Milyonlarca vatandaşın gözü kulağı EYT düğümünün çözülmesi için mecliste olacak. Süreç devam ederken cevap aranan sorulardan biri de işçilerin çoğunlukta olması nedeniyle işyerlerinden ne kadar tazminat alacaklarıydı. İşte detaylar...
Yapılan hesaplamalara göre brüt maaşı 12000 Türk Lirası olan bir çalışan 12 sene boyunca yılda 2 izin ücreti alıyorsa ikramiye 12'ye bölünerek brüt tutara 14000 Türk Lirasıekleniyor. Bu durumda maaş ve çalışma yılı ile çarpıldığında 168000 Türk Lirası oluyor.
Bu çıkan sonuç rakamdan damga vergisi düşüldükten sonra kalan para EYT’ li taksitsiz olarak nakit olarak alınabiliyor. Yeni Asır yazarı Faruk Erdem EYT ile ilgili merak edilenleri yazdı:
EYT yasasından faydalanmak için prim gerektirmektedir. Eksik sigorta primleri krediyle tamamlanabilecek Milyonlarca sigortalı vatandaş EYT Yasası'na kilitlendi. Türkiye'de emeklilik şartı, sigorta priminin belirli bir süre içinde ödenmiş olmasıdır. EYT Kanunu'na göre SSK, 8 Eylül 1999 tarihinden önce şartların düzelmesi halinde dahi en az 5.000 gün sigortalılık yapmakla yükümlüdür. Bağ-Kur'da bu sigorta primi miktarı kadınlar için 7.200 güne, erkekler için 9.000 güne çıkmaktadır. Bu nedenle, ikramiye emeklilik için ideal olmalıdır.
Eksik primi olan vatandaşlar için ise borçlanma imkânları bulunuyor Bunlardan kadınların doğum borçları ve erkeklerin askerlik borçları en çok kullanılanlarıdır. Elbette kanunumuz bütün borçları düzenlemektedir.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 41. Maddesinde borçlanılarak prim kazanılabilecek süreler belirlenmiş durumda. Bu süreler ilgili maddede şu şekilde sıralanıyor:
a)Kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamındaki sigortalı bir kadının, üç defaya mahsus olmak üzere doğum yaptığı tarihinden sonra iki yıllık zamanı aşmamak kaydıyla borçlanılacak sürelerde uzun vadeli sigorta kolları açısından sigortalı sayılmaması ve çocuğunun hayatta olması şartlarıyla talep edinilen süreleri, b) Er veya erbaş olarak silâh altında veya yedek subay okulunda geçen zamanları, c) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olanların, personel mevzuatına göre aylıksız izin süreleri,
b) Sigortasız olarak doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri, e) Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri, f) Sigortalı çalışıyorken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen süreleri,
Grev ve lokavtta geçen süreleri, h) Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri, ı) Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden ay başına kadar açıkta geçirdikleri süreleri, i) 4857 sayılı Kanuna göre kısmi s j) Sigortasız olarak 8/4/1929 tarihli ve 1416 sayılı yabancı ülkelere Gönderilecek öğrenci Hakkında Kanuna göre yurt dışına gönderilen ve öğrenimini başarıyla tamamlayıp ülkesine tekrar dönenlerin sorumlu bulunduğu mecburi hizmet süresini tamamlamış olanların, yurt dışında resmî öğrenci olarak geçirmiş oldukları öğrenim sürelerinin 18 yaşının doldurmasından sonraki döneme ait olan kısmı, sigortalının kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları halinde borçlanma hakları bulunmaktadır. Süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik süreleri
İŞE GİRİŞ GERİYE ÇEKER
Son zamanlarda borçlanmaların işe giriş tarihini geri çekip çekmeyeceği tartışılıyor. 5510 sayılı Kanun'un 41. maddesi bu konuyu açıkça düzenlemektedir. Maddenin son fıkrasında şu ifadeler yer alıyor:
"Bu Kanunla belirlenen sigorta başlangıç tarihinden önceki süreler için ücret alınırken, iptal edilen gün sayısına göre sigorta başlangıç tarihi mahsup edilir..." Bu iptal işlemi üç yerde gerçekleşir. Birincisi, sigortadan önce yaşanan askeri borçtur. Askerlik hizmetinin sigorta süresi dolmadan tamamlanmış olması halinde, iş ilişkisinin başlangıç tarihi bu fıkra uyarınca geriye alınır. Burada ziyaret ettiği gün sayısı, borçlu olduğu gün sayısı kadardır.
