Bangladeş’te Uluslararası Suçlar Mahkemesi (ICT), Temmuz 2024’teki hükümet karşıtı protestolarda yaşanan can kayıplarından sorumlu oldukları gerekçesiyle eski Başbakan Şeyh Hasina Vecid ve eski İçişleri Bakanı Asaduzzaman Khan Kamal’ı idam cezasına çarptırdı. Mahkeme, dönemin Bangladeş Polisi Genel Müfettişi Chowdhury Abdullah Al-Mamun’u ise hafifletici gerekçelerle 5 yıl hapis cezasına mahkum etti.
Dhaka Tribune’un haberine göre, üç yargıçtan oluşan jüri, gıyabında yargıladığı Hasina ve Kamal’ın “insanlığa karşı suç işlediği” hükmüne vardı. Mahkeme kararında, eski polis şefi Al-Mamun’un duruşmaya yaptığı katkılar nedeniyle daha hafif bir ceza aldığı belirtildi.
“KARARLAR TARAFLIDIR”
Mahkeme kararının ardından Hasina, İngiliz ve Fransız haber ajanslarına yaptığı açıklamada kararı eleştirdi:
“Durumun kontrolünü kaybettik ama olanları vatandaşlara yönelik önceden planlanmış bir saldırı olarak nitelendirmek mümkün değil. Bana karşı açıklanan kararlar, demokratik bir yetkisi olmayan seçilmemiş bir hükümet tarafından kurulmuş ve yönetilen hileli bir mahkeme tarafından verildi. Bu kararlar taraflı ve siyasi motivasyondur.”
NE OLMUŞTU?
Bangladeş’te 1971’deki Bağımsızlık Savaşı’na katılan kişilerin ailelerine kamu sektöründe kontenjan sağlanmasına yönelik karar, Temmuz 2024’te öğrenciler öncülüğünde hükümet karşıtı protestoları tetikledi.
Başkent Dakka ve diğer şehirlerdeki gösteriler sırasında polis müdahalesiyle şiddet olayları yaşandı. Bangladeş Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre en az 621 kişi hayatını kaybederken, Birleşmiş Milletler ölü sayısını yaklaşık bin 400 olarak açıkladı. Protestoların kontrolden çıkması ve şiddetin artması üzerine Başbakan Hasina, resmi konutunu terk ederek askeri helikopterle Hindistan’a gitti.
Gösterilerin ardından, Cemaat-i İslami Partisi ve öğrenci kanadı yasaklandı ve geçici hükümet kurularak Nobel ödüllü Muhammed Yunus başkanlık yaptı.
MAHKEME SÜRECİ VE SUÇLAMALAR
Bangladeş Uluslararası Suçlar Mahkemesi (ICT) Başsavcısı Muhammed Tajul İslam’ın sunduğu iddianamede, Hasina, eski İçişleri Bakanı Kamal ve eski polis şefi Al-Mamun’un, Temmuz 2024 protestolarında yüzlerce kişinin ölümüne yol açan polis müdahalesini organize etmek ve ölümcül silahların kullanılmasını emretmekle suçlandığı belirtildi.
Mahkeme, Hasina ve Kamal’ın “insanlığa karşı suç işlediği” gerekçesiyle idam cezasına çarptırıldığını açıkladı. Al-Mamun ise, mahkemeye sunduğu deliller ve işbirliği nedeniyle 5 yıl hapis cezası aldı.
Ölüm cezasının açıklanması sırasında mahkeme salonunda ve dışarıda kısa süreli tezahüratlar duyuldu. Küçük bir grup, sanıkların idam edilmesini talep eden sloganlar attı. Mahkeme salonunda alkışlar yükselirken, hakimler salon düzeninin korunmasını sağladı.
Bangladeş’teki protestoların ardından ülkede sivil itaatsizlik ve toplumsal tansiyon yükselmiş, polis ve güvenlik güçlerinin müdahalesiyle binlerce kişi gözaltına alınmıştı. Protestolarda yaşanan ölümler ve polis şiddeti, uluslararası kamuoyunda endişe yaratmıştı.
