ABD’de yürütülen bilimsel ve hukuki süreçlerin ardından iadesi sağlanan tarihî eserler, Türkiye’ye getirilerek Ankara’daki Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ne teslim edildi. New York’taki Metropolitan Sanat Müzesi (MET) koleksiyonunda yer alan ve farklı uygarlıklara ait nadir örnekleri içeren kültür varlıklarının Türkiye’ye iadesiyle birlikte, uzun süredir devam eden süreç fiilen tamamlandı.
“ESERLER ANAVATANINA YENİDEN KAVUŞTU''
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, eserlerin Türkiye’ye dönüş sürecine ilişkin görüntüleri sosyal medya hesaplarından paylaştı. Bakan Ersoy, paylaşımlarında şu ifadelere yer verdi:
“Boubon kökenli anıtsal bronz İmparator Heykeli, Roma dönemine ait Demosthenes portresi ile Urartu ve Lidya uygarlıklarına ait eserlerin de aralarında bulunduğu kültür varlıklarımız New York’tan Türkiye’ye uzanan yolculuğunu tamamladı.
Başmelek Mikail tasvirli mermer sütun başının da yer aldığı bu eserler, ABD’deki Metropolitan Sanat Müzesi’nden iadesi sağlanarak Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ne teslim edildi.
Yürütülen bilimsel ve hukuki çalışmalar sonucunda, bu toprakların mirası olan eserleri anavatanına yeniden kavuşturmuş olduk.
Kültürel mirasımızın korunması ve ait olduğu topraklara dönmesi için uluslararası iş birliği içinde çalışmalarımızı kararlılıkla sürdürüyoruz.
Bu süreçte emeği geçen herkese ve özellikle Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ekiplerimize teşekkür ediyorum.”
FARKLI UYGARLIKLARA AİT ESERLER
Türkiye’ye getirilen eserler arasında; Boubon Antik Kenti kökenli anıtsal bronz imparator heykeli, Roma dönemine tarihlenen Demosthenes portresi, Urartu ve Lidya uygarlıklarına ait çeşitli arkeolojik buluntular ile Başmelek Mikail betimli mermer sütun başı yer alıyor. Farklı dönemlere ve coğrafyalara ait bu eserler, Anadolu’nun çok katmanlı tarihini yansıtan örnekler arasında değerlendiriliyor.
Eserlerin iadesi, köken araştırmaları, bilimsel raporlamalar ve hukuki süreçler sonucunda gerçekleştirildi. Uluslararası kurumlarla koordinasyon içinde yürütülen çalışmalar neticesinde, Boubon kökenli eserlerin Türkiye’ye kazandırılan toplam sayısının 18’e ulaştığı bildirildi. Bu eserlerden 6’sının insan boyundan büyük ölçülerde tasarlanmış anıtsal imparator heykelleri olduğu belirtildi.
HUKUKİ SÜREÇ VE ULUSLARARASI İŞ BİRLİĞİ
İade süreci, Manhattan Bölge Savcılığı ile Amerikan İç Güvenlik Soruşturmaları Birimi (HSI) iş birliğinde yürütüldü. California’da özel bir koleksiyonda bulunan ve iadesine başlangıçta olumlu yaklaşılmayan eserle ilgili olarak koleksiyoncu hakkında soruşturma başlatıldı. Türkiye, süreçte görgü tanığı ifadeleri ve bilimsel raporlar sunarak delil sağladı.
Yapılan incelemelerde, eserin Boubon Antik Kenti’nden kaçak kazıyla çıkarıldığına dair bulgular soruşturmanın temel dayanağını oluşturdu. Bu gelişmeler üzerine koleksiyoncu hakkında tutuklama kararı çıkarıldı. Koleksiyoncu, Manhattan Bölge Savcılığı ve Türkiye’ye karşı hukuki girişimlerde bulunmak istemiş ancak ortaya konan kanıtlar doğrultusunda eseri savcılığa teslim ederek Türkiye’ye iadesini kabul etti. İncelemeler, 1960’lı yıllarda gerçekleşen kaçakçılık sürecine dahil olan aktörlerin de tespit edilmesini sağladı.
ULUSLARARASI İŞ BİRLİĞİYLE YÜRÜTÜLEN SÜREÇ
Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ne teslim edilen eserlerin, gerekli konservasyon ve bilimsel çalışmaların tamamlanmasının ardından kamuoyuyla buluşturulması planlanıyor. İade süreci, Türkiye’nin kültür varlıklarının korunması ve ait oldukları topraklara kazandırılmasına yönelik uzun vadeli politikasının güncel örneklerinden biri olarak değerlendiriliyor.
