Yapay zekânın yıldızları
Her alanın kendine göre en iyileri vardır. Filmin Oscar Ödülleri, gazetecilerin Pulitzer Ödülleri, Bilimsel araştırmaların Nobel Ödülü. Yapay zekânın da böyle bir ödülü olsaydı bana göre 3 alanda verilmeliydi.
Birincisi Doğal Dil İşleme. Çünkü şu an elimizde bulunan veriler bir veritabanına sığmayacak kadar karmaşık ve çeşitli. Ayrıca emailler, mahkeme dökümanları, hastane dökümanları, şirket içi yazışmalar, gazete haberleri, kitaplar, dergiler, bloglar, gibi metinlerden oluşan verileri normal programlama ile analiz etmek ve bu verilerden bilgi çıkarıp anlamlı hale getirmek ve gidişat hakkında bilgi sahibi olmak çok zor veya imkansız. Yapay zeka için bu verileri analiz etmek işten bile değil. Doğal Dil İşleme yazılan her kitabı, internette bulunan bütün web sitesini, gazeteleri, dergileri, kısaca yazılmış her metni süper insan seviyesinde okuyup anlamlandırabiliyoruz. Ayrıca Doğal Dil İşleme ile sentiment analizi yapabiliyoruz. Yani br metnin pozitif mi, negatif mi veya nötr mü olduğunu anlayabiliyoruz. Konu modelleme ile yazıların içerisinde geçen kelimelerden hangi konulardan bahsettiğini anlayabiliyoruz.
Ayrıca Doğal Dil İşleme ile robotları konuşturabiliyoruz. Sadece konuşturmak ile kalmıyoruz, dilden dile çeviri yapabiliyor veya hangi dili istersek o dilde konuşturabiliyoruz. En güzel kitapları verip daha güzel bir kitap yazmasını, en güzel şiirleri verip daha güzel bir şiir yazmasını, en iyi konuşmaları verip daha güzel bir konuşma hazırlamasını sağlayabiliyoruz.
Bir mahallede konuşulan yöresel şiveleri Doğal Dil İşleme ile algılayabiliyor ve makineleri o şive ile konuşturabiliyoruz. Bir dilden konuşup karşı tarafın kendi dilinde dinlemesini yine Doğal Dil İşleme ile yapabiliyoruz.
Ayrıca sürekli konuşma yapay, stand up show yapan kişilerin daha önceki görüntü ve konuşmalarını verip gelecek hafta ne konuşacağını tahmin edebiliyoruz.
Herkesin sosyal medya paylaşımlarına ulaşabiliyor ve gerçek zamanlı olarak analiz ederek bir bölgede hangi reklamın yayınlaması gerektiğine karar verebiliyoruz.
Yine Doğal Dil işleme ile chatbotlar yapabiliyor ve milyonlarca döküman içerisinden müşterilerimize soruların en doğru şekilde, hiçbir insan dahli olmadan cevaplar verebiliyoruz.
Doğal Dil İşleme ile en iyi öğretmenleri modelleyebiliriz ve bu sayede öğrencilere en iyi ders anlatan hocanın dersini en iyi şekilde anlatacak şekilde ayarlayabiliyoruz. Ve aynı öğretmen aynı dersi her öğrenciye farklı ve seviyesine göre anlatacak şekilde tasarlayabiliyoruz.
Hal böyle olunca yapay zekâ ödüllerinin ilk olarak Doğal İşleme alanında olması gerekir. Düzensiz verilerden anlam çıkarıp iş yapması, dil bariyerini ortadan kaldırması, farklı millet ve kültürlerden insanların birbirleriyle rahat iletişim kurmasını sağlayan bir modele bu ödül yakışırdı.
Eğer yapay zeka alanında çalışamalara ödül verseydim İkinci ödülüm Reinforcement Learning denilen Pekiştirmeli öğrenme alanında olurdu. Çün bu öğrenme şeklinde veri yok veya çok az. Pekiştirmeli öğrenme adeta kervanı yolda tamamlıyor ve çevreyle ilişki kurdukça onlardan öğreniyor ve hemen simülasyon ortamında hedefini ceza ve ödül alarak hedefe en kısa sürede varmanın optimizasyonunu yapıyor ve bu sayede otonom araçlar yolunu bulabiliyor, dronelar çok rahat bir şekilde kendi kendilerine uçabiliyorlar. Yapay zekânın en ilgimi çeken alanlardan birisi Pekiştirmeli Öğrenme ve büyü gelecek vadediyor. Çünkü Nesnelerin interneti geliştikçe ve cihazlar daha akıllı hale geldikçe makinelerin kendi kendilerine karar verip hedefe ulaşması ancak bu pekiştirmeli öğrenme sayesinde olmaktadır.
Ödül vereceğim üçüncü alan ise derin öğrenme ve özelinde GAN denilen model olurdu. Çünkü bu model ile hiç yaşamamış insan resimleri ve videoları oluşturabiliyoruz. Film karakterleri oluşturarak onları dudak senkronizasyonu ile istediğimiz metni okutabiliyoruz ve bunu kendi sesinden veya başka birinin sesinden yapabiliyoruz.
Bu 3 alanın yanında diğer alanlarda çok başarılı yapay zekâ uygulamaları var. En çok beğendiklerimden birisi LSTM. (Long Short Time Memory). Bu model sayesinde normal bilgisayarları %75 daha hızlı çalıştırabiliyoruz ve konuşmaları tamamlayabiliyoruz. Bir sonraki yazacağınız cümleyi tahmin edebiliyoruz. Büyük ödülü bu alanda vermesem de gayet ödülü hak eden bir yapay zekâ alanı bu LSTM.
Görüldüğü gibi eskiden filmlerde konuşulan konular artık yapay zekâ ile gerçek oluyorlar ve bunu öğrenmek için bir ay gibi kısa bir süre bile yeterli. Önümüzdeki 30-40 yıl tamamen yapay zekâ yılı olacak ve işlerini yapay zekâ ile yapan roketlerle giderken, yapay zekâ kullanmayanlar kağnı ile yol alacaklar. Hangi alana çalışırsak çalışalım yapay zekâ yı öğrenmeli ve bir an önce uygulamaya geçmeliyiz.