İkinci uygulama ise yurtdışı borçlanmaları ile ilgili. Türkiye ‘deki sigorta yurtdışına çıkarsa önceki dönemden gelen borçlanmalar buradaki işgününü borçlanılan günü kadar çeker. Üçüncü soru sigortadan önce doğum yapan anneler için ortaya çıkıyor. Genellikle, sigortadan yapılmadan önceki doğumlar borçlanılamıyor. Ancak stajlar bir istisnadır ve stajdan sonra alınan kredi işi geri alır.
BAŞVURU ÖNCE, ÖDEME SONRA
Yine aynı maddede başvuru yapıldıktan sonra ödeme için bir aylık süre veriliyor. Kanunda ayrıca şu ibarelerle yer almaktadır: “Gecikmeyi bildirdikten sonra bir ay içinde sigorta primlerini ödemeleri halinde fatura dönemleri sigorta teminatlarına dahil edilir. bir. başvuru şartı Bir ay içinde ödenmemiş.
Ödenmeyen kredi süreleri hizmet sayılmaz..." Bu hükme göre kredi başvurusunda paranın hemen alınmayacağını anlıyoruz. Bu nedenle Aralık ayı bitmeden kredi başvurusunda bulunmak çok önemli, asgari ücret artışının aralık ayı bitmeden yapılan talebi etkilememesi için bugünün asgari ücreti üzerinden hesaplanır. Ödeme imkanı yoksa o zaman bazen başvuru iptal edilir ve borç da olmaz. Yeniden başvurmak gerekir.
EYT'Lİ İÇİN TAZMİNAT HESAPLAMASI
Daha önce de ATV'ye açıklamalarda bulunan Erdem, EYT'linin alacağı tazminatla ilgili örneği şöyle anlatmıştı:
Bu çalışan kardeşimizin brüt maaşı 12 bin TL olması lazım. Ayrıca bu çalışan kardeşimizin yılda 2 bayram harçlığı alması lazım. 2 maaşı 24 bin TL.
12 yıldır çalışıyor olsun. İkramiyeyi 12'ye bölüyoruz, aylık 2 bin TL düşüyor. Bunu da brüt ücrete eklediğimizde 14 bin TL'ye çıkıyor. Tazminat da, 14 bini çalışılan yılla çarpıyoruz ve 168 bin TL."
TAZMİNATTAN DAMGA VERGİSİ DÜŞÜLÜYOR
Ancak 168 bin TL'nin tamamı EYT'lilerin elinde değil. Bu rakamdan 1275 TL damga vergisi kesilmektedir. Paranın geri kalanı taksitsiz olarak nakit olarak alınabilir.
PRİM KOŞULU
SSK çalışanları için sigorta primi ise kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 5 bin, erkeklerde 25 yıl olarak belirlendi. Emekli sandığında kadınlar için 7.200 gün ve erkekler için 9.000 gün yeterlidir.
Erdem, bu 3 kurumda farklı personellerle SGK'ya gidip hizmetlerini birleştirmeleri gerektiğini söylüyor.
AKILLARDAKİ SORU: EYT'DE 1999 DAHİL Mİ?
EYT'de çalışılan bir diğer konu da EYT'ye bir gün, hafta veya ay kaçıranlar içindir. Yönetmelikte emeklilik yaşını (EYT) geçmiş işverenlerin işten çıkarma yükünün hafifletilmesine yönelik tedbirler kapsamında. 1999 yılında deprem olması ve sigortasız çalışılması "EYT 1999 yılını kapsıyor mu?"sorusunu gündeme getirdi. Bu konunun açıklığa kavuşması için önümüzdeki günlerde yapılacak açıklamalar merakla takip ediliyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, işverenlerin kredi taleplerini dinlediklerini açıklayarak, "Kredi sorununu Maliye ve Maliye Bakanı Nureddin Bey ile birlikte çözeceğiz" dedi.
Milyonların merakla beklediği EYT düzenlemesinin son köşesi olan işveren işten çıkarmalarına fon sağlamayı kolaylaştıracak önlemler kapsamında kredi sıkışıklığının çözüldüğü söyleniyor.
Çalışma ve Sosyal Koruma Bakanı Vedat Bilgin, Kredi Garanti Fonu'ndan (KGF) emeklilere yönelik kıdem tazminatı desteği uygulamasının devam ettiğini hatırlatarak, "İşveren tarafından Kıdem tazminatı için KGF'den" kredi talep edildi.
Çalışmaları yaptık ve kredi konusunu da Nureddin Bey (Nureddin Nebati) ile çözdük. Süreç başladığı zaman herhangi bir aksama olmayacak” ifadelerini kullandı.
YURTDIŞINDA ÇALIŞANLAR
Yurt dışına giden işçilerin taleplerine de değinen Bakan Bilgin, “EYT'de teknik çalışmalarımız bitmek üzere.
