Tabağınıza meyve eklediğinizde kendinizi daha enerjik ve iyi hissetmeniz tesadüf değil. Uzun yıllardır yapılan bilimsel araştırmalar, bitki ağırlıklı beslenmenin kalp-damar hastalıkları, obezite ve tip 2 diyabet gibi ciddi sağlık sorunlarının riskini azalttığını ortaya koyuyor. Ancak uzmanlara göre sağlıklı beslenmede yalnızca meyve tüketmek yeterli değil; hangi meyvenin tercih edildiği de en az miktarı kadar önem taşıyor. Yapılan kapsamlı bir değerlendirme ise “en sağlıklı meyve” sorusuna net bir yanıt verdi.
EN SAĞLIKLI MEYVE BELLİ OLDU
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), 41 farklı “besin deposu” meyve ve sebzeyi vitamin, mineral ve lif yoğunluğuna göre mercek altına aldı. Yapılan analiz sonucunda, botanik açıdan meyve olarak kabul edilen domates, listenin zirvesine yerleşti.
20,37 puan alan domates, genel sıralamada su teresinin ardından gelse de meyveler arasında birinci sırayı alarak dikkatleri üzerine çekti. Uzmanlar, domatesin mutfaklarda sebze gibi kullanılmasına rağmen bilimsel olarak meyve sınıfında yer aldığını hatırlatıyor.
DOMATES NEDEN ZİRVEYE OTURDU?
Beslenme uzmanı ve Keatley Medical Nutrition Therapy’nin kurucusu Scott Keatley’e göre domatesin bu kadar öne çıkmasının en önemli nedeni, güçlü bir antioksidan olan likopen açısından son derece zengin olması. Likopenin kalp hastalıklarına karşı koruyucu etki sağladığı, ayrıca bazı kanser türlerinin riskini azaltmada önemli rol oynadığı belirtiliyor.
Bunun yanı sıra domates; C vitamini, potasyum, folat ve K vitamini bakımından da güçlü bir besin kaynağı. Uzmanlar, özellikle pişmiş domateslerde likopen emiliminin arttığını vurguluyor. Bu nedenle domates sosu, salça ve domates çorbası gibi ürünler besin değeri açısından oldukça avantajlı kabul ediliyor.
ÇİĞ Mİ, PİŞMİŞ Mİ DAHA FAYDALI?
Domatesin hem çiğ hem de pişmiş tüketimi sağlık açısından fayda sağlıyor. Çiğ domates, yüksek su oranı sayesinde vücudun sıvı ihtiyacını desteklerken, lif içeriğiyle sindirim sistemine katkı sunuyor.
Pişmiş domates ise özellikle likopen açısından daha etkili hale geliyor. Uzmanlar, domatesin zeytinyağı gibi sağlıklı yağlarla birlikte tüketilmesinin besin emilimini artırdığını belirtiyor. Salatalar, soslar ve sıcak yemekler bu açıdan ideal seçenekler arasında gösteriliyor.
DOMATESİ TAKİP EDEN MEYVELER DE DİKKAT ÇEKTİ
CDC’nin besin yoğunluğu listesinde domatesin hemen ardından limon, çilek, portakal, greyfurt ve diğer turunçgiller yer alıyor. Uzmanlara göre özellikle çilek ve yaban mersini gibi kırmızı meyveler, güçlü antioksidan içerikleri sayesinde domatesle yarışabilecek sağlık faydaları sunuyor.
Bu meyvelerin C vitamini ve lif bakımından zengin olduğu, ayrıca iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olan antosiyaninler içerdiği ifade ediliyor.
GÜNDE NE KADAR DOMATES TÜKETİLMELİ?
ABD Tarım Bakanlığı’nın önerilerine göre yetişkin kadınların günde 1,5–2 su bardağı, erkeklerin ise 2–2,5 su bardağı meyve tüketmesi gerekiyor. Uzmanlar, bu miktarın tamamının domatesten karşılanmasının şart olmadığını vurguluyor.
Scott Keatley’e göre günlük beslenmeye orta boy bir domates ya da bir kase cherry domates eklemek ideal bir başlangıç olabilir. Ancak domatesin asidik yapısı nedeniyle bazı kişilerde ağız hassasiyeti ya da aft artışı görülebileceği uyarısı da yapılıyor.
