Geçen yıl Temmuz-Kasım arası 5 ayda enerji ithalatına 24 milyar 799 milyon dolar ödeme yapmışız. Bu yıl ise aynı enerji ithalat faturamız 40 milyar 531 milyon dolara yükselmiş.

Enerji ithalatına ödediğimiz fatura 5 ayda %63,4 arttı.

Yılın ilk 11 ayı itibari ile 43,5 milyar dolar olan enerji ithalat faturamız %103 artışla 88,3 milyar dolara yükseldi.

Fatura artıyor artmasına da enerji tüketimimiz ve/veya enerji ithalatımız miktar olarak artıyor mu? Bunu şu açıdan sorguluyorum: Hem büyüme verilerinde hem de sanayi üretim endeksinde üretim artışı ve büyüme gözükmektedir.

Mesela Ekim 2022 verisine göre sanayi üretimi önceki yıla göre %3,06 artmış görülüyor (takvim etkilerinden arındırılmış durumda %2,5 artış var). Kaba-basit hesaba göre de temmuz-ekim arası 4 ayda sanayi üretimi %2,67 artmış görülüyor. (Bu konuda ilk verileri 14 Aralık günü Fak-Fuk-Fon ve acayip rakamlar yazımızda vermiştim)

Üretim artıyor

İstihdam artıyor

İthalat tutarı artıyor
ama yine de bir gariplik var. 14 Aralık günü yazımda belirttiğim gibi son 3 ayda (ağustos-eylül-ekim) elektrik tüketimi -%2,21 düşüş göstermiş.

Dün yeniden baktım ve süreyi biraz daha geniş aldım: Temmuz-Kasım dönemi son 5 ayda elektrik tüketimimiz -%3,74 azalış göstermiş. Mesela kasım ayında elektrik tüketimi geçen yıla göre -%5,81 azalmış. (elektrik verileri TEİAŞ)

***

EPDK verilerine göre doğalgaz ithalatı ve tüketiminde de ilginç sonuçlar var. Temmuz-ağustos-eylül dönemi son 3 ayda doğalgaz tüketimimiz tam olarak -%22,1 azalmış. Doğalgaz tüketimindeki azalışa bağlı olarak doğalgaz ithalatımızda da -%14,7 azalış var.

Peki, doğalgaz tüketimimizi nereden kısmışız? Elbette konut ve bürolardaki kısıntı değil... En büyük doğalgaz tüketimi elektrik üretim santrallerindedir. Ve hemen söyleyelim: Son 3 ayda elektrik üretimi için kullandığımız doğalgaz tüketimi -%31,3 düşüş gösteriyor.

Ve sanayi... Sanayi üretimi için kullandığımız doğalgaz tüketimimiz de -%17,1 azalmış. Böylece doğalgaz tüketimi elektrik ve sanayi sektörü toplamında -%26,3 düşüş gösterince toplam tüketim de -%22,1 azalmış oldu.

Bu arada bir not: Spot piyasada doğalgaz fiyatları çok yükseldiğinden bu yıl boru hatlarından doğalgaz ithalatına öncelik vermişiz. Ama burada da ilginç bir nokta var. Bu ilginçlik Rusya ile alakalı.

Rusya’dan boru hattı ile doğalgaz ithalatımız -%42,6 azalıyor ama aynı Rusya’dan doğalgaz ithalatımız sadece -%20,1 azalıyor. Veya şöyle izah edeyim: Geçen yıl Rusya’dan ithal ettiğimiz gazın tamamını boru hatlarından almışız. Oysa bu yıl Rusya’dan doğalgaz ithalatının yaklaşık yüzde 28’ini boru hattı dışında ithal etmiş görülüyoruz.

İnsan sormadan edemiyor: Yıllarca pahalı olan ama şimdi çok daha ucuz hale gelen boru hattı gazı dururken neden Rusya’dan boru hattı dışında gaz ithal ediyoruz?

Gelelim işin petrol kısmına...

Şu nedenle: Enerji ithalat faturası son 5 ayda %63,4 ve son 11 ayda %103,0 artıyor ama doğalgaz ithalatı artmadığı gibi düşüyor... O zaman bu fatura artışı neden ve nereden?

En büyük iki ithalat kalemi

Ham petrol ve motorin... Ham petrol ithalatı %13,90 artarken motorin ithalatı -%10,4 azalıyor.
Bu veriler bize akaryakıt sektöründe net bir artış veya azalış olmadığını, sektörün geçen yılla aynı oranda gittiğini gösteriyor.

Soru şu: Miktar artışının akaryakıtta nötr, doğalgazda ise yüzde 20’i üzeri düştüğü, fiyatın ise sadece yüzde 30-40 arttığı bir yerde ithalat faturası nasıl %100 artabiliyor?

Bu işte bir terslik olmalı... Ya da biz 25 yıllık kontratlar ile petrol ve türev ürünlere bağlı boru hattı doğalgazı yerine çok ama çok daha pahalı spot gaz mı kullanmaya başladı?

O zaman sormak lazım: Özal ve Mesut Yılmaz dahil bu gaz boru hatlarını neden kurdu? Türk Akım’dan pahalıya mı gaz alıyoruz?

Sahi bu enerjide ne oluyor? Birisi açıklar mı?

Ve son soru: Üretim ve büyümeyi enerji tüketimini azaltarak nasıl başardık? Bu TÜİK verileri ne kadar gerçek?

***

Konuyu şöyle bağlayalım: Ekim ayında sanayi üretimi %3,06 artıyor ama... Sanayide kullanılan doğalgaz tüketimi azalıyor; hatta tüketilen elektrik de azalıyor.

Bu nasıl bir büyüme ve ithalat ki, tüketimi azalırken büyüme yaşanıyor ve tüketim azalırken fatura artıyor?

Gerçekten ilginç bir durum. Umarım bir izahı vardır...