Türkiye’de yaşanan ekonomik kriz ve artan vergi yükleri, yerel medya sektörünü derin bir çıkmaza sürüklüyor. Yüzüncüyıl Gazeteciler Derneği Yerel Medya ve Temsilciler Kurulu Başkanı Serkan Candaş, mevcut tabloyu değerlendirerek sektördeki ciddi sorunlara dikkat çekti. Candaş, yerel medya kuruluşlarının ağır maliyetler ve yetersiz devlet desteği nedeniyle yayın yapamaz hale geldiğini, birçok kuruluşun kapanma riskiyle karşı karşıya olduğunu vurguladı.
“YAYIN BAŞLAMADAN BORÇ BAŞLIYOR”
Serkan Candaş, bir medya kuruluşunun daha yayın hayatına başlamadan devlete borçlanmaya başladığını belirtti. Gelirin neredeyse yarısının vergiye gittiğini ifade eden Candaş, “Ne teşvik var, ne destek. Yerel medya, her geçen gün daha fazla borçlanıyor” dedi. Sektörün sürdürülemez bir noktaya geldiğini vurgulayan Candaş, özellikle Anadolu’daki yerel gazete ve televizyon kanallarının hayatta kalmak için büyük mücadele verdiğini kaydetti.
Serkan Candaş
VERGİ YÜKÜ VE GİDERLER MEDYAYI ZORLUYOR
Türk Haber Gazetesi'nin haberine göre; Candaş, yerel medyanın karşılaştığı ekonomik zorlukları detaylandırarak dört başlık altında topladı:
KDV ve Gelir Vergisi: Yayıncılar, tüm harcamalarında %20 Katma Değer Vergisi (KDV) ödemek zorunda kalıyor. Ayrıca yıl sonunda elde edilen gelirin %25’i gelir vergisi olarak devlete aktarılıyor.
Reklam Gelirlerinden Kesintiler: Yerel medyanın en önemli gelir kaynağı olan reklamlardan hem KDV hem de Basın İlan Kurumu (BİK) payı alınıyor.
Personel Giderleri: Çalışan maaşlarından kesilen gelir vergisi ve Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) primleri, istihdamı zorlaştırıyor.
Sabit Giderler: Kira, enerji ve teknik altyapı maliyetlerinin sürekli artması, yayıncılığı sürdürülemez hale getiriyor.
KIRSALDA YEREL MEDYA CAN ÇEKİŞİYOR
Candaş, özellikle kırsal bölgelerde yayın yapan küçük ölçekli medya kuruluşlarının ayakta kalabilmek için borç içinde yayın yaptığını ifade etti. Devletin bu yapılar için destek mekanizmalarını harekete geçirmesi gerektiğini belirten Candaş, yerel medyanın sadece haber aktaran bir mecra değil, aynı zamanda kamu denetimi sağlayan bir güç olduğunu söyledi.
“YEREL MEDYA SUSARSA, HALKIN SESİ KESİLİR”
Yerel medyanın, vatandaş ile yerel yönetimler arasında köprü görevi gördüğünü belirten Candaş, bu yapının zayıflamasıyla birlikte demokratik denetimin ortadan kalkabileceği uyarısında bulundu. “Belediyelerden kaymakamlıklara kadar, yerel yönetimleri denetleyen ve vatandaşın sorunlarını gündeme taşıyan tek güç yerel basındır. Bu yapı çökerse, halk yalnız kalır” dedi.
KAPANAN KURULUŞ SAYISI ARTIYOR
Gazeteciler Cemiyeti verilerine göre, son iki yılda ekonomik nedenlerle kapanan yerel gazete sayısı 150’yi, yayın faaliyetlerini durduran yerel televizyon kanalı sayısı ise 20’yi geçti. Sektör temsilcileri, bu sayının 2026 yılına kadar iki katına çıkabileceğinden endişe ediyor.
DEZENFORMASYON VE BİLGİ KİRLİLİĞİ ENDİŞESİ
Yerel medya kuruluşlarının güç kaybetmesi, sosyal medyada yayılan doğruluğu teyit edilmemiş içeriklerin önünü açıyor. Serkan Candaş, halkın doğrulanmamış bilgilere mahkûm kaldığını ve sosyal medyada yalan haberlerin yaygınlaştığını ifade ederek, “Ulusal medya yerelden kopmuş durumda. Yerel medya susarsa, halkın hakikate ulaşma imkânı da ortadan kalkar” dedi.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ: VERGİ İNDİRİMİ VE TEŞVİK FONLARI
Candaş, sektörün içinde bulunduğu krizden çıkabilmesi için çözüm önerilerini şöyle sıraladı:
Yerel medya kuruluşları için KDV ve gelir vergilerinde indirim yapılmalı.
Kâğıt, baskı ve dijital altyapı giderlerine yönelik özel teşvik fonları oluşturulmalı.
Basın İlan Kurumu, sadece kesinti yapan değil, aynı zamanda maddi destek sağlayan bir yapıya dönüştürülmeli.
“YEREL BASIN BU ÜLKENİN VİCDANIDIR”
Serkan Candaş, açıklamasını şu sözlerle tamamladı:
“Yerel basın, bu ülkenin vicdanıdır. Yaşatılmadığı takdirde sadece medya değil, demokrasinin temeli de zarar görür. Hükümet artık bu çığlığı duymalı.”
