Seçimden sonra ‘normalleşme’ kapılarının açıldığı ABD ile masadaki en kritik iki dosya F-16’lar ve İsveç’in NATO’ya üyeliği. Ankara, Stokholm’e ‘evet’ oyu öncesi uçak satışı ve modernizasyonu içeren paketin onaylanması için ısrarcı. Washington ise uçak satışı ile üyeliğin ayrı başlıklar olduğunu vurgularken Senato’dan ‘Beştepe’nin uzlaşmacı tavrı belirleyici olacak’ mesajı geldi.
Sandık sürecinde ABD’ye dönük sert tutum alan hükümet, dış politikada buzları eritme sürecini başlattı. ABD Başkanı Biden’ın Cumhurbaşkanı Erdoğan’a tebrik telefonunda iş birliği vurgusu yapıldı. İki başkent arasındaki ana gündem ise Türkiye’ye F-16 satışı ve İsveç’in NATO’ya üyeliği. ABD Dışişleri Sözcüsü Blinken “Bu satış ABD’nin de çıkarına ancak Jet satışı üyeliğe bağlı değil. İki konu da en kısa zamanda ilerlemeli” dedi.
STOKHOLM: GEREKLİ ADIMLARI ATTIK KARAR BEKLİYORUZ
Türkiye’nin kaygılarını dile getirdiğini belirten İsveç Başbakanı Ulf Kristersson da “Üçlü muhtıranın gereklerini yerine getirdik. Şimdi karar bekliyoruz” diye konuştu. Biden yönetimi ‘modernizasyon kiti’ satışına ilişkin bildirimini Kongre’ye iletirken F-16’larda adım atılmadı. Kilit konumda bulunan ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Bob Menendez ise ‘Erdoğan’ın müttefiklere karşı tavrının yumuşaması gerektiğini’ ileri sürdü.
Türkiye’ye 20 milyar dolar değerindeki F-16 savaş uçağı satışına uzun süredir karşı olan ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Bob Menendez, satışa onay vermesi için Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın NATO müttefikleri ve Türkiye’nin komşularına karşı “daha az kavgacı” bir yaklaşım sergilemesini istediğini belirtti.
Reuters’in aktardığına göre Demokrat Senatör Menendez, Erdoğan’ın seçimleri kazanmasının ardından gazetecilere yaptığı açıklamada “Şimdi önemli olan Erdoğan’ın Türkiye’nin geleceğine nasıl ilerlemek istediği. Eğer bugüne kadarki yaklaşımından başka bir yaklaşım benimsemek istiyorsa, bunu görmeyi dört gözle bekliyorum” dedi.
Türkiye’nin Amerika Birleşik Devletleri’nden F-16 tipi savaş uçakları ve modernizasyon kitleri satın alma girişimi ile ilgili muhalif tutumuyla tanınan ABD Kongresi’nin etkili isimlerinden Menendez, Erdoğan’ın bugüne dek sergilediği tavrı devam ettirmesi durumunda ise “sahip olduğu tutumu” savunmaya devam edeceğini söyledi. Türkiye, 2021 yılının Ekim ayında, ABD’li silah üreticisi Lockheed Martin şirketine toplam değeri 20 milyar dolar olan F-16 savaş uçakları ile 80 modernizasyon kiti satın almak için başvuruda bulunmuştu. Ancak söz konusu satış anlaşması, Menendez’in başını çektiği bir grup kongre üyesinin karşı çıkması sebebiyle bugüne dek imzalanamadı.
Bazı senatörlerin İsveç konusunu tek sorun olarak gördüğünü dile getiren Menendez, kendi adına ise bu konunun “denklemin sadece bir parçası” olduğunu savundu. DW Türkçe’nin aktardığına göre Menendez, ABD Başkanı Joe Biden’ın, seçim zaferi nedeni ile Erdoğan’ı arayarak tebrik ettiği telefon görüşmesinden bu yana Biden’la konuşmadığını belirtti. Biden ile Erdoğan arasında yapılan söz konusu telefon görüşmesinde Erdoğan, ilgili F-16 ve modernizasyon paketi konusunu gündeme getirmiş, Biden ise Türkiye’nin, İsveç’in NATO üyeliğine karşı tutumunu değiştirmesini istemişti.
Önceki gün İsveç’te Başbakan Ulf Kristersson ile görüşen ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken da Türkiye’ye, İsveç’in NATO üyeliğine bir an önce onay verme çağrısında bulunmuş, Biden hükümetinin F-16 satışı için bu konuyu şart koştuğu yönündeki haberleri yalanlamıştı. Beyaz Saray Sözcüsü Karine Jean-Pierre de salı günü düzenlenen basın toplantısında bir gazetecinin sorusuna verdiği yanıtta, Türkiye’nin İsveç’in NATO üyeliğine vereceği onayı, talep ettiği F-16’lar için bir şart olarak görmediklerini dile getirdi. Erdoğan ile görüşen Biden’ın F-16 satışı için İsveç’in NATO onayını öne sürdüğü belirtilmişti.
‘RET KARARI PUTİN’İN ÇIKARINA’
İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ise Financial Times’ta yayımlanan köşe yazısında isim vermeden Cumhurbaşkanı Erdoğan’a seslenerek ülkesinin NATO üyeliğine yeşil ışık yakılmasını istedi. Kristersson, İsveç’te perşembe günü yürürlüğe girecek olan terörle mücadele yasasının Ankara’nın NATO üyeliğine izin vermesi için yapılan anlaşmanın son parçasını yerine getireceğini ifade etti.
Kristersson “İsveç’in NATO üyeliği başvurusu üzerine ciddi anlamada düşünmenin zamanı gelmiştir. İsveç’in NATO’nun dışında kalması sadece Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in çıkarınadır” dedi. Financial Times’a konuşan bir üst düzey İsveçli yetkili “Bu terör yasası, kilidi açmak için büyük umudumuz. Gerisi Türkiye’ye kalmış” ifadesini kullandı. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de “Benim mesajım üyeliğe yakın olduğumuz. Şu anda bir pencere var. Bunu en kısa zamanda gerçekleştirmek için yoğun çalışıyoruz” diye konuştu.
