Son yıllarda sosyal medyada hızla yayılan “doğal”, “zararsız” ve “mucize” olarak lanse edilen vitamin, mineral ve bitkisel ürünler, toplum sağlığını tehdit eder boyuta ulaştı. Yorgunluk, bağışıklık düşüklüğü, kilo verme ya da enfeksiyonlardan korunma gibi gerekçelerle bilinçsizce kullanılan takviyeler; böbrek, karaciğer hasarından kalp ritim bozukluklarına kadar pek çok ciddi soruna neden olabiliyor. Uzmanlar, laboratuvar sonuçları görülmeden ve doktora danışılmadan kullanılan bu ürünlerin faydadan çok zarar getirdiği konusunda net uyarılarda bulunuyor.
“DOĞAL” DİYE MASUM SANILIYOR
Uzmanlara göre toplumda özellikle magnezyum, D vitamini, Omega 3 ve probiyotikler kontrolsüz şekilde tüketiliyor. Günümüzün en sık şikâyetlerinden biri olan yorgunlukla baş etmek isteyen birçok kişi, kan değerlerine baktırmadan magnezyum takviyesi almayı tercih ediyor. Oysa her bireyin ihtiyacı farklı ve bu tür mineraller eksikliği kadar fazlalığıyla da ciddi riskler barındırıyor.
Uzmanlar, “Bir maddenin ilaç mı yoksa zehir mi olacağını belirleyen şey dozdur” diyerek, kulaktan dolma bilgilerle yapılan takviye kullanımının son derece tehlikeli olduğunu vurguluyor.
BİTKİ ÇAYLARI MASUM DEĞİL
Özellikle kış aylarında üst solunum yolu enfeksiyonlarına karşı bitki çaylarına yönelimin arttığına dikkat çeken uzmanlar, bu noktada da önemli bir ayrım yapılması gerektiğini belirtiyor. Tekil ve içeriği bilinen bitkilerin, kısa süreli ve ölçülü şekilde tüketilmesi ile karışım halinde satılan, içeriği net olmayan ürünler arasında büyük fark bulunuyor.
Aktarlardan ya da internetten alınan karışım çayların içinde hangi bitkinin, hangi dozda yer aldığının bilinmemesi; karaciğer toksisitesinden böbrek yetmezliğine kadar uzanan ciddi tabloları beraberinde getirebiliyor.
OMEGA 3 VE VİTAMİNLERDE GİZLİ TEHLİKE
Omega 3’ün çocukluk çağında gelişim, ileri yaşlarda ise bilişsel fonksiyonlar açısından önemli olduğu biliniyor. Ancak uzmanlar, bu takviyenin de bilinçsiz kullanımının risklerine dikkat çekiyor. Özellikle kan sulandırıcı ilaç kullanan kişilerde Omega 3’ün fazla dozlarda alınması, kanama riskini ciddi şekilde artırabiliyor. Son çalışmalarda bazı bireylerde çarpıntı şikâyetlerinin de görülebildiği ifade ediliyor.
Benzer şekilde vitaminler de “ne kadar çok, o kadar iyi” anlayışıyla tüketiliyor. Oysa özellikle D vitamininin yüksek dozlarda alınması, karaciğer hasarı ve organ yetmezliğine kadar varabilen, hatta ölümcül olabilen sonuçlar doğurabiliyor.
PROBİYOTİKLER KISA SÜREDE ETKİ ETMİYOR
Bağırsak sağlığı için sıkça tercih edilen probiyotiklerin de yanlış beklentilerle kullanıldığına dikkat çekiliyor. Uzmanlara göre probiyotiklerin etkisini gösterebilmesi için en az üç aylık düzenli kullanım gerekiyor. Buna rağmen kısa süreli tedavilerde rastgele probiyotik kullanımının, beklenen faydayı sağlamadığı gibi gereksiz ilaç yüküne neden olduğu belirtiliyor.
YAŞLILAR VE GEBELER DAHA BÜYÜK RİSK ALTINDA
Kontrolsüz bitki çayı ve takviye kullanımından en çok etkilenen grupların başında yaşlılar ve gebeler geliyor. Yaşlı bireylerde vücudun sıvı dengesi zaten hassas bir noktadayken, özellikle yeşil çay ve benzeri ürünlerin aşırı tüketimi sıvı kaybına yol açabiliyor. Bu durum böbrek yetmezliği ve hayati risklerle sonuçlanabiliyor.
Gebeler için ise uzmanlar çok net konuşuyor: Hekim önerisi olmadan, özellikle aktarlardan alınan hiçbir bitkisel ürünün kullanılmaması gerekiyor. Bazı bitkilerin gebelikte ciddi yan etkiler oluşturabileceği belirtiliyor.
ZAYIFLAMA VAADİYLE GELEN SAĞLIK SORUNLARI
Sosyal medyada kilo verme vaadiyle pazarlanan bitkisel çay ve takviyeler de ayrı bir tehlike oluşturuyor. Bu ürünlerin çoğu, ishal ve aşırı sıvı kaybına neden olarak “yalancı kilo kaybı” hissi yaratıyor. Tartıda birkaç kilo eksilmesi, sağlıklı bir zayıflama anlamına gelmiyor. Aksine bu durum, vücudun sıvı ve elektrolit dengesinin bozulduğunu gösteriyor.
ACİLE KADAR GİDEN VAKALAR VAR
Uzmanlar, kontrolsüz takviye kullanımına bağlı olarak elektrolit dengesizliği, kan tuzu bozuklukları ve organ fonksiyonlarında ciddi problemlerle acil servise başvuran hasta sayısının azımsanmayacak düzeyde olduğunu belirtiyor. Sorunun en zorlayıcı kısmı ise hastaların bu ürünleri “ilaç” olarak görmemesi. Bu nedenle tanı sürecinde takviye kullanımı çoğu zaman ancak detaylı sorgulamayla ortaya çıkabiliyor.
