Merhum eşi adına ihdas edilen ‘Emine Işınsu Roman Ödülü’nü KARAR’a değerlendiren Prof. Dr. İskender Öksüz: “Dövizdeki anormal hareketlilik yayıncılığın doğasındaki vadeli yapıyı tahrip etti. Yayınevleri kendilerini korumaya aldı. Yeni yazarı büyük risk diye değerlendiriyorlar. Yazar aleyhine büyük bir dengesizlik oluştu. Diyelim ki yazar eserini bastırdı, bizim yayıncıların çoğunda maalesef tanıtım da pek zayıf. Ödül tanıtımı sağlıyor."
SALİHA SULTAN
Edebiyat dünyası, Türçenin usta kalemlerinden Emine Işınsu’yu 5 Mayıs 2021’de kaybetti. Işınsu’nun vefatının birinci yılında ise eşi, KARAR yazarı Prof. Dr. İskender Öksüz’ün öncülüğünde ihdas edilen ‘Emine Işınsu Roman Ödülü’ ile edebiyat dünyamız nitelikli bir yarışma daha kazandı. Bu yıl ikincisi için hazırlıkları süren ödülün jürisinde ise profesörler Bilge Ercilasun, Belkıs Altuniş Gürsoy, İlber Ortaylı, Nazım H. Polat ve yazar A. Yağmur Tunalı gibi saygın isimler yer alıyor. Konu sınırlaması bulunmayan ödülün şartnamesi ‘emineisinsu.com’ adresinden incelenebiliyor, başvurular ise 1 Mart 2025 tarihine kadar devam ediyor. Sonuçları merhum Işınsu’nun doğum günü olan 17 Mayıs 2025 tarihinde açıklanacağı ödülün edebiyat dünyamız için anlamına dair Prof. Dr. Öksüz ile KARAR okurları için konuştuk.
1972 yılında evlenen Emine Işınsu ve Prof. Dr. İskender Öksüz çifti, o tarihten itibaren hayatın bütün fırtınalarına birlikte direndi, yarım asır boyunca aynı yastığa baş koydu.
İlk yılında büyük ses getiren Emine Işınsu Roman Ödülü cephesinde son günlerde bir hareketlilik seziyorum. Neden?
Biliyorsunuz, 2025 Emine Işınsu Roman ödülü, Emine Işınsu’nun doğum gününde, 17 Mayıs 2025’te açıklanacak. Fakat ödüle aday eserlerin en geç 1 Mart 2025’e kadar elimize geçmesi gerekiyor. Bu çok uzun bir zaman değil. Topu topu 7 ay kaldı. Bir romanın doğması için ancak yeter. Sezdiğiniz hareketlilik, müstakbel ödül sahiplerine zamanın daraldığını hatırlatma çabamızdır. Gerçi şu ana kadar da epey eser geldi ama daha daha çok eserin gelmesini arzu ediyoruz.
Emine Işınsu Roman Ödülü’nü koymaktan maksat neydi?
Yeni kalemlerin ortaya çıkmasını sağlamak. Onları edebiyat dünyasına tanıtmak. Gerçi katılanlar arasında deneyimli, daha önce eserleri yayımlanmış yazarlarımız da var. Fakat Emine Işınsu Roman Ödülü onları da daha bir görünür yapıyor. Işınsu hayattayken yeni yetenekler bulup çıkarmak için çırpınırdı. Özellikle 1970’li yıllar ve bizim Töre-Devlet Yayınevi döneminde bugünün tanınmış isimleri ya ilk eserini verdi yahut onun sayesinde tanınırlıkları arttı. Yalnız roman değil, tiyatro, hikâye ve desen yarışmaları da açmıştı. Şimdi de adına koyduğumuz ödülün amacı aynı: Dileği yerine gelsin, sevabı câri kalsın ve yeni nesiller Emine Işınsu adını unutmasın.
Amacınızın gerçekleştiğini düşünüyor musunuz? Yarışmanın ilk yılı nasıl geçti?
