Durduk yere en fazla genel müdüründen başlayıp bölge müdürlerine kadar hangi kurumda bu kadar görevden alma ve göreve atama oldu?

Bir yönetim neden istatistik ölçüm kurumu kadroları ile bu kadar yakından ilgilenir?

***

TÜİK ölçümü farklı çıkınca, mesela enflasyonu düşük açıklayınca bizim aldığımız ürün fiyatları değişmiyor... Ama gelirimiz değişiyor.

Ücret zamları TÜİK enflasyonu baz alınarak veriliyor. Mesele burasıdır.

O nedenle TÜİK enflasyonu önemli. O nedenle bu ölçüme biraz daha yakından bakacağız.

***

İki büyük makro çelişkiden bahsedelim: 1-Bu yılın temmuz ayından beri sanayi üretimi artıyor, büyüme devam ediyor deniliyor ama elektrik tüketimi ciddi şekilde düşüyor. Sadece elektrik tüketimi değil sanayide kullanılan doğalgaz miktarında da yüzde 17’e varan düşüş var.

Acaba enerji kullanmadan üretim yapmayı mı öğrendik?

2. mesele şu: GSYH’den ücretlilerin aldığı pay yüzde 33’lerden yüzde 24’lere geriledi. Büyüme sürüyor ve ücretlilere enflasyon oranı kadar zam yapılıyorsa bu büyük pay değişimi nedir?

Çok yüksek katma değerli üretime geçtik diyorsanız bu katma değerli üretim neden ihracata hiç yansımıyor? Çünkü ihracatta mal miktarını artırıyoruz ama fiyat artışımız çok düşük seviyede...

Bu iki büyük çelişki aslında verilerin sağlama işlemi olarak da görülebilir.

Gelin bunu daha alt detaylarda arayalım.

***

Önce şu tespiti yapalım: Türkiye’de olduğu gibi dünyada da ÜFE-TÜFE makası açıldı. Bu makasın açılmasında bir numaralı neden enerji...

Mesela Türkiye’de de doğalgaz ÜFE maliyeti ile tüketiciye sunulan fiyat arasında 1-3 fark var. Keza benzer fark elektrikte de yaşanıyor. Burada kamu devreye girerek artan enerji faturasını tüketiciye yansıtmıyor. Farkı sübvanse ediyor.

Ama mesele gıda öyle değil. Gıdada üretici zam yaparken tüketicinin o zamdan korunması tamamen firmaların inisiyatifine bağlı... Burada kamu yok.

TÜİK verisine göre son bir yılda gıdada üretici firmalar ürünlerine %105,3 zam yapmışlar. Ama gıda sektöründe satıcılar ürünlerine sadece ve sadece %76,8 zam yapmışlar. Gıda sektöründe adeta firmalar Kızılay misali çalışmaya başlamış. Zararına satışa geçmişler.

Benzer gelişme tekstil-giyim sektöründe çok daha belirgin.

Buraya özel önem veriyorum. Çünkü 2018’den beri tekstil-giyim sektöründe büyük bir çarpıklık var.

Önce giyim sektöründe üretici fiyatlarına bakıyoruz: Giyim sektöründe (nihai ürün) üretici firmalar son bir yılda yüzde 68,8 zam yapmışlar. Ama aynı ürünler tüketicilere sadece ve sadece yüzde 23,9 zamla satılmış.

Ama durum 2018’den bu tarafa alındığında daha da karmaşıklaşıyor. Özellikle giyimin hammaddesi ve girdisi olan ürünlerde...

2018-2022 yılları arasında kumaş fiyatı %276,3 ve toplamda tekstil ürünleri fiyatı da %304,5 artıyor. Ama bu 4 yıl toplamında giyim ürünlerine sadece ve sadece yüzde 55,5 zam yapılmış.

Sizce 2018-2022 arası giyim ürünlerinde ortalama fiyat artışı sadece yüzde 55,5 mi oldu?

***

Bildiğiniz gibi TÜİK geçen yılın nisan ayından beri ürün fiyatlarını açıklamıyor. Hangi ürünün fiyatı ne olmuş artık göremiyoruz. Yani ‘TÜİK marketteki’ fiyatı göremiyoruz; kendi marketlerimizde elbette fiyatları çok iyi görüyor ve biliyoruz.

Bu nedenle açıklanan enflasyonda sadece genel enflasyona ve gıda sektörüne odaklanmak sorunu tam görmekten bizleri alıkoyabiliyor. Hatta son bir yıla odaklanmak da sorunu örtüyor.

Özellikle 2018 sonrası ve diğer sektörlerdeki gelişmeleri de yakından takip etmek gerekiyor.

Böyle yapınca da karşımıza yukarıda saydığım gibi oldukça farklı ve çelişkili sonuçlar çıkıyor.

***

Bakınız emekli memur maaş zamları yüzde 25 olarak açıklandı. Resmi enflasyona göre yapılması gereken zamdan 10 puan daha fazla zam yapıldı. Ama şu anda kimse bu zamdan memnun değil.

Neden acaba?

Türk-İş geçen yıl aralık ayında 4.097,85 lira olan açlık sınırının son bir yılda %98,4 artarak 8.130,56 liraya çıktığını söylüyor. Yine İstanbul Ticaret Odası-İTO verileri de gıda enflasyonunun son bir yılda %97,2 olduğunu belirtiyor. İTO ve Türk-İŞ gıda enflasyonu nerede ise aynı olmasına rağmen TÜİK gıda fiyatlarının sadece %76,8 artış gösterdiğini ilan ediyor.

Burada şu notu da ekleyelim: TÜİK gıda enflasyonu en az tartışılan konudur.

Şimdi yeniden soralım: Acaba gerçek enflasyon nedir? Ya da açıklanan enflasyona göre yapılan ücret artışları refahınızı korudu mu?