Para koleksiyoncularının yüzyılı aşkın süredir var olup olmadığını tartıştığı 1876 tarihli, resimli filigran kullanılan 50 kuruşluk Osmanlı Kaimesi, Almanya'da yaşayan bir koleksiyoncunun değer tespiti için gönderdiği paraların arasından çıktı. Filigran'daki II. Abdülhamit tasviri de ilk kez gün yüzüne çıkmış oldu.
Merkezi Londra'da bulunan uluslararası müzayede şirketi Spink'in danışmanlığını yapan nümismat (kağıt para koleksiyoncusu) Mehmet S. Tezçakın, adının saklı tutulmasını isteyen koleksiyoncunun, satmayı düşündüğü bazı Osmanlı kağıt paralarını değer tespiti yapması için kendisine gönderdiğini anlattı.
Değerlendirmeler yapan aynı zamanda Tarihi Sultanahmet Köftecisi'nin 3. kuşak sahibi de olan Tezçakın, 1876 tarihli 50 kuruşluk bir kaimeyi ışığa tutarak incelerken, filigran olarak resim kullanıldığını gördüğünü belirterek, şunları söyledi:
"O an duyduğum heyecanı anlatamam. Osmanlı döneminde resimli filigran kullanılan bir paranın basıldığı yüzyılı aşkın süredir söylenir ama bugüne kadar bu para hiç ortaya çıkmamıştı. Dünyadaki tüm nümismatlar, bu paranın peşindedir. Dini inançlardan dolayı Osmanlı döneminde basılan kağıt paraların hiçbirinde resim bulunmaz. Az sayıda filigranlı para vardır, bunlar da düz çizgi şeklindedir. Bu parayı ışığa tuttuğunuzda ise filigran olarak hilal şeklindeki ay içinde burnu ve kaşları II. Abdülhamid'e benzeyen bir resmin kullanıldığı görülüyor."
Mehmet S. Tezçakın, paranın üzerinde V. Murad'ın tuğrasının bulunduğunu, ancak
parayı bastıran padişahın II. Abdülhamit olmasının çelişki olduğunu söyledi.
Osmanlı Bankası'nda basılan kaimede, dönemin Maliye Nazırı Abdullah Galip Bey'in mührü ile 3 aylık padişahken tahttan indirilen V. Murad'ın tuğrasının bulunduğunu kaydeden Tezçakın, "Filigrandaki resmin tuğranın sahibi V. Murad'a değil de kendisinden sonra tahta çıkan II. Abdülhamid'e benzemesi efsane paranın bir diğer sırrı. Bu para istenilerek mi basıldı ya da V. Murad veya II. Abdülhamid'e karşı düzenlenmesi planlanan bir komplonun parçası mıydı bilemiyoruz. Bunları nümismatlar ve tarihçiler araştırmalı" diye konuştu.
Paranın üzerindeki filgrana bakıldığında ay şeklinde resmedilmiş
II. Abdülhamit'in portresi görülüyor.
Almanya'daki koleksiyoncudan aldığı izinle, bu tarihi olayı kamuoyuyla paylaştığının altını çizen Tezçakın, "Paha biçilmez bu ünik parça maalesef yakında yurtdışında satışa çıkarılacak. Bu paraya özellikle Amerikalı, Arap ve İsrailli koleksiyoncuların ilgi göstereceğinden eminim. Türk finans tarihinin en değerli parçası olan bu kaime, mutlaka Türkiye'ye getirilmeli ve para müzesinde sergilenmeli" dedi.
Mutlaka para müzesi kurulmalı
Osmanlı İmparatorluğu dönemine ait, halen varlığı bilinen 12 bin kağıt paradan 7 bin 500'ünü toplayarak dünyanın en büyük Osmanlı Kağıt Paraları Koleksiyonu'nu meydana getiren Mehmet Tezçakın, Türkiye'de para müzesinin bulunmamasının kültürel anlamda büyük bir eksiklik olduğunu söyledi.
Osmanlı finans tarihinin emanetlerinin, nümismatların kasalarından çıkarılarak, toplumla paylaşılması gerektiğinin altını çizen Tezçakın, "Bu konuda Kültür ve Turizm Bakanlığı'na, merkez bankası'na önemli görevler düşüyor. Bana da bir görev verilirse elimden geleni yapmaya hazırım" dedi.
İSTANBUL/AA
