Kısmi emeklilik formülü, EYT'yi az bir farkla kaçıranlar için bir seçenek olarak ortaya çıktı. Bu formülle kısmi emeklilik hakkı kazananlar da 7.500 TL aylık alabilecekler. İşte detaylar...
Emeklilikte yaşa takılanlar için (EYT) çeşitli formüller gündeme gelmeye devam ediyor. EYT yasası kapsamında prim ödemesi yetmediği için emekli olamayan vatandaşlar için alternatif seçenekler sunuluyor. Bu doğrultuda, kısmi emeklilikte 15 yıl ve 3600 gün prim ödeme şartını tamamlayanlar daha fazla çalışmadan emekli olabilecekler. Ancak, bu haktan yararlanacak kişilerin kimler olduğu konusu belirsizliğini koruyor.
EYT düzenlemesiyle birlikte 4 milyondan fazla kişi yaş şartından muaf tutulurken, yeni emeklilik reformları üzerinde çalışmalar başlatıldı. Reform çalışmaları kapsamında, kadınların emekliliğini kolaylaştıracak destekler de gündeme alındı.
Bağ-Kur'luların prim sistemi de yeniden ele alınacak ve EYT kapsamına girmeyenlerin durumu da masaya yatırılacak. Ayrıca AK Parti'nin Seçim Beyannamesi'nde kadınlara hem yaş hem prim desteği verileceği açıklandı. Kadınların çocuk sayısına göre emeklilik yaşı esnetilecek ve ev kadınlarının isteğe bağlı primlerine devlet desteği sağlanacak. Bu kapsamda, ev kadınlarının ödeyecekleri primlerin üçte birini devlet karşılayacak.
İsteğe bağlı sigortaya dahil olan çalışmayan kişilere emeklilik yolunu açılacak. Her ay en az brüt asgari ücretin yüzde 32'si oranında, en fazla da bunun 7.5 katına kadar prim ödemesi yapılacak. Şu anda brüt asgari ücretin 10 bin 8 lira olduğu düşünüldüğünde, en düşük isteğe bağlı sigorta primi 3 bin 202 lira 56 kuruş olarak belirlendi. Yapılacak düzenleme ile isteğe bağlı sigorta primi ödeyen ev kadınlarının aylık primlerinin yüzde 33'ü devlet tarafından karşılanacak. Bu sayede, ev kadınları daha az prim ödeyerek emekli olabilecekler. Mevcut tutar üzerinden yılda 12 bin 810 TL devlet desteği sağlanacak. Ancak, asgari ücretin artmasıyla birlikte prim desteği de artacaktır.
BAĞ-KURLU'LARIN EMEKLİLİK PRİM SAYISI SSK'LILARLA EŞİTLENECEK
Küçük esnaflar ve Bağ-Kur sigortalıları için emeklilik sistemiyle ilgili önemli değişiklikler yapılacak. Bağ-Kur'luların emeklilik prim sayısı SSK'lilarla eşitlenecek ve gereken prim gün sayısı 9000'den 7200'e düşürülecek. Bu değişikliklerle birlikte kısmi emeklilik için de prim eşitlemesi yapılacak ve Bağ-Kur'luların kısmi emeklilik için gereken prim gün sayısı 5400'den 4500 veya 3600'e indirilebilecek.
Bu değişiklikler aynı zamanda isteğe bağlı prim ödeyen ev kadınlarını da etkileyecek. İsteğe bağlı sigorta da Bağ-Kur kapsamında bulunuyor ve ödenecek primlerine 3'te 1 devlet desteği alacak ev kadınları, Bağ-Kur'luların primleri SSK'lilarla eşitlenirse 5400 gün yerine 4500 veya 3600 gün prim ile emekli olabilecek.
Başlangıç sigortası Eylül 1999 ile Nisan 2008 arasında olan SSK'lılar 25 yıl sigortalılık ve 4500 prim günü doldurduklarında kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli aylığı alabilirler. Mayıs 2008'den sonra sigortalı olanların ise 5400 güne kadar prim ödemesi koşuluyla 63 yaşında emekli aylığına hak kazanabilecekleri belirtiliyor.
