Rus savaş jetlerinin, ABD’nin kendi İHA’sını Karadeniz’de düşürmesiyle sonuçlanan müdahalesi, Ukrayna savaşının ‘Üçüncü Dünya Savaşı’na dönüşeceği yönündeki endişeleri artırdı. Olay, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden bu yana iki süper güç arasında kamuya yansıyan en dikkat çekici çatışma oldu. Rus pilotların, İHA’nın rotasına benzin boşalttığı iddiası gerilimin yükseldiğinin bir işareti olarak yorumlanıyor.
Amerikan ordusunun, bir insansız hava aracının Rus savaş uçaklarının müdahalesi sonrası Karadeniz’e düştüğünü açıklaması, bölgede gerilimin yükselmesi endişesini de beraberinde getirdi. BBC’nini haberine göre ABD MQ-9 “Reaper” modeli insansız hava aracı, Rus savaş uçağı Su-27’nin pervanesine çarpması sonrası Karadeniz’e düştü. Rusya Savunma Bakanlığı ise uçaklarının Karadeniz üzerinde uçan İHA’yı takip ettiğini kabul etti ancak uçaklar arasında doğrudan temas olmadığını ve İHA’nın “sert bir manevra” sonrası düştüğünü savundu. Olayın ardından Rusya’nın Washington Büyükelçisi, ABD Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldı.
ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Koordinatörü John Kirby, son haftalarda başka “karşılaşmaların” da olduğunu, ancak sonuncusunun “farklı” olduğunu söyledi. ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Sözcüsü Pat Ryder “Rusya pilotlarının eylemleri güvenli ve profesyonel değildi. Hareketleri kendilerini açıklıyor” açıklamasını yaptı. Rus pilotların davranışları yani ABD’nin, İHA’nın rotasına benzin boşaltıldığı iddiası gerilimin yükseldiğinin bir işareti olarak yorumlanıyor. Pentagon’a göre tüm olay 30-40 dakika kadar sürdü. Ryder’a göre o süre içinde Amerikan ve Rus orduları arasında doğrudan bir iletişim olmadı. ABD’li yetkililer olaya karışan Rus Su-27 jetlerinde de büyük ihtimalle hasar oluştuğunu, bunun da çarpışmanın “kasıtlı olmadığının” bir göstergesi olduğunu belirtiyor.
Kirby “Eğer Rusya’nın bize vermek istediği mesaj ‘Karadeniz üzerindeki uluslararası hava sahasında uçmayın’sa, bu mesaj başarısız olacaktır çünkü bu olmayacak” dedi. Çarpışmadan sonra İHA’yı uzaktan uçuran pilotlar aracı Karadeniz’e düşürmek zorunda kaldı. Pentagon sözcüsü Ryder İHA’nın tam olarak nereye düştüğü veya Rus donanmasının araca ulaşıp ulaşmadığı konusunda bilgi vermedi. Rus donanmasının Karadeniz’deki hareketlerine ve Ukrayna’yı hedef alan füzelere dair eş zamanlı toplanan veriler de Ukrayna için hayati önemde. Washington bu gözlem operasyonlarını sürdürmek istiyor ancak güç kullanmaktan ve Moskova’yla doğrudan bir çatışmaya çekilme riskinden de endişe duyuyor.
New York Times’a konuşan Amerikalı yetkililer, son olayın Rusya’nın daha agresif bir döneme geçtiğinin işaretçisi olmadığı görüşünde. Gazeteye konuşan bir ABD’li yetkili, İHA’nın düşürülüşünün Rusya tarafından planlanmış bir satranç hamlesi olmadığını düşünüyor. Ancak New York Times’ın makalesi şöyle devam ediyor: “İHA’ya yapılan saldırı tam olarak bir kaza değildi. Örneğin aracın önüne benzin dökmek kasıtlı yapılmış bir hareket.
Ancak ABD’li yetkililer, Rusların İHA’nın pervanesini kasıtlı olarak koparmadığını düşünüyor çünkü bu sadece İHA’nın değil, Rus Su-27’sinin de düşmesine neden olabilecek riskli bir hareketti.” “Üst düzey Amerikalı yetkililer aylardır Karadeniz üzerinde bir olayın ya da iletişimsizliğin daha büyük bir soruna yol açmasından endişe ediyordu. Rus jetleri Karadeniz üzerinde sıklıkla ABD ve müttefiklerinin uçaklarının yolunu kesiyor. Amerikalı yetkililer bu olayların çoğunun profesyonelce ele alındığını söylüyor.” Wall Street Journal ise düşen İHA’nın ABD tarafından “kurtarılmasının” pek de mümkün olmadığına dikkat çekti.
Rus Tass haber ajansı, Rusya’nın Washington Büyükelçisi Anatoly Antonov’un, ABD İHA’sının bölgede Ukrayna ordusu adına keşif yaptığını söylediğini aktarıyor. Rus büyükelçiye göre ABD İHA’sı, Ukrayna ordusunun Rus topraklarına ve ordusuna ileride yapacağı saldırılar için istihbarat topluyordu.