Daha önce kayıtların dijital ortamda tutulmadığı için özellikle özel sektörde çalışan kaybı yaşanmaması için çalışmalarımıza devam ediyoruz.
Gereksinimler yurtdışında çalışan, burada çalışan ve daha sonra yurtdışına giden çalışanlarımız içindir. Bugün yabancı konsolosluklar yoğun bir şekilde EYT ile ilgileniyor.
Bütün bunları tamamlayacağız ve bu konuda tüm tedbirleri alacağız. Erzurum Ticaret ve Sanayi Odası'nın kahvaltı programına katılarak burada bir açıklama yapan Bakan Bilgin, komisyonun asgari ücret konusundaki 3'üncü toplantısının önümüzdeki hafta Salı günü yapılacağını hatırlatarak, "Biz Uzlaşmayı umuyorum
Asıl sorun, çalışanlarımızı enflasyonist koşullardan biraz olsun uzaklaştıracak, işverenlerimizin ve şirketlerimizin de karşılayabileceği bir ücret düzeyinde ücret belirlemektir.
Çünkü işyeri, işletme, işveren olmazsa işçi olmaz. Onun için işvereni ayakta tutacak ama işçimize rahat nefes aldıracak bir asgari ücret seviyesinin de bu uzlaşmada belirlenmesi gerektiğini düşünüyoruz” diye konuştu.
ASGARİ ÜCRETTE ÜÇÜNCÜ TOPLANTI ÇARŞAMBA GÜNÜ
7 milyondan fazla işçi için hem doğrudan hem de dolaylı olarak tüm vatandaşlar için yeni asgari ücret belirleme süreci devam ediyor. 7 ve 14 Aralık'taki iki toplantının ardından üçüncü toplantı 20 Aralık Çarşamba günü olacaktır. Tüm beklentiler Tarafların bu görüşmede uzlaşması yönündedir.
Bakanlığın görevlendireceği üyelerden birinin başkanlığında, en az 10 üyenin katılımıyla toplanan ve çoğunluk oyu ile karar veren, işçi ve işveren temsilcilerinden oluşan 15 üyeli bir asgari ücret kurulu oluşturulur.
Oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu tarafın çoğunluğu yakaladığı kabul görüyor.
Öte yandan Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Yönetim Kurulu Başkanı Özgür Burak Akkol, nitelikli iş gücü kaybı ve işverenleri etkileyecek başta kıdem tazminatı ve ek maliyetleri gözetecek bir çözüm bulunmasının işgücü piyasalarındaki dengeler açısından kritik olduğuna dikkat çekti.
UZUN VADELİ SONUÇLARI OLACAK
EYT için yazılı bir açıklama danulunan Akkol, konuya ilişkin detaylı bir çalışma yapıldığını ve ilgili bakanlıklarla paylaştıklarını belirtti. Akkol şöyle devam etti: “TİSK olarak, her zaman önceliğimiz ülkemizin ve çalışma arkadaşlarımızın refahı oldu. Bu yaklaşımla EYT’li çalışma arkadaşlarımızın beklentilerinin karşılanmasını önemsiyoruz.
Uygulamanın ayrıca şirketlerimizin küresel rekabet gücünü etkileyen birçok sonucu ve yıllarca sürebilecek çeşitli istenmeyen etkileri vardır. Her şeyden önce, kıdem tazminatı yönetimini önemli görüyoruz. Emekli ve çalışan meslektaşlarımız, işverenlerin sosyal sigorta maliyetlerindeki artış nedeniyle uzun vadeli bir maliyet etkisi yaşayabilir.
Bu konuda, işverenlerin artan yüklerinin hafifletilmesini ve düzenlemelerin tüm bu faktörleri dikkate alacak şekilde uygulanmasını önemsiyoruz. Ülkemizin her zaman olduğu gibi hem çalışanı hem de işvereni koruyan sübvansiyon ve yan hakları en iyi şekilde uyguladığına inanıyoruz.
NİTELİKLİ İŞGÜCÜ KAYBEDİLMESİN
Nitelikli çalışma ve kayıt dışı ekonominin de dikkat edilmesi gereken konular olduğunu dile getiren Akkol, şu noktalara dikkat çekti: "Bizi ilgilendiren bir diğer konu da çalışma hayatında nitelikli işin sürekliliğinin sağlanması.
Her Dört şirketten üçü, halihazırda kalifiye bir işgücüne erişimleri olduğunu bildiriyor. Erişimin zor olmaması önemlidir. Bu nedenle birçok sektör ve şirketin mevcut işlerine devam etmek ve aynı zamanda EYT emekli maaşını almak isteyenlere çözüm bulması önemlidir. "
