Diyabetli Çocuklar Vakfı (DİYAÇEV), 14 Kasım Dünya Diyabet Günü kapsamında hazırladığı ‘Diyabetli Çocukların Durumu 2025’ raporunu kamuoyuna sundu.
Raporda, Türkiye’de sayıları 30 bine yaklaşan tip 1 diyabetli çocukların sağlık hizmetlerine erişimden okul yaşamına, sosyal hayattan psikolojik desteğe kadar pek çok alanda önemli zorluklar yaşadığı ortaya kondu.
Rapor, diyabetli çocukların yaşam kalitesini yükseltmek ve ülkede standart bir diyabet bakım yaklaşımı oluşturmak amacıyla hazırlandı. Uluslararası kılavuzlar ile ISPAD’ın 2022-24 dönemi önerilerinin temel alındığı çalışmada, Türkiye’deki uzmanların klinik tecrübeleriyle uyumlu güncel bir tedavi çerçevesi oluşturuldu.
ÇOCUKLARDA BÜTÜNCÜL DİYABET YÖNETİMİ İÇİN ÖNERİLER
Hazırlanan öneriler, çocuk endokrinolojisi merkezlerinin tamamında tip 1 diyabetli çocuk ve ailelerine standart, yapılandırılmış bir diyabet eğitimi verilmesini öngörüyor. Ayrıca karbonhidrat sayımı eğitiminin tanıdan hemen sonra yapılması, yemek öncesi insülin uygulamalarının doğru zamanlamayla gerçekleştirilmesi, insülin dozlarının sabit skalalar yerine öğündeki karbonhidrat miktarı ve glukoz düzeyine göre ayarlanması gibi pratik öneriler içeriyor.
Rapor, aynı zamanda çocuklarda gereksiz ara öğün uygulamalarından kaçınılmasını, hipoglisemi tedavisinde aşırı karbonhidrat alımına son verilmesini ve gece yatmadan önce “yüksek glukozla yatırma” alışkanlığının bırakılmasını da öneriyor. Uzmanlar, bu değişikliklerin hem metabolik dengeyi hem de yaşam kalitesini olumlu yönde etkileyeceğini vurguluyor.
Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Uzmanı, Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şükrü Hatun, raporun amacını, “Rapordaki bulgular, çocuk diyabet bakımında son yıllarda önemli ilerlemeler kaydedilse de HbA1c düzeylerinin hâlâ hedeflerin üzerinde olduğunu, ekiplerde diyetisyen eksikliği bulunduğunu ve diyabet teknolojilerine erişimde ekonomik engellerin sürdüğünü göstermektedir. Ailelerin ifadeleri, diyabetli çocukların yalnızca tıbbi değil, psikolojik ve sosyal açıdan da desteğe ihtiyaç duyduğunu ortaya koymaktadır. Sosyal yaşamda ve okul ortamında bilgi eksikliği, etiketlenme ve dışlanma en sık dile getirilen sorunlardır. Son yıllarda sensörlerin geri ödeme kapsamına alınması önemli bir gelişme olsa da insülin pompalarına erişim sınırlı kalmıştır. Avrupa ülkelerinde olduğu gibi, sensörler ve otomatik insülin pompalarının tam olarak geri ödeme kapsamına alınması tüm diyabetli çocukların hakkıdır. Bu raporun en önemli amacı, ülkemizdeki 30.000 dolayındaki tip 1 diyabetli çocuğun birçok sorununu iyi bir planlama ve makul miktarda kaynakla çözmenin mümkün olduğunu, yani ulusal düzeyde çabalarla diyabetli çocukların kaderini değiştirebileceğimizi gündeme taşımak ve 14 Kasım 2025 Dünya Diyabet Gününde, diyabetli çocukların sesi olmaktır.” sözleriyle özetledi.
