Bu yıl haziran ayında tüketim arttı.
Bütçe verilerine göre “Dahilde Alınan KDV” 5 milyar 322 milyon liraya ulaştı. Geçen yıl haziran ayında bu rakam 4 milyar 526 milyon liraydı. Dahilde alınan KDV gelirleri böylece yüzde 17,6 artmış oldu.
Bu oran yaklaşık olarak enflasyon seviyesinde diyebiliriz.
Yılın ilk beş ayında dahilde alınan KDV tutarı 19 milyar 851 milyon liraydı. Geçen yılın ilk beş ayında ise 24 milyar 980 milyon lira KDV tahsilatı yapılmıştı. Böylece yılın ilk beş ayında yüzde 20,5 gerileyen dahildeki tüketimden alınan KDV, haziran ayında yüzde 17,5 artışa döndü.
Ne oldu da tüketim birden arttı?
Yılın ilk beş ayında nominal olarak bile gerileyen KDV tahsilatı, haziran ayında tüketimin geçen yıla göre en azından aynı reel seviyelerde gerçekleştiğini gösteriyor.
Akla ilk gelen sorunlardan biri elbette bayram. Ama bu yıl olduğu gibi geçen yıl da ramazan bayramı haziran ayında yaşanmıştı.
İkinci nokta ise vergi indirimlerinin sona erecek olmasıydı. Burada elbette ÖTV indirimleri vardı. Yani beyaz eşya aldığınızda ÖTV indirimi vardı ama KDV aynen devam ediyordu. O nedenle beyaz eşya olsun, mobilya olsun, otomotiv olsun ÖTV bitişi nedeniyle son fırsat değerlendirilmiş olabilir.
Ama akıllara asıl BDDK düzenlemesi ile getirilen borçlanma imkanları geliyor. Mesela kredi kartına taksit sayısının artırılması yanında bir de kredi kartı asgari ödeme limitlerinin düşürülmesi de bu ay yaşandı.
BDDK’nın düzenlemeleri etkili oldu ise, tüketim artışının temmuz ayında da devam etmesi beklenebilir.
Bir diğer mesele de seçimlerin bitmesi ile tahsilatın başlaması olabilir. Çünkü seçimlerin ertesinde bir çok mükellefe “borcunu öde” yazıları gitmeye başladı.
***
Haziran ayında dikkat çeken bir başka nota ise “Gelir Vergisi Tevkifatı” kalemindeki artış. Yılın ilk beş ayında yüzde 17,2 artışla 57 milyar 152 milyon liraya ulaşan kaynakta kesilen gelir vergisi haziran ayında yüzde 24,1 artış gösterdi.
Genellikle çalışan sayısını ilgilendiren bu vergi kalemi haziran ayında gelir vergisi kesintisinin geçen yıl ile nerede ise aynı düzeyde olduğunu gösteriyor. Aynı düzeyi reel anlamda söylüyorum. Hatta kişi bazında bir artış bile olmuş olabilir.
Temmuz ayında bu artış olsa, ücretlere zam diyerek bir açıklamada bulunmaya çalışabilirdik. Ama haziran ayında ortalama ücret artışı olsa bile çalışan sayısının da en azından aynı seviyede olduğuna işaret ediyor.
Buna rağmen yine haziran ayında İş-Kur kayıtlarına 333 bin yeni işsizin iş aradığı düşüldü. Böylece İş-Kur kayıtlarında işsiz sayısı 4 milyon 418 bin kişiye ulaşırken, bu sayı geçen yıl haziran ayında 2 milyon 622 bin kişide kalmıştı. Nereden bakarsanız bakın, işsiz sayısı yüzde 70’e yakın artarken, kaynaktan kesilen gelir vergisi de yüzde 24,1 artışla 11 milyar 852 milyon liraya yükseliyor.
***
Bu kadar vergi artışına rağmen haziran ayında toplam vergi artışı sadece ve sadece yüzde 5’de kalıyor. Hatta tütün ürünlerinden alınan vergi bile yüzde 50,4 artışla 5 milyar 47 milyon liraya ulaşmasına rağmen toplam vergi geliri reel anlamda gerilemeye devam ediyor.
Çünkü, geçmiş yıllarda ithalattan alınan vergi kur yüksekliği nedeniyle gerilese de nominal artış oluyordu. Mesela bu yılın ilk altı ayında ithalden alınan vergi yüzde 4,7 artışla 65,6 milyar liraya ulaşıyor. Ama haziran ayında ithalden alınan vergi yüzde 17,2 düşüşle 9 milyar 936 milyon lirada kalıyor.
Akaryakıt üzerinden alınan vergi de ilk 6 ayda yüzde 4,4 azalışla 27,2 milyar lirada kalıyor. Böylece iç tüketime dayalı vergi artışına rağmen toplam vergi gelirleri, yüzde 15 enflasyona rağmen sadece yüzde 5 artışta kalıyor.
Yine de hem iç tüketim vergilerindeki artış, hem de kaynaktan kesilen gelir vergisindeki artış umut verici işaretler olarak görülebilir. Umarız bu veriler sürdürülebilir bir şekilde önümüzdeki aylarda da karşımıza çıkar.
Mesela tüketim borçlanmadan gelme ihtimali;
gelir vergisinin de İş-Kur kaynaklarından finanse edilen göstermelik ek istihdam ile gerçekleşmesi sonuçta bir şey değiştirmeyecektir. O nedenle bütçe verilerini de diğer veriler eşliğinde izlemeye devam edeceğiz.
