ABD ordusunun önümüzdeki aylarda yapacağı Jade Helm 15 tatbikatının Texas eyaletinde yankı uyandırmasının sebebi çok eskilere dayanıyor. Tatbikat senaryosuna göre Teksas eyaleti ve birkaç eyalet daha isyancıların eline geçiyor ve ABD ordusu da Teksas’ı ve diğer eyaletleri kurtararak tekrar ABD’ye bağlıyor.

Texas eyaleti ABD’nin birçok eyaletinden farklı olarak harita başında çizilmiş ve suni olarak oluşturulmuş bir eyalet değil. Texas toprakları 1800’lerin başında Meksika’ya aitti. Ancak nüfusunun büyük çoğunluğu İngilizce konuşan, anglo saxon göçmenlerdi. Meksika’nın geri kalanı ile olan bu kültürel ayrılık zamanla daha da belirginleşti ve Texas 1836’da Meksika’dan ayrılarak bağımsız bir devlet oldu ve Teksas Cumhuriyeti adını aldı. Bağımsız mı kalalım yoksa kültürel bağımız olan ABD’ye mi katılalım tartışmaları, ülkenin ekonomik sıkıntıları ile birleşince Teksas Cumhuriyeti 1845’te ABD’ye katılma kararı ve aldı ve ABD’nin bir eyaleti oldu. Tıpkı, Hatay Cumhuriyeti’nin 1939’da Türkiye’ye katılması ya da 1897-1913 arası var olan Girit Devleti’nin Yunanistan’a katılması gibi.

Ancak Teksas’ın ABD ile olan bağı her zaman sorunlu oldu. 1861-1864 ABD iç savaşında Teksas Washington karşıtı güney blokta yer aldı. Hatta bazı Teksas’lı politikacılar “Bu, ABD’nin iç savaşıdır. Teksas’ı bağlamaz, biz karışmayıp, eski bağımsızlığımıza geri dönelim” diye görüşlerini dile getirdiler. Savaş esnasında yapılan bir referandumda ayrılık kararı çıktı ama iç savaşı Washington önderliğindeki kuzey blok kazanınca Texas da diğer güney eyaletler gibi işgal edildi ve ayrılık kararı hayata geçmedi.
Bu beraberlik halen sürüyor olsa da Texas’ta bağımsızlık fikri hiçbir zaman bitmiş değil. ABD’den ayrılalım ve eskisi gibi bağımsız bir devlet olarak kalalım görüşü bugüne dek süregeldi. Bugün siyasi faaliyetlerini sürdüren Texas Nationalist Movement (Teksas Milliyetçi Hareketi) ve 1990’larda var olan Teksas Cumhuriyeti Vakfı gibi kuruluşlar ABD’den ayrılmayı savunmaya, bu şekilde propaganda yapmaya devam ediyorlar. 2009’da dönemin Teksas Valisi Rick Perry bir seçim konuşmasında “Washington bizim işlerimize çok fazla müdahale ederse, biz de o zaman başka çareler ararız” diyerek bağımsızlık yanlılarına göz kırptı. Geçtiğimiz aylarda İskoçya’da İngiltere’den ayrılma referandumu yapılırken Texas’ta da benzer talepler yükseldi. İmzalar toplandı ve benzeri bir referandumun Teksas’ta da yapılması istendi.

Jade Helm15 tatbikatının Teksas’ta hassasiyet yaratmasının altında işte bu geçmiş yatıyor.
ABD’li yetkililer tatbikatın böyle bir amacının olmadığını, bu tarz senaryoların her zaman oynandığını söylediler, ancak Teksas bağımsızlık yanlılarını ikna edemediler. Internet ve sosyal medya da ABD federal yönetimine tepki gösteren çok sayıda Teksaslı var.

Ayrılıkçı hareketler dünyanın en gelişmiş ülkelerinde bile var. O ülkelerdeki sosyal-ekonomik ortamdan dolayı silahlı hareketler olmasalar da siyasi derinlikleri ve toplumsal tabanları mevcut.

Twitter:@M_Morgil