AK Parti'nin Meclis Başkanı adayı olarak Milli Savunma Bakanı ve Sivas Milletvekili İsmet Yılmaz'ın adını açıklamasının ardından koalisyon tartışmalarını da etkileyecek süreç resmen başlamış oldu. AK Parti'nin adayı İsmet Yılmaz, CHP'nin adayı Deniz Baykal, MHP'nin adayı Ekmeleddin İhsanoğlu ve HDP'nin adayı Dengir Mir Mehmet Fırat, hiçbir partinin tek başına belirleyici olmayacağı yarışta ipi göğüslemeye çalışacak.
Dengeler, hesaplar, sandalye sayıları...
Peki seçim nasıl yapılacak ve dengeler nasıl etkileyecek. Başbakan Davutoğlu'nun üzerine basa basa "Meclis Başkanlığı ile koalisyon arasında ilişki yok. Bizim adayımız İsmet Yılmaz" sözleri bu noktada önem kazanıyor. Yani AK Parti, yarışı sonuna kadar götürecek ve 258 milletvekili ile 4. tura kadar Yılmaz'ı taşıyacak.
TBMM İçtüzüğü’ne göre en fazla dört turda gizli oyla yeni başkan seçilecek. İlk tur oylama pazar günü. Meclis Başkanı 2 Temmuz’a kadar seçilmiş olacak. İlk iki turda seçilebilmek için en az 367 oy almak gerekiyor. Üçüncü turda 276 oy aranırken, son turda en fazla oy alan iki aday yarışıyor ve en çok oyu alan seçiliyor.
Üç muhalefet partisi birleşirse, 292 sandalye ile ikinci turda istedikleri adayı seçebiliyor. Ancak bu MHP ve HDP'nin tavrı nedeniyle imkansız görünüyor.
Bu 4. tura İsmet Yılmaz ve Deniz Baykal'ın kalması anlamına geliyor. Bu turda MHP ve HDP milletvekillerinin tercihi Meclis Başkanını belirleyecek. MHP'nin muhtemel desteği ile AK Parti 338'i buluyor. Buna karşın CHP, HDP'nin desteğini alırsa 212'de kalıyor.
4. tur koalisyonu da etkiler
4 tur, AK Parti'nin koalisyon yapacağı partiyi tercih etmesinde dolaylı olarak belirleyici olacak. Meclis başkanlığı seçimlerinde MHP'nin destek vermesi durumunda, AK Parti-MHP koalisyonun olma ihtimali artacak. AK Parti-CHP koalisyonunun şansı yüksek gözükse de Meclis Başkanlığı'nı AK Parti'nin alması durumunda bu ihtimalin zayıflama ihtimali bulunuyor.
Takvim nasıl işleyecek
TBMM Genel Kurulu’nda bir yandan yemin töreni sürerken, diğer yandan dört partinin yöneticileri Meclis Başkanlığı seçiminin hangi gün yapılacağını kararlaştırdılar. Başkanlık seçiminin ilk iki turunun 30 Haziran Salı, üçüncü ve dördüncü turunun da 1 Temmuz Çarşamba günü yapılması konusunda görüşmeler yaptılar. Bu karar Danışma Kurulu kararıyla kesinlik kazandırılacak. Danışma Kurulu, yeni Başkanlık Divanı oluşuncaya kadar Meclis’in 1 Temmuz’da tatile girmemesi konusunda da karar alacak. Bu arada, sözlü soru önergelerinin görüşülmesi kararlaştııldı. Partiler, bu gündemde sıra kapmak amacıyla sözlü soru önergelerini dün hemen milletvekillerinin imzasına açtılar.
En genç İsmet Yılmaz
4 partinin adayları hem siyasi hem bürokratik alandaki tecrübeleri ile dikkat çekiyor. Ancak İsmet Yılmaz en genç isim oldu. 54 yaşındaki İsmet Yılmaz bir önceki hükümette Milli Savunma Bakanlığı görevini yürütüyordu. Ekmelledin İhsanoğlu ve Dengir Mir Mehmet Fırat ise 72 yaşındalar. Meclis çatısı altında herhangi bir tecrübesi bulunmaya İhsanoğlu 2014 yılına kadar İslam Birliği Teşkilatı Başkanlığını yürütüyordu. Deniz Baykal ise 77 yaşında ve siyasi açıdan en tecrübeli aday.
