Mustafa Kemal Atatürk’ün Erzurum Kongresi’nde tanıdığı Ziya Hurşit Bey, TBMM birinci dönem Lazistan milletvekili olarak mecliste yer almıştır. Erzurum Kongresi’ne Trabzon Delegesi olarak katılan Ziya Hurşit, Mustafa Kemal’le burada tanışmıştır.
ZİYA HURŞİT KİMDİR?
Ziya Hurşit Bey, 1892 yılında Rize’nin Hemşin beldesinde dünyaya gelmiştir. Babası Kadı Hurşit Efendi’dir. Ailesi aslen Ardahan tarafından göç etmiş Kürdoğlu sülalesine mensuptur.
İlk tahsilini Trabzon’da yapan Ziya Hurşit, daha sonra Almanya’ya giderek Danzig kentinde Gemi inşaatı ve telsiz kullanımı alanında eğitim görmüştür. Almanya’dan dönüşünde gerekli eğitimleri tamamlayarak Eskişehir Sultanisi’nde Almanca öğretmenliği yapmaya başlamıştır. 1919 yılında düzenlenen Erzurum Kongresi’ne de Trabzon delegesi olarak katılmıştır.
SİYASİ HAYATI
Siyasete girmesi ilk olarak Kurtuluş Savaşı’na gönüllü olarak katılması ile başlayan Ziya Hurşit Bey, savaşın ardından Trabzon Delegesi olarak Erzurum Kongresi’ne katılmıştır. Mustafa Kemal ile burada tanışma fırsatı bulmuştur. 1920 yılında ise Trabzon milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne katıldı ve Yozgat İstiklal Mahkemesi’nin üyesi olarak görev aldı.
Bunların yanında Divan Katipliği de yapmış olan Ziya Hurşit, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin muhalefeti konumundaki ikinci grupta yer almıştır. Meclis’te olduğu sürede Mustafa Kemal ATATÜRK ile büyük görüş ayrılıklarına düşmesinin ardından II. Dönem’de milletvekili seçilmeyerek siyaseti bırakmıştır.
SİYASET SONRASI HAYATI
Ziya Hurşit Bey, siyaseti bıraktıktan sonra ağabeyi Faik Bey ve kardeşi Fazıl Bey’in yardımlarıyla ticarete başlamıştır. Daha sonra 17 Kasım 1924’te kurulan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’na katılmış ve partinin Karadeniz yöresinde teşkilatlanması için çalışmalar yapmıştır. Bu girişimi de partinin 5 Haziran 1925’te kapatılmasıyla son bulmuş oldu.
MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’E SUİKAST GİRİŞİMİ
Ziya Hurşit Bey, 16 Haziran 1926’da İzmir’de Mustafa Kemal Atatürk’e karşı suikast hazırlığı yapmakta olduğu gerekçesiyle tutuklandı. Yapılan suçlamaya göre Ziya Hurşit Bey’le beraber hareket eden Gürcü Yusuf, Laz İsmail ile Çopur Hilmi, Kemeraltı karakolu önünde Mustafa Kemal Atatürk’e ateş edeceklerdi. Bunun üzerine Ziya Hurşit ve arkadaşları kargaşadan yararlanarak Giritli Şevki’nin rıhtımında bekleyen motora binerek Sakız Adası’na kaçacaklardı.
Fakat son anda Giritli Şevki’nin pişmanlık duyarak suikastçıları ihbar etmesi sonucu Ziya Hurşit ile arkadaşları yakalandı.
İzmir’de İstiklal Mahkemesi’nde yapılan duruşma sonucunda Ziya Hurşit Bey, Laz İsmail ve Çopur Hilmi’nin de bulunduğu 13 eylemci idam cezasına çarptırılarak, 14 Temmuz 1926 tarihinde idam edilmişlerdir.
