EYT yasasıyla birlikte, emeklilik nedeniyle işten ayrılıp tahsis talebinde bulunan, sonrasında 30 gün içinde aynı işyerine sosyal güvenlik destek primine (SGDP’ye) tabi çalışmaya başlayan sigortalılardan dolayı işverenlere beş puanlık SGDP indiriminden yararlanma imkânı getirilmiştir.

Ne var ki ilk defa 3 Mart 2023 sonrası SGDP’ye tabi çalışmaya başlayan sigortalılara yönelik getirilen bu indirimden, emeklilikte sigortalılık süresi ve prim gün sayısını sağlamış olanların mı yararlanacağı, yoksa bu iki şartın yanı sıra yaş şartını da yerine getirmiş olanlardan dolayı da yararlanılıp yararlanılamayacağı tereddüt konusu olmuştur.

SGK, 22/9/2023 tarihli genel yazısında söz konusu teşvikin finansmanını sağlayan Hazine ve Maliye Bakanlığından görüş sorulduğu,

• Hazine ve Maliye Bakanlığı Kamu Mali Yönetim ve Dönüşüm Genel Müdürlüğünce 8/9/1999 ve öncesinde çalışmaya başlayıp ilgili mevzuatında öngörülen yaş şartını tamamladıktan sonra yaşlılık aylığı bağlanmış olanların mezkur teşvikten yararlandırılmalarına imkan bulunmadığının belirtildiği,
• Bu nedenle beş puanlık SGDP teşvikinden 8/9/1999 ve öncesinde sigortalı olanlardan sigortalılık süresi ve prim gün sayısı şartının yanı sıra yaş şartını sağlayanlardan dolayı yararlanılmasına imkân bulunmadığı açıklanmıştır.

…

Mevcut yazıyla uygulamaya açıklık getirilmiş olmasına rağmen, bu defa da yasanın yürürlüğe girmesinin ardından altı aylık süre geçtikten sonra yapılan bu açıklama nedeniyle, emeklilikte yaş şartını da sağlamış olan sigortalılardan dolayı 2023/Mart, Nisan Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarında SGDP teşvikinden yararlanmış işverenlerden, yersiz yararlanılan teşvik tutarlarının geri alınıp alınmayacağı, alınacak ise ayrıca gecikme zammı ödenip ödenmeyeceği, bundan sonraki süreçte SGDP teşvikinden yararlanılması sırasında sigortalıların yaş şartını sağlayarak mı, sağlamadan mı emekli olduklarının tespitinin nasıl yapılacağı hususlarında tereddütler oluşmuştur.

…

Mevcut teşvik uygulamalarında prim teşviklerinden hatalı yararlanılmış olması halinde yersiz yararlanılan teşvik tutarları gecikme zammıyla birlikte geri alınmaktadır. SGDP teşvikinde de muhtemelen yaş şartına bakmaksızın teşvikten yararlanan işverenlerden, yararlandıkları teşvik tutarları geri alınacaktır. Ne var ki beş puanlık SGDP teşvikinden yaş koşulunu sağlamış olanlardan dolayı yararlanılamayacağı hususu, 2023/Mart ila Temmuz aylarına ilişkin muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin gönderilme süresi geçtikten sonra 22/9/2023 tarihinde açıklandığından, bu aylara münhasıran yersiz yararlanılmış teşvikler için bir mehil süresi verilerek, bu süre içinde beş puanlık kısma isabet eden primlerin gecikme zammı uygulanmaksızın tahsil edilmesine imkan sağlanması nispeten adil bir yöntem olacaktır.

Diğer taraftan, SGDP indiriminden yararlanılamayacak olan, yani sigortalılık süresi ve prim gün sayısının yanı sıra yaş koşulunu da sağlamış sigortalıların mevcut uygulama üzerinden tespiti mümkün bulunmamaktadır. Bu bakımdan SFDP teşvikinden yararlanılacak sigortalıların tespiti noktasında gerekli yazılımlar yapılıncaya kadar, SGDP’li çalışanlardan doğum tarihinin, uzun vadeye tabi ilk defa işe başladıkları tarihin ve tahsis talebinde bulundukları tarihin öğrenilerek, tahsis talep tarihi itibariyle 4447 sayılı Kanunla erkek ve kadın sigortalılar için ilk defa işe başladıkları tarihe göre ayrı ayrı belirlenmiş olan yaş kriterlerini sağlayıp sağlamadıklarının manuel kontrol edilmesi gerekiyor.

Sahada vergi indirim belgesiyle yaşlılık aylığı bağlanan, sonrasında SGDP’ye tabi çalışmaya başlayan sigortalılardan dolayı da SGDP teşvikinden yararlanıldığı görülmektedir. Vergi indirim belgesiyle emekli olanlardan dolayı SGDP teşvikinden yararlanılmasının mümkün olup olmadığı hususunda ikincil mevzuatta bir açıklama bulunmamakla birlikte mevcut uygulama vergi indirim belgesiyle emekli olanların da SGDP teşvikinden yararlanmasına izin vermektedir. Ancak SGDP teşvikinin 506 sayılı Kanunun geçici 81. maddesinin birinci fıkrasının (B) bendi kapsamındaki sigortalılara yönelik uygulandığı, engelli vergi indirim belgesiyle emekliliğin ise 506 sayılı Kanunun 60. maddesinin (C-b) bendinde ve 5510 sayılı Kanunun geçici 10. maddesinde düzenlendiği dikkate alındığında, engelli vergi indirim belgesiyle yaşlılık aylığı talebinde bulunan sigortalılardan dolayı da benden size tavsiye sakın ola ki SGDP teşvikinden yararlanmayın.

…

İki konuya daha işaret edeceğim.

Birincisi emeklilikte sigortalılık süresi, prim günü ve yaş şartlarının sağlanmış olup olmadığına “tahsis talep tarihi” itibariyle bakılmaktadır. Bu bakımdan SGK yazısında “yaş şartını tamamladıktan sonra yaşlılık aylığı bağlanmış olanların mezkur teşvikten yararlandırılmalarına imkan bulunmadığı” ifadesinin “yaş şartını tamamladıktan sonra tahsis talebinde bulunmuş olanların mezkur teşvikten yararlandırılmalarına imkan bulunmadığı” şeklinde düzeltilmesi gerekiyor.

İkincisi ise yıllardır kangren olmuş bir sorun. Sosyal Güvenlik Kurumunun mevzuat alanına giren birçok konuda, karar mercii maalesef ki Hazine ve Maliye Bakanlığı oluyor. Nitekim bu hususta da SGDP teşvikinin finansmanının Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca karşılandığı belirtildikten sonra anılan Bakanlıkça verilen görüş sonrasında emeklilikte yaş şartını sağlayanlarından dolayı SGDP teşvikten yararlanılamayacağı belirtilmiş. Halbuki mevzuat, sosyal güvenlik mevzuatı ve SGK’da bu mevzuatı Maliyeden çok daha derinlemesine yorumlayacak bürokratlar var.

Ama görünen o ki Nasreddin Hocanın fıkrası gibi, parayı veren düdüğü çalıyor memlekette…