Derler ki Sovyetler Birliği döneminde hükümetler vatandaşlara para veriyor(muş gibi) yapar fakat çok az para verirmiş; vatandaşlar da çalışıyor(muş gibi) yapar fakat çok az çalışırmış.
Bugünlerde %12 civarında seyreden enflasyon “gerekli tedbirler” alınmazsa altı ay içinde %15’i aşabilir; keza 7,70 TL olan Dolar ile 9 TL’ye yükselmiş olan Euro’nun değeri daha da artabilir ve ekonominin dengelerini sarsabilir.
Enflasyonun talep yönüyle yükseleceğinin en bariz verisi para arzı anlamına gelen M1’in, %90 oranında artmasıdır; sonuçta, M1 para arzı artışı, talep kaynaklı enflasyonu ve döviz kurları da ithalat üzerinden arz kaynaklı enflasyonunu sıçratacaktır. “Gerekli Tedbirler” döviz kurunun dizginlenmesi ve piyasadaki para arzının azaltılması çalışmalarını içerir.
Bunun için kayıtsız şartsız yapılması gereken şey gösterge faiz oranının %8,25’ten en az %12’ye yükseltilmesi ve gerekirse daha fazla artırılabileceğinin sinyalinin verilmesi gerekiyor.
TCMB KULAĞI TERS TARAFTAN TUTUYOR,
Bir ay önce, TCMB, sanki hiçbir şey yapmıyormuş gibi yaptı, sonra da gösterge faizleri değil fakat diğer faizlerin ortalamasını %7,4’ten %10;60’a yükseltti; yetmedi, çekebildiği kadar para çekti, piyasalardan.
Yani TCMB girişteki hikâyenin tersini yaptı, çalışmıyor(muş gibi) yaptı fakat çalıştı. Büyük fedakârlık.
Yaptı da ne oldu diye soracaklara, ya hiçbir şey yapmasaydı sorusuyla cevap veriyorum.
Sayın Cumhurbaşkanımız faizlerin artırılmasına izin vermiyor; TCMB de, faizleri resmen artırmak hariç neredeyse her şeyi yaparak faizleri artırıyor. Bu sayede ekonomideki bozulmanın hızı düşüyor.
“Mesleki Riya”, belki de bu tip zorunlu haller için caizdir.
TCMB İsteyene %9,75 olan gecelik faiz oranlarıyla, daha fazla isteyene de Geç Likidite Penceresinden (GLP) %11,25’ten para veriyor. İlaveten her gün ihale yöntemiyle 10 milyar TL daha veriyor, bunun faizi de 11,25’in biraz üstünde gerçekleşiyor.
TCMB “resmi faiz artırımı”nı hiç yapmadan, geleneksel ihale yöntemleriyle, faizleri, istediği seviyeye mesela %15’e bile çıkarabilir mi? Evet. Resmi engel yok.
YÜKSEK MAKAMLARIN ÖFKESİ
Öyle görülüyor ki, TCMB’deki atanmışlar, yüksek makamların öfkesini üzerlerine çekmeden işlerini yapmaya çalışıyorlar, yapsınlar.
Peki, öfkelenmesi muhtemel yüksek makamlar durumun farkında değil mi? Yani TCMB, tabir caizse onları uyutuyor mu? Gerçekten rıza ve onay almadan mı bu işleri yapıyor?
Muhtemelen onlar da halkın öfke ve memnuniyetsizliğini artırmamak için bilmiyormuş ve duymamış gibi davranıyorlar.
Yakışıyor mu?
Bankalar ise işin ciddiyetini iliklerine kadar hissediyorlar.
Mevduat faizleri %13 çıktı, kredi maliyetleri de %15 ila %25 bandına çoktan yerleşti. Bu aralar ucuza verdikleri krediler için ne kadar zarar ettiklerini hesaplamakla meşguller.
ÇELİŞKİ AMAÇLAR YÖNETİMİ
Çelişkili amaçlar ve iç uyumsuzluklar bundan ibaret değil.
TCMB, bankaları kredi vermeye teşvik etmek amacıyla geliştirdiği “çok kredi verenden az zorunlu karşılık” uygulamasına hala devam ediyor; fakat daha az kredi vermeleri için bankaların nakitlerini kısıyor, verdiği paranın faiz oranlarını yükseltiyor, vs.
Her şey olur fakat kafası karışık bir merkez bankası olmaz, gerçekten olmaz.
BDDK’da kredi verdirmek için yüksek para cezası tehdidi altında geliştirdiği Aktif Rasyosunu, sadece, %100’den %95’e indirdi. Yani kredi vermeyene yüksek cezalar tehdidi devam ediyor.
Aynı anda krediler azalsın diye tüketici kredilerinde azami taksit sayısı 60 aydan 36 aya indirildi.
Ya Sabır!
SONUÇ
Yapılan ve yapılmayan tüm işlemlere rağmen, sonuçta, Türkiye ekonomisinin bugün için en önemli sorunu, eriyen uluslararası serbest döviz rezervleridir.
Bütün tedbirler, artık, bu rezervlerin korunmasına yönelik olmak zorundadır.
Faiz artışı yapmıyor(muş gibi) yapıp faizleri artırmanın ülkeye ve hatta hükümete bile faydası yeterli olmaz.
TCMB ve BDDK işlerini şeffaf ve özgür bir şekilde yapamayınca, yaptıkları doğru işlerin de etkisi azalıyor.
Şimdilik “zincirler kırılsın TCMB ve BDDK özgür olsun” diyoruz.