Bürokrasi ve Meclis'e hakim
54 yaşındaki İsmet Yılmaz'ın bürokrasideki deneyimi, hukukçu kimliği, siyasi tecrübesi, Meclis komisyonlarına hakimiyeti gibi birçok faktörden dolayı AK Parti'nin Meclis Başkanı adayı olduğu ifade ediliyor. 2002'de Denizcilik Müsteşarılığına atanan Yılmaz, daha sonra Türk Telekom Yönetim Kurulu Başkan Vekilliği görevini yürüttü. 2007'de Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşarlığı görevine getirildi. Yılmaz, Adalet ve Kalkınma Partisi iktidarının 3. döneminde Vecdi Gönül'ün yerine Milli Savunma Bakanlığına atandı. 25. Dönem Sivas Milletvekili olarak TBMM'ye tekrar girdi.
Fırat, AK Partililer için de tanıdık isim
30 Haziran günü yapılacak olan meclis başkanlığı seçimi için adayını açıklayan ilk parti HDP olmuştu. HDP'nin Meclis Başkanı adayı ise Mersin milletvekili 72 yaşındaki Dengir Mir Mehmet Fırat oldu. AK Parti'nin eski kurucularından ve milletvekillerinden olan Fırat, siyasetteki en tecrübeli isimlerinden biri. Dengir Mir Mehmet Fırat, 40 yılı aşkındır siyasetin içinde. Ankara Üniversitesi'nde aldığı hukuk eğitiminin ardından siyasete Adalet Partisi'nde başladı. AP ve DYP'de çeşitli görevlerde bulundu. 2000 yılında Fazilet Partisi'nden aday olup milletvekili seçildi. Partinin kapatılmasından sonra yenilikçilerle birlikte hareket etti. Ak Parti'nin kurucu üyeleri arasında yer aldı. AK Parti Genel Başkan Yardımcılığı ve MKYK üyeliği vazifelerini yürüttü. Sivil Anayasa Komisyonu'nda yer aldı. 2008'de partideki görevinden istifa etti.
En yaşlı milletvekili Baykal CHP'nin adayı
Deniz Baykal, CHP Genel Başkanlığı görevinden ayrıldıktan sonra ilk kez Cumhurbaşkanı Erdoğan'la görüşmesiyle yoğun bir şekilde kamuoyunun gündemine geldi. Baykal'ın Meclis Başkanı adaylığı ile tekrar gündeme gelmesi, hem CHP içi dengeler açısından önemli hem de kendi kariyeri.... 77 yaşındaki Deniz Baykal uzun yıllar siyasetin içinde yer alan ve Meclis deneyimleri ile yeni Meclis'in en yaşlı üyesi. Siyasetle 1960'lı yıllara doğru Demokrat Parti iktidarına karşı gelişen öğrenci hareketlerine katılmakla tanışan Baykal, adaylar arasında en tecrübeli isim.
İnsanoğlu'nun Meclis tecrübesi yok
CHP'nin yaptığı açıklamadan 1 saat sonra MHP'de Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 'Çatı adayı' Ekmeleddin İhsanoğlu'nu Meclis Başkanı aday olduğunu açıkladı. İhsanoğlu, Cumhurbaşkanlığı seçiminde CHP ile MHP'nin ortak adayı olarak seçime girmişti. İhsanoğlu, ilk turda Cumhurbaşkanı seçilen Recep Tayyip Erdoğan karşısında seçimi kaybetmişti. MHP, Meclis Başkanı adayı olarak 72 yaşındaki Ekmeleddin İhsanoğlu'nu belirledi. Kahire’de doğan İhsanoğlu’nun bilim tarihi, Türk kültürü, İslam dünyası ve Batı dünyası ilişkileri ve Türk-Arap ilişkileri hakkında değişik dillerde çok sayıda kitap, makale ve tebliği bulunuyor. 2004 ve 2014 yılları arasında Birleşmiş Milletler'den sonra ikinci büyük uluslararası örgüt olan İslam İşbirliği Teşkilatı’nın genel sekreterliğini yürüten İhsanoğlu'nun 2014 yılındaki Cumhurbaşkanlığı seçimi dışında siyasi bir deneyimi yok.
