Kreatinin çocuk veya yetişkin fark etmeksizin tüm herkesin vücudunda bulunur. Kreatinin vücutta doğal bir şekilde üretilir ve çok az miktarda besinlerde bulunan bir amino asittir, kreatinini karaciğer üretir, kaslarda bulunur ve vücutta enerji için kullanılır, normalde ise kreatinin kandaki normal kas fonksiyonun yan ürünü olan kimyasal bir atıktır.
Kreatinin değeri vücuttaki kas ile ilgidir. Örneğin; vücut geliştirme sporu yapan birinin kreatinin seviyesi, normal bir insanın kreatinin seviyesinden daha yüksektir. Kandaki kreatinin seviyesi ise kişinin kas kütlesi ve böbrek fonksiyonlarını ele verir.
Normal böbrek fonksiyonlarına sahip bir erkekte yaklaşık olarak 06-1,2 miligram kreatini bulunur. Kadınlarda ise 0,5-1,1 miligramdır. Bu oranın kadınlarda daha düşük olmasının sebebi kadınların daha az kas kütlesine sahip olmalarından kaynaklanır.
KREATİNİN YÜKSEKLİĞİ NE ANLAMA GELİR?
Normal kreatinin değeri yaşa, cinsiyete ve vücut ölçülerine göre değişebilir. Kreatinin normal değeri erkeklerde ve kadınlarda faklılık gösteriyor. Böbrek fonksiyonlarının normal olmadığı ya da böbrek hasar aldığı durumlarda sağlıklı çalışamaz ayrıca atıkları yeterli şekilde filtreleyemez.
Bu da kandaki kreatinin değerinin yükselmesine yol açar. Rutin kan tetkiklerinde yüksek kreatinin değeriyle karşı karşıya kalan kişiler ileri böbrek sorunlarına sahip olduğu ortaya çıkar.
İştahsızlık, kusma, kaşıntı, halsizlik ve grip belirtisi gibi semptomlar görülür. Böbrekler çalışmadığında suyu vücuttan atmazsa vücutta su birikir ve bu da bacaklarda şişmeye ve nefes darlığına sebep olabilir.
KREATİNİN DÜŞÜKLÜĞÜ NE ANLAMA GELİR?
Kreatinin düşüklüğü de kreatinin yüksekliği gibi kan ve idrar testlerinde tespit edilmesi mümkündür. Kreatinin düşüklüğünün belirtileri kreatinin değerinin neden düştüğüne bağlıdır ve bu da değişkenlik gösterebilir.
Kreatinin düşüklüğünün bazı nedenleri ise şöyledir;
DÜŞÜK KAS KÜTLESİ
Vücuttaki kas yoğunluğu kreatinin değerini detkiler, düşük kas kütlesine sahip olmak kreatinin değerlerinin düşmesine yol açar. Yaşa bağlı olarak kas yoğunluğunun azalmasıyla kreatinin seviyesinin düşmesi riski de artar. Yetersiz beslenme de düşük kas kütlesine neden olur. Bu nedenle kreatinin düşüklüğüne karşı beslenme en önemli etkendir.
AŞIRI KİLO KAYBI
Birden düşen ve yüksek miktarda kilo kaybı kreatinin değerinin düşmesine sebep olur.
Karaciğer Hastalıkları
Karaciğerin görevlerini yerine getirmemesi sonucu kreatinin seviye düşer.
Aşırı Su Kaybı
Kreatinin seviyesinin düşmesine yol açar.
Hamilelik
Hamileyken böbreklere doğru kan akışı yükselip ve kreatinin vücuttan atılmasını maksimum seviyede artırır.
KREATİNİN TESTİ NEDİR?
Kreatinin yüksekliği ve düşüklüğü kolayca öğrenilebilir. Kreatinin değeri hem kanda hem de idrarda test edilebilmektedir. Böylece böbrek fonksiyonları ve böbrek durumu bu testle öğrenilebilir.
Serum kreatinin testi, kanda kreatinin değerini gösterir. Alınan örnek kan ile serum kreatinin tahlilleri laboratuvar ortamında test edilir. Kanda bulunan kreatinin normal seviyesi Avrupada 74,3 ila 107 mikromol olup ABD'de bu oran 0,84 ila 1,21 miligramdır.
İdrar ile ölçülen kreatinin sonuçları ile değerlendirilir. Bu sayede böbrek fonksiyon testi olan kreatinin klirensini hesaplamak mümkün olur. Yani böbreklerin nasıl çalıştığı gözlemlenebilir.
Kreatinin klirensi yüzde 90 ve üstü ise böbrekler normal, yüzde 60 ila 89 arası hafif, yüzde 30 ila 59 arası orta düzey, yüzde 15 ila 29 arası ciddi, yüzde 15'den düşük ise son dönem böbrek yetmezliğini gösterir.
