Arabalı siyaset

ALİ YILDIRIM

CHP lideri vatandaşlara “Birkaç ay araç almayı erteleyin. Bay Kemal olarak sözümdür, ikinci el araba parasına sıfır araba aldıracağım size’ sözleriyle seslendi. “Nüfusun yüzde 95’nin sıfır araç alma ihtimali kalmadı. İlk yapacağımız işlerden biri 1.6 otomobillerde vergileri dörtte bir indirmek olacak” dedi. Öğrencilerin kredi faizlerinin silinmesinin ardından muhalefetten gelen ‘somut’ vaat gündemde öne çıktı.

ÖTV’Yİ SIFIRLAMA YETKİSİ CUMHURBAŞKANI’NA DEVREDİLDİ

Kılıçdaroğlu’nun ifadelerinin ardından sosyal medyada çok sayıda paylaşım yapıldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise “Battık diyenler var. Köprülerden arabalar geçiyor. Herkesin altında arabası var” dedi. Saatler sonra motorlu araçlarla ilgili düzenleme yürürlüğe girdi. ÖTV’yi sıfırlama yetkisi ‘Bakanlar Kurulu’ndan ‘Cumhurbaşkanı’na devredildi. Sıfır araçlarda sunroof, çelik jant gibi eklemeler ÖTV kapsamından çıkarıldı.

EKONOMİ ÇOK İYİ AVRUPA'YA GÖRE SONDAN BİRİNCİYİZ

Türkiye’de sıfır araç satışları çip krizi sonrasında bir daha toparlanamadı. Düşen alım gücü ve artan araç fiyatları yeni bir otomobil sahibi olmayı hayalden öteye taşımazken, orta sınıfın araç alma ihtimali iyice yok oldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Ekonomi iyi. Satacak sıfır araç bile yok” sözleri düşen Avrupa pazarına rağmen tabloyu ortaya koydu. 2021’de bin kişiye düşen araç sayısı Türkiye’de 167 iken Avrupa ortalaması 570 adet. Listenin en sonunda Türkiye var.

Otomotiv sektörü tüm dünyada zorlu bir süreçten geçiyor. Pandemiyle birlikte uzayan tedarik süreçleri, artan enflasyon ve maliyet baskıları sıfır araç fiyatlarını uçuşa geçirdi. Türkiye’de bu durumdan olumsuz olarak etkilenirken, ülkede gerçekleşen yüksek enflasyon ve yüksek kur yeni bir otomobil sahibi olmayı oldukça güçleştirdi. Her geçen gün hızla düşen alım gücü, kur ile çarpan etkisi oluşturan vergi fiyatlarda sert artışa neden oldu. Bugün bakıldığında hemen hemen 1 milyon liralık bir otomobilin yarısı vergi. Yani tüketici yüksek vergi ortamında bir otomobil kendine bir otomobil ise devlete alıyor. Geçen hafta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kabine toplantısının ardından açıklamalarda bulunmuştu. Ekonomiyle ilgili gelen eleştirilere yanıt veren Erdoğan, rakamların ortada olduğunu söyleyerek, otomobil satış bayilerinde birinci el araç bulmakta bile zorlanıldığını belirtti. Erdoğan şunları söyledi: “8.5 milyondan araç sayısı veriyorum 26 milyona çıkarak 3 kat artmıştır. Hani ekonomik sıkıntıdan bahsediyorduk. Rakam ortada. Şu an otomobil satış yerlerinde birinci el araç bile bulmakta sıkıntı çekiyorlar. İkinci el ile işi idare etmeye çalışıyorlar.” TÜİK verilerinden yapılan hesaplamayla Türkiye’de 14 yaş üstü nüfusta kişi başına düşen araç sayısı 2021 sonunda 0,3 adetti. 2007’de ise 0,2 adet olarak gerçekleşti. 2021 yılında da Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) ve Avrupa Otomobil Üreticileri Birliği (ACEA) verileri de ortada. Avrupa birliğinde pandeminin yoğun yaşandığı döneme rağmen bin kişiye düşen sıfır araç sayısı 570 adet. Türkiye’ye de yer veren raporda bin kişiye aynı dönemde 157 aracın düştüğü görülüyor. Listenin başında ise 702 adetle Lüksemburg var. Almanya’da bin kişiye 587 araç düşerken, Avusturya, Fransa, Çekya, Slovenya, İtalya ve Polonya’da AB ortalamasının üzerinde. Ekonomik krizin eşiğinden dönen komşu Yunanistan’da bile 2021’de bin kişiye 503 araç düşüyor. Türkiye’ye en yakın olan ise Rusya. Ülkenin bin kişisine düşen araç sayısı 321 adet.

