Bir zamanlar Karayolları Genel Müdürlüğü-KGM aylık bazda boğaz köprülerinden geçen araç sayısını ve elde edilen geliri açıklardı. Aynı şekilde devletin işlettiği otoban bilgilerinin araç ve gelirlerini de açıklardı.
Şimdi açıklanmıyor.
Boğaz Köprü geçiş fiyatları 2015 yılında 3,40 TL idi. Aradan 6 yıl geçti ve şimdi fiyat 13,25 TL.
Boğaz Köprülerinden ve eski otoban geçişlerine neden bu kadar zam yapıldı? Benim cevabım: Hazine garantili müteahhitlere para ödemek için.
İki yıl önce zam gerekçesi olarak ‘bakım onarım gideri yükseldi’ dediler. Ama KRT TV’de bütün bu rakamları verdiğimden sonra verileri yayından kaldırdılar. Çünkü bakım onarım gideri 200-250 milyon lira arasında kalırken köprülerden elde edilen gelirler milyar liranın üzerindeydi.
Bakınız benzer durumu BOTAŞ gerçeğinde de yaşamıştım: BOTAŞ bilançosunda doğalgaz alıp milyarlarca lira ödemeyen kimlerdi diye sormuştum. 2017 yılında 4,6 milyar lira olan BOTAŞ’ın ticari alacakları nasıl 2018 yılında 13,7 milyar liraya yükselmişti. Bunu da sorduğumda bilanço hemen yayından kaldırılmıştı. Ve şimdi BOTAŞ’ın sitesinde son bilanço 2018 yılına ait görülüyor. 2019-2020 bilançoları yok...
Artık çekiniyorum: Bir bilginin perde arkasını açıkladığımda hangi bilgileri daha yayından kaldıracaklar diye merak ediyorum.
Bir dönem eski Devlet Planlama Teşkilatı-DPT altyapısı üzerinden gelen Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı da açıkladığım veriler sonrası yayınlarını kısıtlamıştı.
Kısaca sansürcülük ruhlarımıza işlemiş durumda.
Türkiye’de veri açıklamak kadar doğru açıklamak da çok önemli.
Baksanıza mesela Cumhurbaşkanı Erdoğan “Avrupa’da aşılar 100 sterlin 100 avro vs” diyor. Oysa birçok ülke bırakın para almayı aşı olanları teşvik için üste para bile veriyor.
Ama burası Türkiye...
Hatta geçen yıl Aralık 2020’de Ulaştırma Bakanı Adil Karaismailoğlu TBMM kürsüsünden Osmangazi Köprüsünün araç garantisini doldurduğunu söylüyordu. Ama yine kendi bakanlığının bağlılığında 2020 yılında Osmangazi Köprüsü için 1,6 milyar ve 1,75 milyar TL olmak üzere köprü müteahhidine iki ödeme yapıldı.
Söz ne...
gerçek ne?
Şimdide tutturmuşlar Osmangazi Köprüsü garanti sayısını dolduruyor diye bağırıyorlar. Tıpkı geçen yıl TBMM kürsüsünde söyledikleri gibi...
Ama olsun. Biz yine de doğru kabul edelim. Ve devam edelim...
2016 yılından bu yana ilk kez Osmangazi Köprüsü araç sayısını doldurmuş olsun. (İnşallah, amin)
Şimdi ilk sorumuza geçelim: Bildiğiniz gibi Osmangazi Köprüsü’nde geçiş ücreti 147,5 TL. Ama burada müteahhit fiyatı 45$’ın üzerinde. Yani bu yılın ilk yarısı için en az 335 TL. Kısaca geçen araçlar 147,5 TL ödüyor ama onların adına devletimiz yine en az 187 TL de milletin vergilerinden ödüyor. Araç garantisi doldu ise Osmangazi Köprüsü’ne bu yıl devletin müteahhide ödeyeceği para ne kadar?
Bilmiyorsanız söyleyeyim: Bu Hazine garantili müteahhitlerin paraları hem dolar bazında (Bazıları euro ama nedense TL hiç yok) hem de dolar bazında enflasyon endeksleri ile artıyor. Yani Osmangazi Köprüsü’nün bu yılın ikinci yarısında ve gelecek yıl gerçek geçiş ücreti ne olacak? Hazine araç garantisi dolsa bile müteahhide ne kadar daha ödenecek?
Bakınız o köprüde günlük 40 bin araç garantisi var ve diyorlar ki, daha çok araç geçince yüzde 30’u devlete gidiyor.
Şimdi asıl sorumuzu soralım: Devlet zaten en az 187 TL geçen araç başına eksik fiyatı ödüyor ya, (araç garantisinin üzerinde geçiş olduğunu varsayıyoruz -amin, inşallah) acaba fazladan geçen araç geliri yine de yüzde 70 olarak müteahhide mi kalıyor?
Biraz daha açayım; ne de olsa matematiği zayıf bir kesim var karşımızda. Köprü yol bilgilerinden, Kanal İstanbul bilgilerinden geçen hafta 3 yazıda örnekler verdiğim gibi durum umutsuz.
Evet, diyelim ki Osmangazi Köprüsünden 147,5 TL’den 40 bin araç yerine günlük 70 bin ortalama araç geçiyor. 40 bin araç garanti olduğuna göre müteahhide 5,9 milyon lira peşin kalıyor. Ama müteahhidin gerçek Hazine fiyatı 45 $ (335 TL) üzerinden günlük 13,4 milyon alması gerekiyordu. Bu farkı da devlet ödüyordu.
Şimdi 70 bin araç geçince müteahhide günlük 10,325 milyon TL gidiyor. Ve müteahhit 40 bin araç üstünü garanti üstü sayıp 30 kamuya ve 70 kendisine mi alıyor? Ve devletten ayrıca 40 bin araç için geçiş fiyatı (147,5 TL) ile sözleşme fiyatı (45$=335 TL) farkını da cebe mi indiriyor?
Anlayacağınız burada her durumda vatandaşa bir fatura çıkıyor. Geçen de kaybediyor, geçmeyen de...
Peki kim kazanıyor?
Sanırım ihaleyi yapanların yanında bir de yazanlar kazanıyor.
