Psikolog Ecem Özcan Tatlıdil, son zamanlarda yapay zeka teknolojilerinin bireyler üzerindeki etkilerine dair çarpıcı uyarılarda bulundu. Tatlıdil’e göre, pratik çözümler sunan yapay zeka uygulamaları, psikolojik ve zihinsel süreçlerde derin etkiler yaratıyor; özellikle de yaratıcılığı törpülüyor ve bireyleri bağımlılığa sürüklüyor.
Günlük yaşantıda zaman kazandırmasıyla tercih edilen yapay zeka, Tatlıdil’e göre insan algısını ve özgün düşünce becerilerini zayıflatabilir. Terapi sürecinde danışanlarının bazı kararlarını yapay zeka yönlendirmeleriyle almaya başladığını gözlemlediğini belirten Tatlıdil, “Fayda sağlayan yönlerini elbette göz ardı etmiyoruz. Ancak yaratıcılığın körelmesi, kişinin hayal gücü ve farkındalığını da beraberinde götürür. Uzun vadede bu durum özgün hedeflere ulaşmayı imkânsızlaştırabilir,” diye konuştu.
Sosyal medyada paylaşılan yapay zeka temalı mizahi videolara da değinen Tatlıdil, bu içeriklerin, insan ilişkileri ve kriz anlarında yapay zekanın yetersizliğini dolaylı biçimde ortaya koyduğunu ifade etti. “Bazı videolar ironik bir şekilde, artık günlük işlerin bile yapay zeka olmadan yapılamaz hale geldiğini gösteriyor. Ancak bu içeriklerin sonunda verilen mesaj önemli: Teknoloji bir araçtır, insanın yerine geçemez,” dedi.
“ZİHİN, KENDİ İÇ ALGORİTMASINI KURAR”
Tatlıdil, yapay zekanın insan zihninden ilhamla geliştirildiğini vurgulayarak, beynin karar alma süreçleriyle sosyal medya algoritmalarının işleyişini kıyasladı. “Beynimiz de tıpkı algoritmalar gibi önce veri toplar, sonra geçmiş deneyimlere göre süzer, dikkati odaklar, yorum yapar ve en sonunda davranış üretir. Bu benzerlik, zihinsel sürecin nasıl yönlendirilebileceğini de gösterir,” dedi.
Zihnin de bir yapay zeka gibi kendini sürekli eğittiğine dikkat çeken Tatlıdil, “Ne izlediğimiz, neye yoğunlaştığımız, neyi tekrar ettiğimiz hem zihnimizi hem de onun iç algoritmasını şekillendiriyor. Yani dijital dünyada olduğu gibi, zihinsel filtrelerimiz de bizi biz yapan en önemli yapıdır,” değerlendirmesinde bulundu.
“YAPAY ZEKADAN YARARLANABİLİRİZ AMA ONUN ESİRİ OLMAMALIYIZ”
Yapay zekanın veri işleme ve pratiklik sunduğu alanlarda elbette avantaj sağladığını söyleyen Tatlıdil, esas meselenin bu teknolojiyi nasıl kullandığımızda gizli olduğunu belirtti: “Yaratıcı düşünceye ket vuracak şekilde bağımlı hale gelmek, zihinsel sağlığımızı riske atar. O yüzden sınır çizilmeli ve insan psikolojisine dair durumlarda mutlaka uzman desteği öncelik olmalıdır.”
Tatlıdil’in en güçlü vurgusu ise geleceğe dair oldu: “Sorgulayan, üreten, hayal kuran bireyler ancak yaratıcılıklarını yitirmediklerinde var olabilir. Yapay zekayı reddetmek değil, onu insan merkezli bir farkındalıkla kullanmak esas meseledir.”