31 ÜLKE ARASINDA TÜRKİYE SONDAN ÜÇÜNCÜ

Düşen alım gücü ve artan fiyatlar 2022’de de verileri negatif etkilemeye devam ediyor. 2022’nin ilk 6 ayında Türkiye’de bin kişiye 3.29 araç düşüyor. Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) ve Avrupa Birliği (AB) verilerine göre, 2022’de kişi başına düşen araç sayısı ortalama 10,57 adet. Listenin ilk sırasında EBS Danışmanlık verileri Lüksemburg olduğunu gösteriyor. Ülkede 1000 kişiye 34,84 araç düşüyor. 31 ülkenin yer aldığı listede Türkiye sondan üçüncü. Ülkenin altında 3,05 adetle Romanya ve 2,11 adetle Bulgaristan var. Türkiye’nin üstünde ise Letonya, Litvanya, Yunanistan Hırvatistan gibi ülkeler bulunuyor.

KİŞİ BAŞINA DÜŞEN ARAÇ SAYISI 15 YILDA 0,1 ADET ARTTI

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre de ülkede kişi başına düşen araç sayısı 0,5 adet bile değil. 2021 sonunda Türkiye’nin 14 yaş üstü nüfusu 65 milyon 704 bin 310 kişi. TÜİK’e kayıtlı araç sayısı ise 25 milyon 249 bin 119 adet. Yani 14 yaş üstü nüfusa oranla 2021 yılında Türkiye’de kişi başına düşen araç sayısı 0,3 adet. 2007 yılında da Türkiye’nin 14 yaş üstü ortalama nüfusu 58 milyon 355 bin 523 kişiydi. Aynı yıl TÜİK’e kayıtlı araç sayısı 13 milyon 022 bin 945 adetti. Bu verilere oranla 2007’de 14 yaş üstü kişi başına düşen araç sayısı da 0,2 adet olarak verilere yansıdı. Yaklaşık 15 yıllık süreçte kişi başına düşen araç sayısı nüfusa oranlar sadece 0,1 adet arttı. TÜİK verilerine göre, sadece bu yılın ilk çeyreğinde Türkiye yüzde 7,3 büyüdü. Fakat araç satışlarında 15 yıllık durum ortada.

İÇ PAZARDA DA AVRUPA’NIN OLDUKÇA GERİSİNDEYİZ

Türkiye’de 2022 yılı Haziran ayı otomobil ve hafif ticari araç pazarı 2021 yılı Haziran ayına göre yüzde 1,0 artarak 80 bin 652 adet oldu. 2022 Haziran ayında otomobil satışları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 2,9 artarak 64 bin 134 adede ulaşırken, hafif ticari araç pazarı yüzde 5,5 azalarak 16 bin 518 adet olarak gerçekleşti. Otomobil ve hafif ticari araç pazarı, 10 yıllık Haziran ayı ortalama satışlara göre yüzde 13,4 arttı. AB (26), UK ve EFTA ülkeleri toplamına göre otomobil pazarında 2022 Haziran ayında yüzde 16,8 düşüş yaşandı. Otomobil pazarı 2022 Haziran ayında 2021 Haziran ayına göre azalarak toplam 1 milyon 66 bin 137 adet seviyesine indi. 2021 yılı Haziran ayında Avrupa otomobil pazarı 1 milyon 281 bin 892 adetti. Otomobil satışları 2022 Ocak-Haziran döneminde yüzde 13,7 azalarak 5 milyon 597 bin 656 adet seviyesinde gerçekleşti.

HANS’IN 20 AYDA ALDIĞINI AHMET 121 AYDA ALABİLİYOR

Türkiye’de yeni bir otomobil sahibi olmak artık maaşlı çalışanlar için hayal oldu. Her geçen gün artan enflasyon ve düşen alım gücü otomobil sahibi olmayı oldukça güç hale getirdi. En ucuz otomobil fiyatı son 1 yılda yüzde 130’a yakın artış kaydetti. Fakat alım gücü aynı performansı sergileyemedi. 1 yıl önce 160 bin lirası olan sıfır bir otomobil alabiliyordu. Temmuz 2021’de en ucuz sıfır araca sahip olmak için Türkiye’de asgari ücretlinin 57 ay çalışması gerekiyordu. Bu ay ikinci kez artan asgari ücrete rağmen aynı aracı almak isteyen bir asgari ücretli 365 bin lira ödemesi gerekiyor. Yani en az 66 aya ihtiyacı var. İkinci zamma rağmen en düşük ücreti alan çalışan 9 ay daha kaybetti. Almanya’da yaklaşık 31 bin euro olan otomobilin fiyatı Türkiye’de hemen hemen 650 bin liraya yakın. Almanya’da en düşük ücretle çalışan işçi bu araca 20 ayda sahip olabiliyor. Fakat aynı modeli Türkiye’de almak isteyen asgari ücretlinin minimum 121 aya ihtiyacı var. Üstelik bu model Türkiye’de üretiliyor.

