DARVO nedir ve psikolojik manipülasyon arasındaki ilişki, güncel tartışmaların başında geliyor.
Bu sinsi mekanizma, bir istismar ya da haksız eylem failinin kendi hatasını gizlemek için kullandığı üç aşamalı bir savunma stratejisi.
DARVO açılımı nedir sorusunun yanıtı; Deny (İnkar Et), Attack (Saldır) ve Reverse Victim and Offender (Mağdur ile Failin Yerini Değiştir) kelimelerinin baş harflerinden oluşuyor.
Bu taktik, halk arasında 'yavuz hırsız ev sahibini bastırır' deyişiyle özetlenecek kadar çarpıcı ve mağduru kendi gerçekliğini sorgulama tuzağına düşürür.
DARVO KAVRAMI NASIL ORTAYA ÇIKTI?
DARVO terimi, travma ve hafıza konusunda uzmanlaşmış olan psikolog Jennifer Freyd tarafından 1997 yılında bilimsel literatüre kazandırıldı.
Psk. Jennifer Freyd'in tespitlerine göre, bir fail kendi eylemi nedeniyle hesap vermek zorunda kaldığında, sorumluluktan kaçmak için üç temel adımdan oluşan bir savunma mekanizması devreye girer.
Bu mekanizma, failin yakalanmasıyla anında işlemeye başlar ve mağduru hedef alır.
'Yalnızlık' maskesi altında yatan sosyal kaygı!
ÜÇ AŞAMALI SİNSİ SAVUNMA MEKANİZMASI
DARVO stratejisi, adında saklı olan üç aşamadan oluşur ve her biri, failin kendini aklaması için atılan kritik adımlar.
İnkar Et (Deny): İlk adımda fail, kendisine yöneltilen suçu veya eylemi basitçe ve tamamen reddeder. "Ben öyle bir şey yapmadım" veya "Mesajlar sandığın gibi değil" gibi ifadelerle olayı yok sayar. Bu, sorumluluğu baştan reddetme çabası.
Saldır (Attack): İnkarın ardından fail, iddiayı ortaya atana, yani gerçek mağdura saldırıya geçer. Bu aşamada mağdurun güvenilirliği, akıl sağlığı ya da karakteri hedef alınır. "Sen paranoyaksın", "Kıskançlık hastasısın" veya "Özel hayata saygın yok" gibi suçlayıcı ve aşağılayıcı cümleler kullanılır. Saldırının amacı, dikkatleri failin eyleminden mağdurun iddia ediş şekline veya kişiliğine çevirmek.
Mağdurla Failin Yerini Değiştir (Reverse Victim and Offender): Son ve en sinsi aşamada ise roller tamamen tersine çevrilir. Fail, kendini mağdur pozisyonuna sokarken, gerçek mağduru asıl suçlu ilan eder. "Asıl ben senin yüzünden bu evlilikte mağdurum" veya "Senin bu güvensizliğin beni boğuyor" gibi dramatik ve manipülatif ifadelerle olay, failin eyleminden mağdurun tepkisine kaydırılır. Olayın aslı, yani adamın aldatması gibi bir eylem, kadının 'güvensizliği' olarak yeniden çerçevelenir ve fail mağduru yargılamaya başlar.
GÜÇ DENGESİNİN BOZUK OLDUĞU HER ALANDA GÖRÜLÜYOR
Bu manipülatif mekanizma sadece ikili ilişkilerle sınırlı kalmaz; kurumsal yapılardan devletlerarası ilişkilere kadar hayatın her alanında karşımıza çıkar.
Mobbing uygulayan bir patron, suçlandığında, "Ben mi? Asıl sen ekip ruhunu baltalıyorsun" diyerek suçu çalışana atabilir.
Tacizci bir kişi, "Beni mahvetmeye çalışıyorsun, kariyerimle oynuyorsun" diye mağdur rolü oynayabilir.
Hatta devletler siyasi alanda, işgalci pozisyondayken, "Biz kendimizi savunuyoruz, asıl tehdit onlar" söylemiyle eylemlerini meşrulaştırmaya çalışabilir.
DARVO, gücün dengesiz olduğu ortamlarda, mağdurun zaten kuruma veya kişiye bağımlı olduğu durumlarda özellikle etkili bir silah.
Duygusal dengemizi bozan meğer karnımızın aç olmasıymış!
BİLİMSEL VERİLER DARVO'NUN ETKİLİ OLDUĞUNU GÖSTERİYOR
DARVO'nun sadece bir savunma mekanizması değil, aynı zamanda aktif bir manipülasyon silahı olduğu bilimsel çalışmalarla kanıtlandı.
Sarah Harsey ve arkadaşlarının 2017'de gerçekleştirdiği deneysel bir araştırmanın sonuçları, DARVO stratejisinin uygulandığı vakalarda şaşırtıcı bir gerçeği ortaya koydu.
Araştırmaya katılan gözlemcilerin, gerçek mağdura daha az inandığı ve faile karşı daha fazla sempati duyduğu belirlendi.
DARVO İLE KARŞILAŞINCA NE YAPILMALI?
Eğer bir kişiye hatasını söylediğinizde o kişi inkar ediyor, size saldırıyor ve ardından kendini mağdur ilan ediyorsa, büyük ihtimalle bir DARVO şovuna maruz kalıyorsunuz demek.
Bu durumda yapılması gereken en önemli şey, failin kurmaya çalıştığı, "Acaba ben mi abartıyorum" tuzağına düşmemek.
Zira bu manipülatif tezgahın temel amacı, mağdurun kendini suçlu hissetmesini sağlamak.
Uzmanlar, bu manipülasyonu fark eden kişilerin, durumu not etmelerini, kendilerinden şüphe etmemelerini ve mümkünse bu ilişkiden veya durumdan uzaklaşmalarını tavsiye ediyor.
Evdeki dağınıklık, aslında zihinsel karmaşanızın bir yansıması!