Son olarak, sigortalıların kısmi yaşlılık aylığına hak kazanacağı kademeli yaş haddi kadınlarda 50, erkeklerde 55 yaş, 15 yıl çalışma süresi ve 3600 prim gün sayısıdır. Hangisi en son sağlandıysa, o tarihe göre emeklilik hesabı yapılır.
Bu değişikliklerin amacı, küçük esnaflar ve Bağ-Kur sigortalılarının emeklilik sistemi açısından daha adil bir duruma getirilmesi ve daha erken emekli olma imkanı sağlanmasıdır. Bu adımların hedefi, sosyal güvenlik sisteminin daha kapsayıcı ve eşitlikçi hale getirilmesiyle birlikte, daha iyi bir yaşam standardı için emekli olan vatandaşların refah seviyelerinin yükseltilmesidir.
SIK SORULAN SORULARIN CEVAPLARI
1- Hangi koşullar altında emekli olunabilir?
Emeklilik için birçok koşul vardır ve farklı kanunlar altında farklı emeklilik türleri bulunmaktadır. Genel olarak, sigortalılık süresi, prim ödeme gün sayısı ve yaş şartlarına uygun olanlar emekli olabilirler. Örneğin, Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) bağlı olarak çalışanların en az 25 yıl sigortalı olmaları ve en az 5 bin gün prim ödemeleri gerekmektedir. Ayrıca, kadınlar için 58 yaş, erkekler için 60 yaş şartı da vardır.
2- Emekli olmak için ne kadar prim ödenmesi gerekiyor?
Emekli olmak için ödenmesi gereken prim miktarı, kişinin sigortalılık süresi ve çalışma hayatında ne kadar kazandığına bağlı olarak değişmektedir. Prim ödeme gün sayısı da emekli olmak için önemlidir. Örneğin, Sosyal Güvenlik Kurumu'na bağlı olarak çalışanların en az 5 bin gün prim ödemeleri gerekmektedir.
3- Kimler 3600 prim günüyle emekli olabilir, aylıklar normal emeklilerden çok mu düşük?
İşsizlik Sigortası Kanunu'na göre, 8 Eylül 1981'den önce işe başlayan kadınlar ve 8 Eylül 1976'dan önce işe başlayan erkekler, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim ödemesi yaparak emekli olabilirler. Bu şekilde emekli olanların aylıkları normal emeklilerden daha düşük olabilir, ancak en düşük emekli aylıkları 7500 lira olduğu için bağlanan aylık düşük de olsa bu tutarda bir gelir elde edilebilir.
4- Hangi sigortalılar daha kolay şartlarla yaşlılık aylığına hak kazanabilir?
Malul olanlar, engelliliği nedeniyle vergi indiriminden yararlananlar, çalışma gücü kaybı olanlar, maden işyerlerinin yer altı işlerinde çalışanlar, erken yaşlandığı tespit edilenler ve özel olarak korunmakta olanlar daha kolay şartlarla emekli olabilirler.
5- Eğer emekli olduğunuzda tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışmaya devam ederseniz, çalıştığınız süre boyunca ödediğiniz primler yeni bir emekli aylığına hak kazanmanızı sağlayabilir. İşten ayrıldığınızda, eski emekli aylığınızın kesildiği tarihten itibaren aylıklara yapılan artışlar uygulanarak yeni aylık başlangıç tarihi itibarıyla bulunan tutarınız belirlenir. Bunun yanı sıra, emeklilik sonrası çalışma süresi boyunca ödenen primlerin bir kısmı da kısmi aylık olarak hesaplanır ve toplam tutar yeni emekli aylığınızı oluşturur.
6- Sosyal güvenlik sistemine ödenen primler, emekli olmaya ve aylık bağlanmasına yeterli olmayabilir. Bu durumda, yaşlılık toptan ödemesi yapılır ve primleriniz iade alınır. Yaşlılık toptan ödemesinden yararlanabilmek için kadınların 58, erkeklerin ise 60 yaşını doldurması gerekmektedir. Örneğin, 7 bin prim günüyle 60 yaşında emekli olacak bir erkek çalışanın, sadece 2 bin prim günü varsa bu primleri geri alabilir. Yaşlılık toptan ödemesi yapmak için gerekli diğer koşullar ve işlemler için Sosyal Güvenlik Kurumu'na başvurmanız gerekmektedir.
