Kurban Bayramı vesilesi ile yeniden köyüme döndüm. Benim köyüm Samsun ili/Terme İlçesi/Evci Kasabası/Yüksek Yayla Köyü.
İnsanın anılarının olduğu küçük beldeler çok önemlidir. Köyüme ait 60’lı yıllara ait fotoğraflarda o kadar fazla kalabalık var ki. Şimdi o kalabalıktan eser yok. Yani ölümle değil, asıl göçle memleketi terk ettiler.
80’li yıllarda Samsun ili ülkemizin en büyük 7. iliydi. Şimdilerde ise ancak 16. sırada yer buluyor. Samsun ili bir bakıma çok fazla kaybedenlerden oldu. Keza aynı şekilde Terme ilçesi de öyle. Ne söyleyeyim 80’li yılların sonunda nasıl bıraktıysam, ilçem hala öyle duruyor. Hatta yerinde bile saymıyor, geri gidiyor diyebilirim. Şimdilerde ilçemin sokaklarında ne yürünüyor ne de araba ile gidiliyor. Eskiden en azından araba azdı da yürünebiliyordu.
Mesela kaldırımların da büyük kısmı küçük burjuvaların işgali altında. Ben bu tür az gelişmiş yerlerde demokrasinin çare olamayacağını Terme İlçesinden bilirim. Hangi parti gelirse gelsin veya hangi kişi gelirse gelsin yerel güçlerin esareti hep hakimdir. Seçmen, yani halk yeterli bir güç oluşturamaz. Sermaye-çıkar çemberi bu tür paylaşılmış yerlerde kolay kolay aşılamaz. Ne zaman ki merkezi otorite olaya tarafsız müdahale ederse, işte makus talih o zaman tersine dönebilir. İsterseniz ülkemizin diğer bölgelerinden de bu yerel çıkmaz olayına bakalım.
***
TUİK’in 2015 yılı araştırma sonuçlarına göre belediyenin temizlik hizmetlerinden memnuniyet oranı en yüksek il Kastamonu (%88,3). Kastamonu Belediye Başkanlığı 2014 seçimlerinde AK Parti %45,7 oy alırken MHP %45,3 oy almış. Yani bir demokrasi yarışı yaşanmış.
Oysa temizlik işinde en dipte Hakkari %31,0 ile yer alıyor. Hakkari’de de BDP %66,8 oy oranı ile büyük hakim. Yani demokrasi yarışı bile yaşanmamış. Gelin belediyelerin temizlik işinden memnun olunmayan diğer illere de bakalım.
Iğdır %34,0; Kilis %34,2; Ağrı %35,9; Muş %36,7; Adıyaman %36,7; Ardahan %39,7; Bingöl %39,9; Şırnak %40,8. Bu illerin yanı sıra Diyarbakır %53,4 ve Ordu %54,5 illerini de irdelemeliyiz.
Iğdır’da BDP %44,2 oy alırken MHP %42,4 oy almış. Kilis ise göç nedeniyle seçim sonuçları dışı tutuyoruz. Ağrı BDP %51,0 iken AK Parti %45,4 oy almış. Keza Ağrı’nın tersine Muş’ta AK Parti 48,5 oy alırken BDP 40,8’de kalmış. Şırnak %59,6 BDP, Bingöl %58,4 AK Parti, Diyarbakır %55,1 BDP ve de Ordu %54,5 AK Parti.
Aslında imkanımız geniş olsaydı da bütün illerin seçim sonuçları ila yerel hizmetler memnuniyet karşılaştırmasını yapabilseydik.
Ben tabloyu karşıma alıp sıraladığımda şunu görüyorum. Demokrasi eğer hizmet dengesi dışında oluşuyorsa, kimse kusura bakmasın sonuçlarda o şekilde oluşuyor. Mesela Diyarbakır ile Ordu ili bu açıdan iki önemli göstergedir. Hizmet yarışının yerine ideoloji ve esir düşünce hakim oluyorsa kimse yeterince yerel hizmet alamıyor.
Mesela yerel hizmetlerde kalite ile yerel seçimlere katılma oranı arasında da bir ilişki görebiliyoruz. Manisa, Denizli, Bilecik gibi seçmen katılım oranının yüksek olduğu illerde belediye hizmetlerinde de memnuniyet daha yükseliyor. Oysa katılımın düşük olduğu Ağrı, Hakkari, Van, Muş gibi illerde de memnuniyet geriye düşüyor.
Şimdi Samsun’dan iki ilçenin seçim sonuçlarına ve sokaklarına kısaca bakalım. Mesela Tekkeköy ilçesi AK Parti %53,1 oy alırken CHP %40,0 oy almış. Tekkeköy ilçesinin ana sokağına girdiğimde kendimi Barcelona’nın geniş caddelerinde hissettim. Oysa Terme’de dediğim gibi yürümenin bile imkanı yok gibi. Peki, Terme’de oy dağılımı nasıl olmuş? AK Parti %49,8 oy alırken en yakın rakibi SP %23,9’da kalmış.
Bu arada yerel aday kalitesi de tabii ki önem arz ediyor. Mesela 2014 yerel seçimlerinde AK Parti %45,6 oy alırken 01 Kasım seçimlerinde %49,5 oya ulaştı. Peki, yukarıda saydığımız illerde ne değişti?
Kastamonu: 2014=%45,7; 2015=%60,0
Ordu: 2014=%54,5; 2015=%63,3
Samsun: 2014=%50,1; 2015=%63,7
Kısaca eğer hizmet almak istiyorsanız oy verme tercihiniz de hizmet odaklı olmalı. Yani peşin kabul ve başka türlü nedenlerle oy dağılımı yaşanıyorsa hizmet kalitesi de o şekilde dağılıyor. Bunun parti ayrımı olmaksınız aynı şekilde işlediğini en güzel Doğu ve Güneydoğu illeri gösteriyor. Hem hizmet düşük hem oy oranı yüksek.
