Ülkü Tamer’in ‘Bütün Yazıları’nın üçüncüsü ‘Kediler ve Kitaplar’ ve Beşir Ayvazoğlu’nun edebiyat dünyasındaki hayvanlar alemini yazdığı ‘Öteki Canlar’ yayımlandı. Tamer’in kitabında en fazla ‘Kediler’ kısmını, bu kısmın kedilerinden de en fazla Kebabo’yu sevdim. Uzun yıllar ‘kedisi olmayan bir kedi sever’ olarak yaşayan Ayvazoğlu’nun yaşamı ise Boncuk ile değişivermiş.
On sekiz kedi, on bir köpek, on iki eşek, yedi karga, altı leylek ve yedi güvercin denemesi yer alan kitabını okurken, bir yanıma Tamer’in Kebabo’sunu, diğer yanıma da Boncuk’u aldım.
TANER AY
Değerli kardeşim Turgay Anar’ın Ketebe Yayınları için Ülkü Tamer’in dergilerde ve gazetelerde kalmış yazılarını derleyip yayıma hazırladığı ‘Bütün Yazıları’ dizisinin üçüncü cildi ‘Kediler ve Kitaplar’ ismiyle çıktı. Ülkü Tamer, kedi, kitap, sinema ve çizgi roman sevgisiyle hep ‘kendime yakın hissettiğim’ bir yazar oldu. ‘Kediler ve Kitaplar’daki yazıların çoğunu da vaktiyle okumuştum ama, Ülkü Tamer’in ne kadar özgün bir üslûpçu olduğunu ancak Turgay Anar’ın derlemesiyle fark ettim. Ülkü Tamer bir ‘eleştirmen’ değildi, bu yüzden de hiçbir zaman ‘objektif kriterler’ ile kitap eleştirisi yazmadı. Sadece sevdiği kitaplara okurlarının dikkatini çeken bir ‘kolay beğenen’di. Bu da onun yazdıklarını benim için ‘farklı’ kılmıştı. Ülkü Tamer’in ‘kitap yazıları’, belki o yıllarda çok kişi tarafından küçümsenmiş bile olabilir, ama o ‘kitap yazıları’nı onlar şimdi bir arada okusalar, eminim çok keyif alacaklardır.
Ben ‘Bütün Yazıları’nın üçüncü cildinin en fazla ‘Kediler’ kısmını, bu kısmın kedilerinden de en fazla Kebabo’yu sevdim. Kebabo, Nişantaşı’ndaki Hacı Emin Sokağı’nın kralıymış. Aslında Kebabçı Oktay’ın pederi onu kebabla beslemeye başladığında bir ismi yokmuş. Sonra Ülkü Tamer’in eşi Neslihan Hanım ona kebabçı kedisi olduğu için ‘Kebabo’ demiş ve bu isim mahalle sakinlerince itirazsız kabûl edilmiş. Fakat Kebabo’nun yaşını bir bilen çıkmamış; ağzında dişi kalmadığı, tüyleri döküldüğü ve miyavlaması paslı bir kapının gıcırtısına benzediği için sadece çok yaşlı olduğu tahmin ediliyormuş. Buna karşın, çapkınlığa çıkıp günlerden ortadan kaybolmaktan, döndüğündeyse mahallenin köpekleri Sarıkız’a ve Çekirdek’e sataşmaktan geri durmuyormuş. Ülkü ve Neslihan dayanamamışlar, sonunda onu Arnavutköy’deki Veteriner Ahmet’e göstermeye karar vermişler. Veteriner Ahmet’in ilk tepkisi ‘Vay canına! Ne bu böyle?’ olmuş. Ona göre yirmi yaşından çok büyükmüş. Hatta, dünyanın en yaşlı kedisi bile olabilirmiş. Veteriner Ahmet, Kebabo’nun ağzındaki kırık tek dişi çekmiş, ona üç aya yakın bir süre serum ve vitamin tedavisi uygulamış, on yıl gençleştiğindeyse Hacı Emin Sokağı’na geri getirilmiş. Mahalle bayram yerine dönmüş, ziyâretçileri Kebabçı Oktay’ın dükkânının önünde kuyruklar oluşturmuş, ona piliç ızgaralar ikram edilmiş. Herkes Kebabo’nun bir otuz yıl kadar daha yaşayacağını düşünüyormuş ama, dönüşünün yedinci gününde kaldırımın kenarında ölüsünü bulmuşlar. Veteriner Ahmet’i çağırmışlar, ‘kalp yetersizliği’ teşhisi koymuş. Sokağın bütün kedilerini yetim bırakan Kebabo, parktaki bir ağacın altına törenle gömülmüş. O gidince de Hacı Emin Sokağı ıssızlaşmış…
