Ocak 2025’te Yunanistan’ın Santorini, Amorgos ve Anafi adalarında yoğun bir sismik hareketlilik başladı. Bölgede kaydedilen on binlerce depremden çoğu 5.0 ve üzeri büyüklükteydi, halk tarafından da hissedilebiliyordu. Bu durum, birçok turistin bölgeden ayrılmasına yol açarken, yerel halk Kolumbo deniz altı volkanının patlama ihtimali veya 1956’daki 7,7 büyüklüğündeki yıkıcı depremin tekrarlanması konusunda endişelendi.
Oksijen'de yer alan habere göre; bilim insanları, Science dergisinde yayımladıkları çalışmada Santorini çevresinin 3 boyutlu haritasını çıkardı. Her depremin sismik hareketlerini ve yer kabuğundaki stres değişimlerini izleyerek, uzun süren sismik sürünün nedenini ortaya koydular.
YAPAY ZEKADAN YARARLANILDI
Araştırmacılar, depremleri yerin derinliklerindeki ölçüm cihazları gibi kullanarak, hareket ve baskı kalıplarını analiz etmek için yapay zekadan yararlandı.
Araştırma ekibi, depremlerin Santorini ve Kolumbo volkanının altındaki magma tarafından tetiklendiğini belirledi. Magma, deniz tabanının 10 kilometreden derinlerinde bulunan 30 kilometrelik bir yatay kanaldan hareket etti.
'MAGMANIN YATAY HAREKETİYLE UYUŞUYOR'
Araştırmacılar, bu magma hacminin yaklaşık 200 bin olimpik yüzme havuzunu dolduracak büyüklükte olduğunu hesapladı. Magma, yer kabuğundaki katmanları parçalayarak binlerce depreme yol açtı.
Araştırma ekibinden Anthony Lomax, “Depremler, sanki yerin derinliklerindeki cihazlar bize veri gönderiyormuş gibi davranıyor. Analiz ettiğimiz kalıplar, magmanın yatay hareketiyle çok iyi uyuşuyor” dedi.
İZLANDA ÖRNEĞİ
Araştırmacılar, şimdilik hareketliliğin sona erdiğini belirtiyor. Dr. Stephen Hicks, “Magma yer kabuğunda 8 kilometreden derinde kaldı. Magma yüzeye hızlıca çıkabilir, ancak aktivite durduğu için büyük olasılıkla derinlerde soğuyup yerinde kaldı” diye açıkladı.
Ancak volkanların yıllarca süren ve öngörülemeyen hareket dönemlerine girebileceği hatırlatılıyor. Son yıllarda İzlanda’daki volkanik aktiviteler bunun örnekleri arasında.
Bilim insanları, yapay zeka ve yer kabuğunun fiziksel hareketlerini birleştirerek volkanik aktiviteyi daha iyi izleme, anlama ve tahmin etme imkânı doğabileceğini belirtiyor. Bu yöntem, sismik açıdan aktif bölgelerde yaşayan insanların güvenliği için potansiyel bir araç olarak görülüyor.
Dr. Hicks, “Bir deprem kümesini gözlemlediğimizde, bu veri olası nedeni belirlemek için kullanılabilir. Sonuçta bu bir tahmin aracına dönüştürülebilir” sözlerini kullandı.
