İnsanlar gibi ülkelerin de eceli var mıdır? Tarihe bakarsak vardır Osmanlı’dan tutun, Kırım Hanlığı’na, Roma İmparatorluğu’dan, Sümerler’e kadar birçok ülke ve medeniyet tarihten silindi. İnsanların doğup, büyüyüp, yaşlanıp ölmesi misali, ülkeler ve medeniyetler de ölüp, yok olabiliyor. Özellikle geçtiğimiz yüzyılda Doğu Blok’unun çökmesi ile Sovyetler Birliği yıkılıp yerine birçok ülke kuruldu.
Son zamanlarda içinde Türkiye’nin de bulunduğu Ortadoğu başta olmak üzere dünyanın birçok bölgesi için alternatif haritalar yayınlanmaya başladı. Ülkeler kağıt üstünde bölünüyor, bazıları birleştiriliyor, bazıları ise tamamen ortadan kaldırılıyor. İnternette baktığınız zaman bu konuda yazılmış birçok makale bulabiliyorsunuz. Kimisi emekli subay, kimisi akademisyen olan uzmanlar, nedenleri de sıralayarak bazı ülkeler için felaket senaryosu çizerken bazıları içinse geleceğin yıldızı vs. gibi tanımlamalar yapıyorlar.
Ben de bu konulara meraklı bir kişi olarak kaç zamandır bu konuda okuduğum yazıları derleyerek, geleceğe dair hakkında en olumsuz beklentilere sahip on ülkeyi çıkardım. Hiç kuşkusuz bu, öznel yorumlarla oluşmuş, tartışmalı bir liste. Dediğim gibi ben sadece bu tarz yazılarda en sık karşılaştığım on ülkeyi, sebepleri ile birlikte paylaşmak istedim.
1- İspanya: İspanyol yazar Ortega Jose y Gasset’in “omurgasız ülke” olarak tanımladığı İspanya 2008’den ciddi bir ekonomik kriz altında. Tüm bunlara bir de giderek taraftar sayısı artan Bask ve Katalan ayrılıkçılığını da eklersek İspanya’nın önümüzdeki yıllarda iki ya da üç parça olması ihtimal dahilinde. 2014 yılında Katalanya (Barselona’nın merkezi olduğu bölge) gayrı resmi bir bağımsızlık referandumu yapıldı ve ezici çoğunlukla ayrılık kararı çıktı. Yine Katalanya sınırında yerli halk sınırda insan zinciri yaparak, İspanya’dan ayrı olduklarını vurguladı.
2- Kuzey Kore: Dünya’nın belki de tek komünist kraliyeti olan bu içe kapalı ülke, içine kapalı kaldıkça Dünya’nın geri kalanından teknolojik ve iktisadi olarak giderek geri kalmaktadır. Ayrıca eski müttefiki olan Çin’den de azarı yemiş ve onun tarafından da dışlanmıştır. Halkın büyük bir kısmı açlık çekmektedir. Her iki Kore’nin birleşmesi şu an için çok uzakta ve çok zor olmasına rağmen bugünkü anlamı ile Kuzey Kore’nin varlığını daha fazla devam ettiremeyeceği düşünülüyor.
3- Belçika: 19yy.’da kurulmuş, tarihi geçmişi olmayan bir ülke. Ülkede çok ciddi bir flaman ve valon ayrımı var. Flamenkçe konuşan ve kültürleri Hollanda’ya yakın olan flamanlar ile Fransızca konuşan ve kültürleri Fransa’ya yakın olan valonlar, artık ayrılmayı ciddi ciddi konuşuyorlar. Hatta Belçika’da Brüksel’in, AB’nin yönetiminde ABD’deki Washington D.C örneği gibi başkent şehir olarak ayrılmasını ve ülkenin ikiye bölünmesini savunan bir görüş de var.
