Peygamberimiz (s.a.v) şöyle buyurdu: “İnsanlığın nübüvvetten/ peygamberlerden ilk aldığı öğüt şudur: Eğer hayân yoksa git dilediğini yap.” Demek ki haya duygusunun olmadığı yerde nefis ve süfli duygular dizgini ele alırlar.
PROF. DR. NİYAZİ BEKİ - KARAR
Utanma duygusu insanlığın erdemlerini himaye eden bir sığınaktır. Nefsani arzu ve istekler karşısında utanma kalesine sığınmayanların her haltı işlemeleri kaçınılmazdır. İslam’da günahlardan tövbe etmenin psikolojik altyapısının bir unsuru cezai müeyyidelerden korkmak ise, diğeri de haya/utanma duygusunun ‘mahalle baskısı’dır.
Peygamberimiz (s.a.v) şöyle buyurdu: “İnsanlığın nübüvvetten/ peygamberlerden ilk aldığı öğüt şudur: Eğer hayân yoksa git dilediğini yap.” Demek ki haya duygusunun olmadığı yerde nefis ve süfli duygular dizgini ele alırlar.
Aşağıdaki ayetlerde Allah’ın nimetleri karşısında hayanın yüksek perdesinden bakmayanların, nankörlük edenlerin ciddi uyarıldığı bir ifade tazı tercih edilmiştir.
“Ey cin ve insan toplulukları! Göklerin ve yerin sınırlarını aşıp öteye geçebilirseniz haydi geçin! Ama (tarafımızdan verilmiş) bir güç olmadıkça geçemezsiniz. Artık rabbinizin nimetlerinden hangisini inkâr edebilirsiniz? Üzerinize yalın bir ateş alevi ve erimiş bakır gönderilir de kurtulmak için birbirinizle yardımlaşamazsınız. Artık rabbinizin nimetlerinden hangisini inkâr edebilirsiniz?” ( Rahman. 33-36)
İbrahim b. Ethem hazretlerinden bir zat günahları terk edememekten şikâyet etti ve kendisine nasihat etmesini istedi. O da şöyle dedi:
“Altı şeyi kabul edip yaparsan, yapacağın hiçbir şey sana zarar vermez. Dünyada ve ahirette rahat edersin. O altı şey şunlardır:
Günah işleyeceğin zaman, Allahu Teala’nın sana verdiği rızkı yeme.
-Adam: Bunu nasıl yapabilirim ki; bütün rızıklar onundur.
-İbrahim b. Ethem: Bir yandan Allah’ın nimetlerinden istifade etmek diğer yandan bu nimetlere karşı hayasızca nankörlük etmek insanlık onuruna yakışmaz.
İbrahim b. Ethem: Allah’a isyan etmek istersen, O’nun mülkünden çık, sonra istediğini yap. Zira mülkünde durup da O’na isyan etmek uygun olmaz.
-Adam: Bütün evren onun mülküdür, nereye gidebilirim ki?
-İbrahim b. Ethem: Bir yandan Allah’ın yaratığı memleketinde ikamet etmek diğer yandan aynı memlekette oturmaya devam etmek çirkin bir hayasızlıktır.
İbrahim b. Ethem : Allah’ın gördüğü yerde günah yapma. Onun görmediği bir yere git günah yaparsa orada yap.
-Adam: Allah’tan hiçbir şey saklanamaz, O her şeyi görmektedir.
-İbrahim bin Ethem: Peki O’nun memleketinde oturup, verdiği rızkı yiyip, üstelik gördüğü yerde günah işlemek hiç uygun olur mu?
İbrahim b. Ethem: Bunu da yapamıyorsan, bari Ölüm meleği, ruhunu almaya geldiği zaman tövbe edinceye kadar izin iste.
-Adam: Ölüm meleği hiç bana izin verir mi?
- İbrahim b. Ethem: Öyleyse şimdi güç kuvvetin yerindeyken tövbe et. Tövbe edilecek zaman bu zamandır. Zira ölüm meleği aniden gelir.
İbrahim b. Ethem: Bunu da yapamıyorsan hiç olmazsa, mezarda Münker ve Nekir ismindeki iki melek, sual için geldiklerinde, onları kov. Seni imtihan etmesinler.
-Adam: Buna da imkan yoktur.
-İbrahim b. Ethem: Öyle ise şimdiden onlara cevap hazırla.
6. İbrahim b. Ethem : Kıyamet günü Allahu Teala’; “Günahı olanlar Cehennem’e gitsin” diye emredince; Zebanilere karşı diren ve “Ben gitmem!” de!
-Adam: “Böyle bir şeye gücüm yetmez, sözümü de dinlemezler!” dedi ve tövbe edip ölünceye kadar tövbesinden vazgeçmedi.
