak bu hızlı değişim ve erişim kolaylığı, maalesef kötü niyetli kişilerin sahte içerikleri ve tıklama tuzağı şeklinde yaymalarına da zemin hazırlıyor. İşte, son dönemde Türkiye'nin önde gelen iş insanlarından biri olan Murat Ülker'in ismi bu tür bir tıklama tuzağıyla anıldı. Apaçık yalan olduğu belli olan haber ve fotoğrafla ilgili dijital doğrulama sitesi teyit.org da, içeriğin sahte olduğuna dair analiz yayınladı. Konuyla ilgili açıklama yapan Ülker ise, "Takipçilerim bu tarz montaj resimlere inanmaz ama yine de herkes dikkatli olmalı" uyarısında bulundu.
Sosyal medya platformları, insanların haberlere, içeriklere ve paylaşımlara anında erişebilmesini sağlayarak toplumun bilgiye olan açlığını doyuruyor. Ancak bu aynı zamanda sahte haberlerin ve manipülatif içeriklerin de hızla yayılmasına olanak tanıyor. İşte bu bağlamda, son günlerde iş insanı Murat Ülker'in ismi sahte bir haberle anıldı ve bu haber tıklama tuzağı ile yayıldı.
Söz konusu haberde, ünlü iş insanı Murat Ülker'in gözaltına alındığı ve kariyerinin sona erdiği iddia ediliyordu. Ancak detaylı bir inceleme sonucunda, bu haberin gerçek dışı olduğu ve tıklama tuzağıyla yayıldığı ortaya çıktı. İddialı başlıkla paylaşılan görselde, Murat Ülker'in montajlanmış bir fotoğrafı yer alıyordu. Fotoğrafın orijinali, 2018 yılında Adana merkezli FETÖ/PDY operasyonuyla ilgili Anadolu Ajansı kaynaklı bir habere aitti ve Ülker'in kafası montajlanmıştı.
HER ŞEYİYLE MONTAJ
Görselin yayıldığı internet sitesine dikkatlice bakıldığında ise birçok şüphe çeken detayla karşılaşıldı. Örneğin, sitenin "AKŞAM" yazısı taşıyan kısmının aslında Akşam Gazetesi'ne ait olmadığı ve sitenin dolandırıcılar tarafından oluşturulduğu anlaşıldı. Haberin yazarı olarak gösterilen Alan Kohler'in de aslında Avustralyalı bir finans gazetecisi olduğu ve Türkçe bir içeriğin oluşturulmasının pek olası olmadığı görüldü.
MANTIK HATALARIYLA DOLU
Ayrıca haber içeriği incelendiğinde de mantık hataları ve gerçekçilikten uzak ifadeler bulunuyordu. Murat Ülker'in canlı yayında tüm servetini bir yatırım platformu aracılığıyla kazandığını açıklaması, gerçekçi bir senaryo gibi görünmüyordu. Üstelik Ece Üner'le yapılmış böyle bir söyleşinin izine rastlanmadı; ünlü iş insanının son söyleşisi geçtiğimiz günlerde gazeteci Candaş Tolgaışık yönetimindeki Kafa TV YouTube kanalında yayınlanmıştı.
İş insanı Murat Ülker
MURAT ÜLKER: KERİZ SİLKELEMEK İSTEYENLERE DİKKAT
Konuya ilişkin açıklama yapan Murat Ülker, bu tür tıklama tuzağına karşı dikkatli olunması gerektiğini vurgulayarak, takipçilerinin böyle sahte içeriklere inanmayacağına dair güvenini ifade etti. Ayrıca, doğrulama sitelerinin ve güvenilir haber kaynaklarının kullanımının önemini vurguladı.
Sosyal medya hesabından hakkındaki yalan içerikle ilgili "Keriz silkelemek isteyenlere dikkat" başlığıyla açıklama yapan Ülker şunları söyledi:
"Dijitalde hepimizin iletişimde olabilmesi, paylaşımların yayılım gücü iyi güzel de bir de madalyonun öteki yüzü var… Dolandırıcılar şimdilerde oldukça kötü fotoşoplarla, aslı astarı olmayan sahte paylaşımlarla, hayatımda hiç yapmadığım güya yapılmış röportajlarla keriz silkelemeye çalışıyorlar. Takipçilerim keriz değildir, bunlara inanmaz diye düşünüyorum ama yeri gelmişken de bir uyarayım dedim.
Gerçek olmadığı çok aşikar ama ne olur ne olmaz, boşluğunuza denk gelir eder, sakın tıklayıp paranızı kaptırmayın, dikkat edin!
Yeni nesil dijital dünyanın da olayı bu demek ki, hırsız kuyuya taş atıyor… Neyse ben de bu vesileyle teyit sitelerini öğrendim. Detaylıca açıklamışlar..."
TEYİT.ORG'DAN KAPSAMLI ANALİZ
Dijital doğrulama sitesi teyit.org'un ise yalan haberle ilgili analizi şu şekilde:
Facebook’ta “Murat Ülker’e ne oldu? Bu gerçekten kariyerinin sonu mu?” cümlesiyle paylaşılan bir gönderide iş insanı Murat Ülker’in gözaltına alındığı iddia edildi. Paylaşımlarda Murat Ülker’i gösterdiği iddiasıyla bir fotoğraf da yer aldı.
