Süremiz çok kısa. Moody’s not değerlendirmesi yapıyor. Son tarih 18 Ekim 2016.
15 Temmuz hain terörist darbe girişimini bu Millet hiçbir ülkeye nasip olmayacak kahramanlıkla sonlandırdı.
O günden bu yana oluşan kucaklaşma-kaynaşma iklimini bu toplumun en değerli varlığı olarak gördüm. Rakamlara dökülemeyecek bir değer oluşturuyoruz. Yeniden ülke, yeniden Millet oluyoruz.
Ama bunu kısa vadede bizden başka kimse pek göremeyecek.
15 Temmuz üzerinden tam 1ay geçti. Meclisten o kadar fazla ekonomik reform paketleri geçti ki. Büyük başarı.
Fakat bu paketlerin her biri sonuç vermesi için epey zamana ihtiyacımız var. Hatta bazı paketlerin olumsuz sonuçlarının olacağını da düşünmekteyim. Her ne olursa olsun REFORM süreci bu dönemde büyük güç katacaktır.
Ama bizim süremiz çok kısa. Ve çok temel sorunlarımız var. İnanın sorun söylemekten çok yalnız kaldığım için çok yoruldum. Ama ülkem için mecburen aktarmak zorundayım. Beni affedin. Emin olun başardığımız onca büyük hikayelerde var ama onları her gün zaten duyuyorsunuz. Sakın ben bunları dile getirmiyorum diye bu başarıları görmüyorum sanmayın. Ortada gerçek sorunları dile getiren o kadar az insan var ki. Bu görev mecburen bizim sırtımızda kaldı.
***
Son yazımda acil önlemlerden bahsettim. Devam edeceğimi belirttim.
Yeniden söylemek zorundayım: Biz çok ama çok acil doğalgaz fiyatlarında indirim yapmalıyız. Hemen bugün. Neden mi?
2013 yılında doğalgaza 35,7 milyar$ ödedik; sm3 fiyatı TL bazında 1.916 liraydı.
2014 yılında 34,8 milyar dolar ödedik ve sm3 fiyatı 1.815 liraya düştü.
2015 yılında ise 23,4 milyar dolar ödedik ve sm3 fiyatı 1.565 liraya düştü.
2016 (Ocak-Mayıs) 6.259 milyar dolar öderken sm3 fiyatı 1.137 liraya düştü.
Dolar bazında sm3 fiyatlar bin dolardan 400 dolara kadar düştü. Artan kur nedeniyle ben TL bazında verdim. Yaklaşık yüzde 35 Hem de TL bazında düşüş var.
Türkiye, elektrik üretiminin 1/3’ünü doğalgaz santrallerinden karşılıyor. Enerji şirketleri ise şu anda kur riski en yüksek sektör olarak görülüyor.
Enerji bir vücuttaki kan gibidir. Yurt dışında gerileyen fiyatların derhal iç piyasaya yansıtılması gerekiyor. Bu sayede hemen enflasyon ve ardından faizler düşecektir. Sanayi ve üretim ise canlanacaktır. Doğalgazda yüzde 25-35 ve elektrikte en az yüzde 8-10 indirim imkanı elimizdedir ve bekliyoruz. Nolur beklemeyelim. Hiç beklemeyelim. İndirelim şu fiyatları ki ÇARKLAR DÖNSÜN.
***
Bakın Osmangazi Köprüsü gibi bir eserin ardından haftaya 3. köprü açılacak. Büyük eserler. Ama bu köprülerden geçiş ücretleri toplam maliyeti artırarak halkın hayatını pahalılaştıracak. Bu tür yatırımlar kısmen kamusal mallardır ve ucuz olmalıdır ki toplumsal yaşam ucuzlasın.
Bunu neden yazdım. Devlet artık çok vergi topluyor. 2015 yılında Genel Bütçe Gelirleri 492 milyar lirası vergi olmak üzere tam 687 milyar 386 milyon liradır (Tahakkuk) (SGK hariç). Bu devasa karşılık köprü ve yollar yap-işlet-devret anlayışında maliyet yükseltici şekilde özel sektöre bırakılmamalı. Ankara artık kemer sıksın ve topladığı vergiyi daha çok yatırıma dönüştürsün. Yoksa işimiz çok zor.
Maliye, üretim sürecini negatif etkileyen vergiler incelemeli ve bu vergilerde indirime gidilmeli. Karşılığında ise rant vergileri ve lüks tüketim vergileri artırılmalı. Özellikle lüks tüketimde şirketler üzerinden vergi indirimi yolu hemen kapatılmalı.
Kamu lüksüne de son;
Şirket-Holding lüksüne de son verilmeli.
Finansal düzenimiz ise tamamen tüketime odaklı şekillenmiştir. Kökten değişime gidilmeden istenen başarı sağlanamaz düşüncesindeyim.
Aslında ben bu söylediklerimi 2001 IMF-Derviş programı bitirilsin diyerek ifade ediyorum ama detay bilgi de gerekiyormuş.
Mesela ihale yasası diye bir sorunumuz var: Maliyetler artıyor; paylaşımlar azalıyor. MUSİAD 2013 Ekonomi Raporunda öneriyor: Adrese teslim gibi büyük şirketlere verilen ihaleler parçalanmalı. Kamu ihalelerinden küçük ve orta boy şirketler de faydalanmalı. Başka söze gerek mi var.
Hazine Müsteşarlığı sitesinden “Genel Devlet Dengesi” tablosuna bakın: 2003 yılında Devlet Gelirleri GSYH’nın %31,6’sı iken 2015 yılında %40,9’a yükselmiştir.
Yani DEVLET ARTIK SADECE 1 YILDA ESKİYE GÖRE 181 MİLYAR TL DAHA FAZLA PARA TOPLUYOR. O zaman neden yatırım düşüyor; neden yollar yüksek fiyatla yaptırılıyor? Değişsin şu kaderimiz: Ankara kemer sık artık.
