Hollanda hükümeti ile Avrupa Konseyi’nin organizasyonunda Lahey’de düzenlenen diplomatik konferansta, Ukrayna İçin Uluslararası Tazminat Komisyonu’nun kurulmasına ilişkin sözleşme kabul edildi. Konferansa Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Alain Berset, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Hollanda Başbakanı Dick Schoof, Moldova Cumhurbaşkanı Maia Sandu, AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile çok sayıda ülkenin dışişleri bakanları ve diplomatik temsilcileri katıldı.
“HER KAYIP KAYDA GEÇİRİLMELİ, HER KAYIP TELAFİ EDİLMELİ”
Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Alain Berset, açılış konuşmasında sözleşmenin ilk gününde 34 ülkenin resmi katılım göstermesinin “benzersiz” olduğunu belirterek şunları söyledi:
“Bu sözleşme, dünyanın her yerinden tüm devletlere açıktır. Tüm devletleri eşit konumda kabul etmekte ve açık bir mesaj vermektedir. Her kayıp kayda geçirilmeli, her kayıp telafi edilmelidir.”
Berset, “Uluslararası hukuk, herkes için geçerlidir. İstisna ve çifte standart söz konusu olamaz. Görevimiz net; gerçekleri kayda geçirmek, telafi sağlamak ve sorumluların hesap vermesini temin etmek. Adalet zaman alır ancak mutlaka gerçekleşmelidir” ifadelerini kullandı.
Ayrıca, Avrupa Komisyonu tarafından 2023’te başlatılan “Ukrayna Hasar Kaydı” girişimine bugüne kadar 44 devlet ile Avrupa Birliği’nin katıldığını açıkladı.
HOLLANDA: CEZASIZLIK SÖZ KONUSU OLAMAZ
Hollanda Başbakanı Dick Schoof, Ukrayna’da barışın tesis edilmesinin ardından tazminat konusunun kaçınılmaz olduğunu vurgulayarak, “Savaş sırasında verilen zararın tazmini ile ilgilenmek üzere Ukrayna İçin Uluslararası Tazminat Komisyonunu kuruyoruz. Rusya, Ukrayna’da her gün kasıtlı olarak evleri bombalıyor, işletmeleri yok ediyor ve altyapıya zarar veriyor. Cezasızlık söz konusu olamaz” dedi.
ZELENSKİY: BU GİRİŞİM DAHA ÖNCE YAPILMALIYDI
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ise konuşmasında, “Rusya’nın başlattığı ya da desteklediği savaşlar düşünüldüğünde, bu girişimin çok daha önce gerçekleştirilmesi gerekirdi” değerlendirmesinde bulundu.
Zelenskiy, Ukrayna topraklarındaki Rus işgali sürdüğü sürece Moskova üzerindeki baskının devam etmesi gerektiğini belirterek, “Halkımız Rus esaretinde kaldığı ve Rusya tarafından kaçırılan Ukraynalı çocuklar evlerine dönmediği sürece Rusya, suçlu olarak görüldüğünü hissetmeli ve bunların sonuçlarıyla yüzleşmelidir” dedi.
Uluslararası destek çağrısı yapan Zelenskiy, “Bu savaş ve Rusya’nın buna ilişkin sorumluluğu açık bir örnek haline gelmelidir ki başkaları da saldırganlığı tercih etmesin” ifadelerini kullandı.
Moldova Cumhurbaşkanı Maia Sandu da konferansta yaptığı konuşmada, “Bu savaşın nasıl sona ereceği, Avrupa’nın geleceğini şekillendirecek. Tarih bize şunu gösteriyor: Sorumlular bedel ödemediği sürece barışın kalıcı olması nadirdir” dedi.
İLK İMZALAR ATILDI
Konuşmaların ardından sözleşmenin imza törenine geçildi. Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiha, Hollanda Dışişleri Bakanı David van Wiel ve Moldova Dışişleri Bakanı Mihai Popshoi, Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Alain Berset ve katılımcı liderlerin huzurunda sözleşmeye ilk imzaları atan isimler oldu.
KOMİSYON NE YAPACAK?
Avrupa Konseyi himayesinde kurulacak Ukrayna İçin Uluslararası Tazminat Komisyonu, Rusya’nın Ukrayna’da ve Ukrayna’ya karşı işlediği uluslararası hukuka aykırı fiillerden kaynaklanan zarar, kayıp ve hasarlar için yapılacak tazminat başvurularını inceleyecek ve bu talepler hakkında karar verecek.
Avrupa Konseyi’nin konuya ilişkin açıklamasında, “Uluslararası hukuka göre, uluslararası hukuka aykırı bir fiil işlemiş olan bir devlet, bu fiilin yol açtığı zararı tamamen tazmin etmekle yükümlüdür. Mağdurların yaşadıklarının sonuçlarının üstesinden gelebilmeleri için adalet ve tazminat gereklidir” denildi.
Açıklamada ayrıca, kapsayıcı bir tazminat mekanizmasının üç aşamadan oluşacağı belirtildi:
- Halihazırda faaliyette olan ve 60 binden fazla başvuru alan Ukrayna Hasar Kaydı,
- Yeni kurulacak Uluslararası Tazminat Komisyonu,
- İlerleyen aşamada oluşturulması planlanan Tazminat Fonu.