2023’teki ilk ödüle 141 eser geldi. Seçici Kurul, ödülü Ülkü Demiray’ın Cümbezin Kızı’na verdi. Cümbezin Kızı, sonucun ilanından itibaren neredeyse her ay yeni bir baskı yaptı. Bizim kitap piyasamız için bu başarıdır. Hem de olağanın biraz ötesinde bir başarıdır. O halde yeni yetenek bulup tanıtma hedefimize ulaşmış sayılırız. Gerçi Ülkü Hanım’ın daha önce yayımlanmış eserleri de var ama Emine Işınsu Roman Ödülü onu ve eserini bir başka tanıttı kanaatindeyim. Artık bu yazarımız yayınevi peşinde koşmaz; yayınevleri yazarın peşinde koşar diye umuyorum. Bu da çok hayalci bir hedef olmasa gerek.
Bu süreçte neler öğrendiniz?
Bir kere Emine Işınsu Roman Ödülü’nün edebiyat dünyasında bir karşılığı olduğunu öğrendik. İçlerinden birçoğu ödüle layık 141 eser, bu ilginin ve karşılığın ispatıdır. Ve birkaç hatamızı fark ettik. Ödül tek olacaktı. Bunda baştan beri anlaşmıştık. Ama ilk ödülü verirken bile jüri, Ülkü Demiray’ın Cümbezin Kızı’ndan başka, Özlem Kıvanç Kurt’un Serin ve Üzeyir Karahasanoğlu’nu Gece Hep Gece romanlarını da işaret etmişti. Onlar da ihmal edilmesin istemişti. 2023 tecrübemize dayanarak 2025 yarışmasına şöyle bir madde ekledik: “Ödülü kazanan roman dışında, jüri gönderilenler arasında başka eserlerden de söz edilmesini arzu edebilir. Bu eserler de asıl ödülün yanında ilan edilecektir.”
Ödül miktarını geçen yıl para ödülüydü. Bu yıl cumhuriyet altınına çevirmişsiniz. Neden?
Bu da öğrendiğimiz bir başka şey... Gördük ki, TL’nin değer kaybından dolayı, ilan ettiğimizde pek de az olmayan ödül, verilme zamanı geldiğinde ederinin büyük kısmını kaybediyor. Onun için bu sefer iki cumhuriyet altını dedik. Şu satırlar yazılırken bu yaklaşık 35 bin TL tutuyor. Aman Allah bir rakam değil ama biz yazar çizerler için çok da kötü değil. Fakat emin olun, yazarlar Emine Işınsu Roman Ödülü’ne parası için katılmıyor.
Niçin Katılıyorlar?
Yazarın eseri kendinden bir parça gibidir. Evladı gibidir. Ona verdiği emeğe, vakfettiği zamana değmesi için okunmasını, takdir edilmesini arzu eder. Emine Işınsu Roman Ödülü, her şeyden önce bunu sağlıyor...
Son olarak yazarlara ne söylemek istersiniz?
Yazarlarımızı ve yazar adaylarımızı ‘emineisinsu.com’ adresine dâvet ediyorum. Lütfen yazsınlar ve ödüle aday olsunlar.
‘TANINMAMIŞ İSMİN KİTABINI BASMAYI BÜYÜK RİSK OLARAK GÖRÜYORLAR’
Yazarların yarışmaya para ödülü için katılmadığı, kitabının okurla buluşmasını öncelediği düşüncenizi belirttiniz. Size göre ödüllü yarışmaların yayın dünyasına katkısı nedir?
Yayıncılığımızın içinde bulunduğu şartlarda büyük ihtimalle yeni eserler kolay kolay yayınlanmayacaktır. Dövizdeki anormal hareketlilik yayıncılığın doğasındaki vadeli yapıyı tahrip etti. Zaten nazlı davranan yayınevleri kendilerini büsbütün korumaya aldı. Yeni yazarı denemeyi büyük risk diye değerlendiriyorlar. Telif ödemeyecekleri eski tercüme eserleri tercih ediyorlar. Hatta bazı yazarlar, yayınevlerine para vererek kendi eserlerini bastırma yolunu tutuyor. Yayınevi- yazar ilişkisinde yazar aleyhine büyük bir dengesizlik oluştu. Diyelim ki yeni yazar, şöyle veya böyle eserini bastırdı. Bizim yayıncıların çoğunda maalesef tanıtım pek zayıf. Ödül tanıtımı da sağlıyor. Hele Emine Işınsu Roman Ödülü başlı başına güçlü bir tanıtım aracı... Evet, yazarlarımızın, ödülün tutarı kadar ve ondan daha çok bu iki kazanımı, eserlerinin okuyucuyla buluşma garantisini ve tanıtılmasını öncelediklerini düşünüyorum.
