İlk üç ayda 326 bin konut satıldı. Geçen yıl ilk üç ayda satılan konut sayısı 303 bin adetti. Satılan konut adeti %7,4 artış gösterdi. İlk konut satışları %4,3 artış gösterirken, ikinci el satışlar %10,0 arttı.
En fazla konut satışı İstanbul’da gerçekleşti. Fakat, İstanbul’da ilk konut satışları %2,9 artış gösterirken, ikinci el konut satışları %1,2 azaldı. Toplamda ise İstanbul’da konut satışları sadece %0,7 artabildi.
Oysa aynı zaman diliminde Ankara’da konut satışları %14,0 artış gösteriyor. Ankara’da özellikle ikinci el konut satışları %19,6 gibi muazzam bir artış yaşıyor. İzmir ise Türkiye ortalamasının yarısında kalırken, Antalya’da hem yeni, hem de 2. el konut satışları geriliyor. Bursa ve Kocaeli ise nerede ise Ankara’nın tam tersi durumu yaşıyorlar. Bursa’da ilk konut satışları %14,2 artış gösterirken, 2. el konut satışları %3,2 geriliyor. Kocaeli’nde ise ilk satışlar %32,6 artış gösterirken, ikincil satışlarda %7,7 artıyor.
Konut satışlarını vermemin nedeni, o illerin ekonomik durumunu da yansıtmalarından dolayıdır. Mesela, büyük illerden Adana’da konut satışları tam %23,0 artıyor. Hem de yeni konut ve 2. el satışlar dahil artıyor.
***
Şimdi gelelim işin ikinci kısmına...
Konut yapı ruhsatında durum nedir? Yine, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri ile devam edelim.
Yılın ilk üç ayında yeni konut yapımı için gerekli “yapı ruhsat izinleri” tam %15,0 azalmış. Yüzölçümü olarak ise yapı ruhsatlarında %17,2 azalma yaşanıyor.
Yapı ruhsatı İstanbul’da adet bazında %18,7 azalırken, m2 bazında %24,3 azalış yaşıyor. İzmir’de de adet bazında %8,7 ve m2 bazında %25,4 azalış görülüyor. Ankara’da ise adet bazında %13,7 azalış oluyor ama m2 bazında %2,4 artış görülüyor.
Büyük iller içerisinde yapı ruhsatı artışı Kocaeli’nde yaşanıyor. Yapı ruhsatı alan konut sayısı %14,7 artarken, m2 artışı %21,5 oluyor. Antalya, Konya, Muğla düşüş yaşayan diğer büyük iller oluyor. İşin ilginç yanı, konut satışında büyük artış olan Adana’da yapı ruhsatı %28,3 azalırken, m2 açısından düşüş %41,5’a çıkıyor.
Kısaca konut satış hızları ile konut yapım hızı arasında bir çok ilimizde bir bağ kurmak oldukça zor. Sadece bir kaç ilimizde bu bağ kurulabiliyor.
***
Dün Borsa endeksi 97.500 seviyelerine ulaştı ve 100 bin sınırına ramak kaldı. Ama dolar/TL kuru bir türlü 3,50’nin altına gerilemiyor. Oysa, Merkez Bankası örtülü de olsa 400 baz puana yakın faiz artırmadı mı?
Ya ekonominin en önemli iki göstergesi olan üretim ve tüketim de durum ne olmuş? İlk üç ayda sanayi üretimi sadece %1,8 artabilmişti. İlk üç ayda sabit fiyatlarla perakende satış endeksi ise %2,3 geriledi.
Üretim çok az arttı....Tüketim ise reel olarak geriledi...
Konut satışları arttı.... Ama konut yapımı azaldı...
Acaba nasıl bir büyüme olacak?
Sayın Ekonomi Bakanımız Nihat Zeybekçi, ilk çeyrek büyümesinin yüzde 4,0 civarında olabileceğini açıkladı. Siz, yukarıdaki verilerle bunu nasıl izah edersiniz?
TÜİK, yeni GSYH hesaplama yönteminde özellikle inşaat sektörünü hesaba katıyor. Eskiden üretime ve tüketime bakarak yaklaşık değerleri bulabiliyorduk. Çünkü ekonominin çekirdeğini üretim ve hesabın yüzde 60’lık kısmını da tüketim oluştururdu. Sabit fiyatlarla %2,3 gerileyen yüzde 60’lık tüketim kesimine rağmen, nasıl bir büyüme olacak? İnşaat ruhsatları da azaldığına göre...
Artık TÜİK hesabını bekleyeceğiz.
Köprüyü geçene kadar...
2013 yılının tamamında 152 milyon araç, 2014 yılının tamamında ise 150 milyon araç köprülerden geçti (1. ve 2. boğaz köprüleri). Vergi hariç yılın tamamında alınan ücret 220 milyon lira civarındaydı. Bu yılın ilk 4 ayında köprülerden 40 milyon araç geçti. Alınan ücret 115 milyon 493 bin lira. Araç geçişi eğer eski rakamlara ulaşılır ise, sadece 2 köprüye geçiş ücreti olarak 430 milyon lira civarı bir para ödenmiş olacak.
Yılın ilk 4 ayında otoyollardan ise 84 milyon araç geçmiş. Ödenen net ücret 328 milyon lira. Eğer eski yıllardaki gibi yılda 250 milyon araç otoyolları kullanır ise, ödenecek yol parası 975 milyon liraya ulaşacak.
Böylece sadece devletin eskiden Özal ve Demirel’in yaptırdığı otoyol ve köprülerden toplayacağı para 1,5 milyar liraya yaklaşacak. Ve bütün bu paralar “büyük buluş” denilen, “para vermeden yaptırıyoruz” denilen, yeni iki köprünün geçilmeyen ücretlerinin yıllık açığını kapatmaya gidecek.
Biliyorsunuz ki, boğazdaki 1. ve 2. köprünün eski fiyattan alınan ücreti, yeni yapılan 3. köprünün açığını kapatmaya yetmiyordu. Artık yeni zamlarla beraber sanırız büyük buluş olarak- on milyarlarca dolar garantiler verilerek, çocuklarımızın ve torunlarımızın geleceğini ipotek ederek yapılan iki köprünün açığını kapatabileceğiz.
Tekrar: Hemen 3. köprü ve körfez köprüsü (otobanlar dahil) maliyet+gecikme faizi üzerinden kamulaştırılmalıdır... Hem de hemen.