FOTOĞRAF DİJİTAL MÜDAHALE İLE OLUŞTURULMUŞ
Önce fotoğrafı araştırmakla başlayalım. Fotoğraf ilk bakışta orijinallikle ilgili şüphe uyandırıyor. Murat Ülker’in kafası fotoğrafa ait görünmüyor. Murat Ülker’in kafası ile fotoğrafın geri kalanındaki görüntünün kalitesi de aynı görünmüyor. Bununla birlikte Ülker’in kafası ile kolları arasında ten rengi uyuşmazlığı da göze çarpan detaylar arasında.
Murat Ülker’in tutuklandığını gösteren görseli tersine görsel arama yöntemi ile araştırdığımızda fotoğrafın orijinaline ulaşıyoruz.
Fotoğrafın aslı “Adana merkezli FETÖ/PDY operasyonu” başlıklı bir haberden alınmış.
Görselde görünen kişinin yerine Murat Ülker’in kafası montajlanmış.
GÖNDERİ ASLINDA BİR TIK TUZAĞI
Gönderiyi incelemeye geçtiğimizde bunun aslında bir tık tuzağı olduğu ilk bakışta anlaşılıyor. Gönderideki linke tıkladığımızda Murat Ülker’in spiker Ece Üner ile yaptığı söyleşi karşımıza çıkıyor. Haberde Ülker’in Türkiye İş Bankası’nın canlı yayında söyledikleriyle ilgili kendisini dava ettiğiyle ilgili içerik yer alıyor.
Habere göre Murat Ülker’in servetinin sırrı Avex AI isimli bir yatırım platformu.
Haberin paylaşıldığı internet sitesine göz attığımızda ise şüphe çeken durumlarla karşılaşıyoruz. İlk olarak sosyal medyada paylaşılan görselin sol üst kısmında görülen “AKŞAM” yazısı haberin Akşam Gazetesinde yayınlandığını düşündürüyor. Fakat paylaşımdaki linkin yönlendirdiği site Akşam Gazetesi’nin internet sitesi değil. Akşam Gazetesinin internet sitesine baktığımızda ise bu başlıkta bir haberin yer almadığını görüyoruz.
Başlığının ardından haberin yazarına baktığımızda Alan Kohler ismini görüyoruz. Alan Kohler, Avustralyalı bir finans gazetecisi ve editör. Alan Kohler’in isimsiz bir haber sitesinde Türkçe bir içerik yazması pek olası değil. Böyle bir içeriğe de zaten farklı dilde rastlamıyoruz.
Haberin içeriğine detaylı göz attığımızda da mantık hataları sürüyor. Haberin başında yazar, söz konusu söyleşinin kaydını TRT Haber Müdürü'nü ikna ederek aldıklarını ve haberin her an yayından kaldrılabileceğini söylüyor. Aynı şekilde TRT Haber Müdürü'nün isimsiz bir haber sitesine yayınlanması yasaklanmış bir kaydı vermesi olağan gazetecilik teamüllerinden uzak.
Haberin devamında söz konusu söyleşi aktarılıyor. Söyleşide de benzer mantık hataları görülüyor. Türkiye’nin en zengin insanlarından birinin tüm servetini bir yatırım platformu aracılığıyla kazanması ve bunu canlı yayında açıklaması gerçekçi bir senaryo gibi görünmüyor.
Google’da “Ece Üner Murat Ülker röportajı” aramasını yapıp son bir ayda paylaşılan videolara baktığımızda ise aramamız sonuçsuz kalıyor. Yani internette paylaşılan böyle bir söyleşiye rastlamıyoruz.
Murat Ülker’in katıldığı son söyleşisi 23 Haziran 2023’te Kafa TV YouTube kanalında yayınlanmış. Sohbet havasında olan bu programda Murat Ülker ne servetinin sırrını açıklıyor ne de yatırım tavsiyesinde bulunuyor.
Ulusal basını taradığımızda da hiçbir kaynakta böyle bir haber olmadığını görüyoruz. Bazı haber siteleri ise iddiaları yalanlayan haberler yayınlamış.
Bunlarla birlikte sitede tıklanan her bağlantı tek bir linke yönlendiriyor. Bu da Avex AI isimli yatırım platformunun kayıt sitesi.
Google’da “Avex AI” aramasını yaptığımızda çıkan sonuçlarda Avex adında bir müzik yayıncılığı ve eğlence şirketi ile yine aynı isimde Arnavutluk’ta bulunan bir dağıtım şirketinin internet sitelerine ulaşıyoruz. Bunların bahsi geçen yatırım platformu ile ilgisi bulunmuyor.
Arama sonuçlarına baktığımızda kullanıcıya güven veren, Avex AI’yi tanıtan ve şirket detaylarını içeren bir internet sitesi yok. Bu da akıllara bu internet sitesinin kullanıcıların kişisel verilerine ulaşmak amacıyla oluşturulmuş bir oltalama taktiği olduğunu getiriyor.
Bu ayrıntılar gözetildiğinde “Greenville Municipal Auditorium” kullanıcı isimli hesaptan yapılan paylaşımın bir tık tuzağı olduğu anlaşılıyor.
