O zamanlar Rusya komünist. Sonradan ‘Türki Cumhuriyetler’ dediğimiz ülkeler de komünist. Gerçi şimdi ‘Türki Cumhuriyet’ lafını bıraktık. Türk Cumhuriyetleri ya da Türk devletleri diyoruz.

Emel Sayın Bakü’de konserler veriyor. Konserler çok beğeniliyor. Emel Sayın’ın anlattığına göre Bakü’de 4 konser planlanmışken talep üzerine konser sayısı 21’e çıkmış.

70’li yıllar. Bakü’deki sahne müdürü Emel Hanım’a büyük alaka gösteriyor. Aralarda havyar ikram ediyor.

Yıllar sonra, Sovyetler dağılmış, Azerbaycan bağımsızlığını kazanmış. Muhtemelen Ankara’da bir resepsiyon. Demirel Cumhurbaşkanı. Azerbaycan Devlet Başkanı Haydar Aliyev de davetliler arasında. Emel Sayın’a sesleniyor. Emel Hanım şaşırıyor.

“Sen beni tanımadın” diyor Aliyev.

“Nasıl tanımam siz sayın Aliyev’siniz” diyor Emel Hanım.

“Yok yok, tanımadın” diyor Aliyev. “Sana Bakü’de havyar ikram eden sahne müdürü bendim.”

Hayat böyle bir şey işte. Sahne müdürü, bir gün devlet başkanı olabiliyor.

Biz yine 70’lere dönelim.

Emel Sayın, o yılların komünist Azerbaycan’ında verdiği konserlerde Çile Bülbülüm şarkısını da okuyor. (Bestekârı Sadettin Kaynak. Güftekârı Vecdi Bingöl. Makamı Muhayyer.)

Malum, şarkının en can alıcı yeri dinleyicilerin şarkıya dahil edildiği kısım.

Sanatçı “Çile Bülbülüm” dediğinde orada hazır bulunan seyirci hep bir ağızdan “Allah” diyecek.

Seyirci biraz gevşek söylüyorsa ilgili bölüm tekrarlanacak.

Azerbaycan’da bir dereceye kadar yaparsın bunu. Zaten yapmış Emel Hanım.

Biraz da uyarılmış. Buralar komünist, dikkat çekiyor diye.

Fakat uyarıları dinlememiş, Moskova konserinde de Çile Bülbülüm’ü okumuş ve Moskova’da defalarca komünistlere “Allah” dedirtmiş.

Bunu başarmak, yani komünistlere “Allah” dedirtmek bir ses sanatçısının yapabileceği en büyük antikomünist eylemdi o günün şartlarında.

Tercüman gazetesinde haber olmuştu. Rauf Tamer de -şu anda muhtemelen köşe yazarlarının en kıdemlisidir- köşesinde yazmıştı diye hatırlıyorum.

Bir ‘Çile Bülbülüm’ vakasına ben de rast geldim.

Kazan’daydık. Aralarında bestekar ve yorumcu Zekai Tunca’nın da bulunduğu kalabalık bir musiki heyeti konser verdi.

Adını ne yazık ki şu anda hatırlamadığım bir icracı hanım Çile Bülbülüm’ü okudu.

Tabii ki seyircilere ‘Allah’ dedirtmesi gerekiyor.

Seyirciden muntazam bir ses çıkmayınca tekrarlatıyor.

Halbuki Tatarlar Allah demesini pekala bilirler.

Ben etrafımdaki Tatarlara ne demeleri gerektiğini anlatmaya çalışıyorum.

Sonra, arka koltuktan bir genç kız bana avucunu gösterdi. Elindeki tükenmez kalemle avucuna Arabi harflerle ‘Allah’ yazdı.

“Bunu mu söyleyeceğiz?” diye sordu.

“Evet” dedim.

Aslında, şarkı arasında, şarkıya iştirak için söylenen ve maksadı Allah’ı hatırlatmak olmayan bir kelimeydi bu.

Her hangi bir dini anlam yüklemiyordum.

Moskova’da veya Sovyetler’in başka bir şehrinde yapılması belki magazin değeri taşırdı veya bundan biraz fazlası.

Fakat, komünist rejimden çıkalı sadece birkaç yıl geçmiş olan Tataristan’da o Tatar kızın avucuna yazdığı ‘Allah’ lafzı olaya bir derinlik kattı.

Salondaki insanlara bakışım değişti.

Tipik bir ‘aydınlanma’ anı değildi bu, ama böyle küçük küçük anlar zamanla bir yekun oluşturdu.

Vardığım yer şurası:

Tamam, zatına hoşça bak.

Çünkü “Zübde-i alemsin sen.”

Ama bir tek sen değilsin ki, herkes ‘zübde-i alem.’

Öyleyse başka insanlara da, uzakta zannettiklerine de, ‘öteki’ zannettiklerine de hoşça bak.

Kim Allah’a daha uzak, kim daha yakın, tayin etmeye sen mezun değilsin.

Bizim ulusumuz, bizim cemaatimiz, bizim mezhebimiz, bizim tarikatımız, bizim partimiz daha yakın diye düşünebilirsin.

Bu düşünceye fazla bel bağlama.

Hakikat, çoğu zaman, emek ister, peşine düşmeyi, aramayı gerektirir.

Hayat, aynı zamanda bu arayışın öyküsüdür.

‘Buldum’ demek yanıltıcı olabilir.

Allah, herkese... Senin umduğun ve ummadığın herkese, senin tahmin edemeyeceğim kadar yakın olabilir.

Olabilir değil, yakın zaten, Kitap’ta yeri var.