4- Çin: Şaşıracaksınız ama Çin’in de ciddi sorunları var ve Çin de bazı uzmanlar tarafından geleceği karanlık bir ülke olarak gösteriliyor. Ülkenin çok ciddi çevre sorunları, içecek su yetersizliği, aşırı nüfus ve bu nüfusun zamanla daha çok refah ve hürriyet talep etmesi ile Çin’in bugünkü gücünü koruyamayacağı düşünülüyor. Ama bana sorarsanız olasılığı en düşük ihtimal Çin’in başına bir iş gelmesi. Kanımca bu, daha çok Batı’nın dervişin fikri neyse zikri de o olur durumu. Çin’in gücünü kaybetmesini istiyorlar ama bunu açıkça dile getiremedikleri için böyle senaryoların arkasına sığınıyorlar.
5- Irak: İngiliz subaylarının harita başında cetvelle çizerek oluşturdukları bu yapay ülke çoktan öldü bile diyebiliriz. Daha şimdiden Kürt-Sünni-Şii olarak üç parçaya ayrılmış durumda. Bir de IŞİD meselesi var ki onun da elinde bulundurduğu birçok bölge var. Irak fiili olarak öldü denebilir ama yerine ne kurulacağına karar verilemediğinden şu an suni olarak yaşatılıyor. Muhtemelen 20 yıldan daha kısa süresi var.
6- Libya: Irak gibi İngiliz-İtalya sömürgeciliğinin cetvelle çizdiği bir ülke. Kaddafi’den sonra üç iç parçaya bölündü ve birlikte kalması zor gibi duruyor.
7- IŞİD: Bir devlet değil, tanınmıyor. Ama ciddi ciddi elinde tuttuğu şehirler, yollar, barajlar vs var. Kendini devlet olarak tanımlıyor. Elindeki bölgelere vali tayin ediyor, mahkemeler, tüketici hakları kurulu gibi bürokratik aygıtlarını kuruyor. Ama etrafında yedi düşmanı var: Irak, İran, Suriye, Ürdün, Türkiye, Kürtler ve ABD destekli koalisyon güçleri. Bugün için ortalığı kasıp kavursa da orta vadede ayakta kalması zor.
8- Büyük Britanya: İskoçya referandumda ayrılmaya hayır dedi ama ayrılıkçı eğilimlerin çok yoğun olduğu bir ülke Ayrıca sadece İskoçya değil Galler, Kuzey İrlanda’da bu tarz hareketler var. İngiltere için “cin artık şişeden çıktı” diyen görüşler çok sayıda var.
9- ABD: Ülkenin kuzeyi ile güneyi arasındaki geleneksel kültür farklılıkları geçen yüzyılda azalmak yerine daha da arttı. Zamanında kölelik yüzünden iç savaş yaşamış Kuzey ve Güney farkları bugün de kürtaj, göçmen politikaları, ölüm cezası, dinin toplumdaki yeri, mahkemelere dini semboller konulması yani laiklik gibi birçok konuda artarak devam ediyor. Alaska ve Texas’ta ciddi ayrılıkçı eğilimler var. Daha önce yazmıştım, Texas’ta olası bir ABD işgalinde ne yaparız gibi tatbikat senaryoları bile yazıldı. İç savaş’ta Güney’in bayrağı olan bayrak bugün ABD’nin güneyinde birçok yerde halen asılı olarak duruyor. 20 yıl olmasa bile daha orta-uzun vadede ABD’nin parçalanacağını tahmin ediliyor.
10- Maldivler: Bu listede akıbeti en kaçınılmaz olan ülke Maldivler. Maldivler’in derdi siyasi ya da toplumsal değil, çevresel. Maldivler küresel ısınma yüzünden yükselmekte olan deniz seviyesi ile birlikte okyanusa batacak. Bu o kadar böyle ki Maldivler hükümeti Güney Avustralya’dan toprak almaya başladı. Batış kaçınılmaz olarak ortaya çıktığında tüm ulusu oraya taşımayı düşünüyorlar.
Listem bu kadar. İtiraf edeyim Türkiye’nin de içinde bulunduğu ve kara senaryolara ait olduğu makaleler de okudum. Ama ağzımdan yel alsın misali yazmak istemedim.
Unutmamalı ki tüm bu iddialar sadece varsayımlardan ibaret ve hepsine ihtiyatla yaklaşmak lazım.
Geleceği kimse bilemez.
Twitter:@M_Morgil
