Gaziantep'in Nizip ilçesinde, Fırat Nehri'nin kıyısında kurulu olan Zeugma Antik Kenti, Roma İmparatorluğu'nun en önemli ticaret merkezlerinden biriydi. Ancak kentin asıl ünü, 1998'de Birecik Barajı kurtarma kazıları sırasında tesadüfen ortaya çıkan mozaiklerle geldi. Bu mozaikler arasında, bir evin yemek odası olduğu düşünülen mekanda bulunan ve "Çingene Kız" olarak adlandırılan figür, tüm dikkatleri üzerine çekti.
GÖZLERİ SİZİ TAKİP EDİYOR
Çingene Kız Mozaiği'nin en belirgin özelliği, izleyiciyi adeta takip eden bakışları. Mozaik, hangi açıdan bakarsanız bakın, figürün gözlerinin size dönük olduğu hissini veriyor. Bu optik illüzyon, Roma dönemindeki mozaik ustalarının ne kadar ileri bir sanat ve teknik bilgisine sahip olduğunun kanıtı niteliğinde. Mozaikteki figürün kim olduğu ise hala bir tartışma konusu. Kimi arkeologlar, figürün Zeus'un kızı, sanat ve ilham perisi Gaia olduğunu öne sürerken, bazı uzmanlar ise Büyük İskender'e ait olduğunu iddia ediyor. Hatta bazıları, figürün bir rahip ya da rahibe olduğunu düşünüyor.
KAÇAKÇILARIN HEDEFİ OLDU
Çingene Kız Mozaiği, 1998 yılında, Zeugma'da yapılan kaçak kazılar sırasında bulunmuş ve maalesef parçalanarak yurt dışına kaçırılmıştı. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Bowling Green State Üniversitesi'nde sergilenen mozaik parçalarının Türkiye'ye iadesi için uzun süren diplomasi trafiği yürütüldü. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın yoğun çabaları sonucunda, 2018 yılında mozaik parçaları vatanına geri döndü. Bugün mozaik, Zeugma Mozaik Müzesi'nde, ait olduğu topraklarda ve tüm ihtişamıyla sergileniyor.
ZENGİN BİR MİRASIN PARÇASI
Çingene Kız Mozaiği, Zeugma'dan çıkan sayısız eserden sadece biri. Antik kentte yapılan kazılarda, Fırat'ın bereketiyle zenginleşen Roma dönemine ait villalardan yüzlerce metrekarelik mozaik, heykeller, mimari kalıntılar ve günlük eşyalar gün yüzüne çıkarıldı. Bu eserler, Zeugma'nın sadece bir ticaret merkezi değil, aynı zamanda sanatın ve kültürün de kalbi olduğunu kanıtlıyor. Çingene Kız'ın gizemli bakışları, Zeugma'nın zengin tarihini ve hala keşfedilmeyi bekleyen sırlarını tüm dünyaya fısıldamaya devam ediyor.