KEDİLERDEN LEYLEKLERE: ÖTEKİ CANLAR
‘Kediler ve Kitaplar’ı okuyup bitirdikten iki gün sonraysa, edebiyat mahfilimiz Muhibban’ın Bayezid Kütüphânesi’ndeki 15 Nisan buluşmasında, Beşir Ayvazoğlu ağabeyim Kapı Yayınları’ndan yeni çıkan ‘Öteki Canlar’ isimli kitabını hediye etti. Harun Tan’ın ‘Kediler ve Kitaplar’ için yaptığı kapağı ne kadar sevdiysem, Füsun Turcan Elmasoğlu’nun ‘Öteki Canlar’ için yaptığı kapağı da o kadar sevdim. ‘Öteki Canlar’ son yıllarda okuduğum en güzel kitaplardan biri, Beşir ağabeyin 2015 yılında çıkan ‘Saatler, Ruhlar ve Kediler’ kitabının tadı damağımda kaldığından olmalı, 15 Nisan gecesinde ve 16 Nisan gününde ‘Öteki Canlar’ı elimden hiç bırakamadım. Kitapta on sekiz kedi, on bir köpek, on iki eşek, yedi karga, altı leylek ve yedi güvercin denemesi bulunuyor. ‘Öteki Canlar’ı okurken, bir yanıma Ülkü Tamer’in Kebabo’sunu, diğer yanıma da Beşir ağabeyin Boncuk’unu aldım. Uzun yıllar ‘kedisi olmayan bir kedi sever’ olarak yaşayan Beşir ağabey ile ‘kedilerle yıldızı hiç barışık olmayan’ eşinin yaşamları Boncuk ile değişivermiş. Handan Hanım, oyuncu Boncuk sayesinde önce kedilere ısınmış, sonra Boncuk’u kucağına almaya, hatta yanaklarına küçük öpücükler kondurmaya başlamış. Bugün Handan Hanım’ın hayatındaki kediler hayli kalabalıkmış. Evinde bir, oğlunda iki, bahçelerindeyse Pijamalı, Dalmaçyalı, Şırfıntı, Cabbar, Papyonlu, Refik, Refika ve Karaboncuk gibi bir sürü kedisi varmış. Ama Boncuk en fazla Beşir ağabeye yaramış gibi, çünkü onu ‘kedisi olmayan bir kedi sever’ olmaktan kurtarmış…
Beşir ağabeyin leylek denemeleriyse, çocukluğumda rahmetli annemin beni ve kardeşimi Eyüp Camii’ndeki leylekleri ziyârete götürdüğü günlere yuvarladı. Çok kişinin aksine, kargaları pek severim. Sadece zeki değildirler, doğadaki en cesur hayvanlardan biridirler de. Askerliğimi yaptığım 1984 yılında Isparta’da onların doğanlarla veya şahinlerle nasıl savaştıklarına defalarca tanık olmuştum…
ŞİNASİ’NİN ŞAŞIRTAN KÖPEK DÜŞMANLIĞI
Ayvazoğlu’nun ‘Öteki Canlar kitabındaki ‘Büyük Kedi Katliamı’ ve ‘Hayırsızada Yolcuları’ metinleri insanın rûhunu acıtan denemeler. Sokak köpeklerinin itlafı konusunda beni en fazla şaşırtan Şinasi’nin köpek düşmanlığı oldu. Bu yönünü nedense ıskalamışım. Cemil Topuzlu’nun on binlerce köpek öldürttüğünü yazmasını, Bedrettin Dalan’ın 1987 yılında belediyeye yirmi beş köpek itlaf kamyonu almak istediğini açıklamasını çok iyi anımsıyorum da, Şinasi’nin köpek düşmanlığı aklımdan uçuvermiş. Eşeklerin haklarını Ahmed Râsim ile Şevket Arı’nın savunmasını ve en güzel eşek öyküsünü de Fikret Ürgüp’ün yazdığını unutmayın. Onun sadece yirmi bir satır ve altı paragraf teşkil eden ‘Yolculuk’ isimli öyküsü, bence Türk Edebiyatı’nın en güzel ve en rûh acıtıcı öyküsüdür.
