SALİHA SULTAN
Yayımcı Meslek Birlikleri Federasyonu (YAYFED) 2022 yılı bandrol verilerini açıkladı. YAYFED’in verilerine göre yayıncılık sektörü enflasyonun tırmandığı 2022 yılını zorlu geçirdi, son on yılda ilk kez yaşanan küçülme Türkiye’de kitap üretimini 2015 yılı seviyesine geriletti.
Veriler, yayıncılık dünyasında pandemi sonrasında beklenen normalleşmenin, yüksek enflasyon ve hayat pahalılığı nedeniyle yaşanan ekonomik kriz engeline takıldığını ortaya koydu. 2021 yılını 438 milyon 679 bin 864 adet kitap üretimi ile tamamlayan yayıncılık sektörü, 2022 yılını ise 380 milyon 296 bin 402 adet ile tamamladı. Bu da 2021 yılının aynı dönemine göre sektörün kitap üretiminin yaklaşık yüzde 13,3 oranında düştüğünü ve kitap sayısının 58,3 milyon azaldığını gösterdi. 2022 yılı ikinci yarısından itibaren kitap üretim adetleri her ay ciddi şekilde bir önceki yılın aynı ayına göre gerileme gösterdi.
Kitap üretiminde yılın genelde en düşük üretiminin gerçekleştiği ay olan aralık ayına bakıldığında, 2021 Aralık ayını çok ciddi kur dalgalanmaları ile geçiren ve bakı adetleri düşük seviyede kalan yayıncılık sektörü, 2022 yılı aralık ayında 24.992.834 adet kitap üretimi gerçekleştirdi. Bir önceki yılın aynı ayındaki adet 23.819.636 olarak kayıtlara geçmişti. Aralık ayında kitap üretimi yaklaşık yüzde 5 oranında büyüme gösterse de, YAYFED bunun temel nedenini ‘yayınevlerinin yeni yılda oluşacak zamlı üretim maliyetlerinden kurtulmak için kitap üretimlerini Aralık ayına kaydırması’ olarak açıkladı.
YAYFED verileri ‘yayfed.org’ adresinden incelenebilir.
DİJİTAL KİTAPLAR HALA BANDROLSÜZ
YAYFED verileri paylaşırken, sektörün durumunu da değerlendirdi. Değerlendirmede, 2022 yılının ilk altı ayını 2021 yılına göre büyüyerek tamamlayan yayıncılık sektörünün. yılın ikinci yarısında yüksek enflasyona ek olarak Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 100 milyon adet yardımcı kitabın ücretsiz dağıtılacağı ilan edilmesinin özellikle eğitim kategorisinde yer alan kitap üretim adetlerini ciddi anlamda düşürdüğü kaydedildi.
Ayrıca dijital kaynak kullanımının artmasının da basılı kitap üretim sayısını etkilediği vurgulanarak, “Ancak dijital kitaplara ait üretim ve kullanım adetlerine ilişkin elimizde veri bulunmamaktadır. Ülkemizde yayımcılık sektörünün üretim büyüklüğünün doğru ölçeklenmesi için bütün basılı ve dijital kitap üretimlerinin kayıt altına alınmasının faydalı olacağını düşünmekteyiz.
Milli Eğitim Bakanlığı’nın ürettiği ve ürettirdiği kitaplarda bandrol zorunluluğu olmaması bu eserlerin hem sayısını hem de telif hakları bakımından ölçülebilirliğini ortadan kaldırmaktadır. Bir an önce Türkiye’de üretilen tüm kitapların bandrol altına alınması özel sektörle kamu üretiminin eşitlenmesi gerekmektedir” ifadeleri kullanıldı.
EĞİTİM YÜZDE 22 DÜŞTÜ, İNANÇ YÜZDE 18 ARTTI
YAYFED’in verilerine göre 2022 yılında yayımlanan kitapların yüzde 19,4’ünü yetişkin araştırma, inceleme kitapları, yaklaşık yüzde 9’unu yetişkin edebiyat sanat kitapları, yüzde 12,1’ini çocuk ve gençlik kitapları, yaklaşık yüzde 8,7’sini inanç kitapları, yaklaşık yüzde 1,4’ünü akademik yayınlar, yüzde 1,5’ini ithal yayınlar oluşturdu.
Tabloda, 2022’de en çok basılan kitabın yüzde 47,9 ile eğitim alanındaki kitaplar olduğu görüldü. 2022 dağılımı 2021 verileriyle kıyas edildiğinde ise, yetişkin araştırmada yüzde 18,9, eğitimde yüzde 22,23, akademide yüzde 15,81 düşüş görüldü. Yetişkin edebiyat sanat kitapları 2022’de yüzde 9,99, çocuk gençlik kitapları yüzde 4,72, inanç kitapları yüzde 18,27 artarken, ithal kitaplarda artış ise yüzde 18,73 oldu.