KILIÇDAROĞLU: İKİNCİ EL PARASINA SIFIR OTOMOBİL ALINACAK

CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, sosyal medya hesabından “Birkaç ay araç almayı ertelerseniz, Bay Kemal olarak sözümdür: İkinci el araba parasına, sıfır araba aldıracağım sizlere” dedi. Kılıçdaroğlu paylaştığı videoda şunları söyledi: “İşte bugün ivedilikle yapacağımız bir iyileştirmeyi hatırlatmak ve kritik bir çağrı yapmak için sizleri mutfağıma davet ettim. Bugün otomobil vergileri konusunu açıyorum. Özellikle ÖTV. Türkiye’de bir araç alırken dünyanın en yüksek araç alım vergisi olan, ÖTV’yi ödüyoruz. Yetmiyor, aracın bedeli ile birlikte, bu verginin de vergisi olarak alınan yüzde 18 KDV ödüyoruz. Üstüne gümrük vergisi ödüyoruz. Üstüne Motorlu Taşıtlar Vergisi ödüyoruz. Bu kadar vergi nedir Allah aşkına? Bakın, Almanya’da 15 bin avro olan sıfır bir aracın fiyatı bizde vergilerle 500 bin lirayı aşıyor. Benim milletim Almanya’daki otomobilin tam iki katını ödüyor. Nüfusumuzun yüzde 95’nin sıfır araç alma ihtimali artık kalmadı. Şimdi açıkça çağrı yapıyorum; ilk yapacağımız işlerden birisi 1,6 motor otomobillerde vergileri, bugünün yaklaşık dörtte bir oranına indirmek olacak. Biliyorsunuz, ‘gençlerin ilk sıfır araba almaları için ÖTV yok’ demiştim, o baki. Hafif ticari araçlarda da vergileri indireceğiz. Özetle; bugün, ikinci el olarak satılan arabanın parası ile sıfır araba alabileceksiniz. Tek yapmanız gereken şimdilik araba alımını ötelemek. Ve kısa bir süre iktidarımızı beklemek. Bu kadar. Ailenizle sıfır araba kokusu olan araçlara bineceksiniz. Bu arabalar sizlerin de hakkıdır. Altını çizeyim bu bahsettiğimi uygulama lüks araçlar için olmayacak. Açık konuşayım. Zenginin, çok kazanının vergilendirilmesi taraftarıyım. Bu ülkede çok kazanan; fakirin, fukaranın hayatının iyileşmesi içinde beytülmale katkıda bulunmak zorundadır.”

AÇIKLAMANIN ARDINDAN HÜKÜMETTEN GECE YARISI TEBLİĞİ GELDİ

Kemal Kılıçdaroğlu’nun ÖTV vaadinin ardından yeni bir gece yarısı kararnamesi yayınlandı. Geçen yılın sonunda Cumhurbaşkanına ÖTV yetkisi veren kanun, ilgili tebliğe işlendi. ÖTV (II) sayılı liste uygulama genel tebliğinde yapılan düzenlemeyle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a motorlu araç ÖTV oranları ve matrahlarının alt ve üst sınırlarını 3 katına kadar artırma ve sıfıra indirme yetkisi tanındı. Resmi Gazete’de yayımlanan ÖTV (II) sayılı liste uygulama tebliğinde değişiklikler öngören tebliğle, tebliğin III. bölümünden yer alan “vergi oranı ve yetki” başlıklı maddede düzenlemeler yapıldı. Buna göre, maddedeki “Bakanlar Kurulu” ibaresi “Cumhurbaşkanı olarak değiştirildi ve ÖTV (II) sayılı listede önceki uygulamada Bakanlar Kurulu’nun “motorlu araçların ÖTV oranlarını bir katına artırma veya sıfıra kadar indirme” yetkisi, Cumhurbaşkanınca “ÖTV oranları ve matrahlarının alt ve üst sınırını 3 katına kadar artırma veya sıfıra indirme” olarak yeniden düzenlendi. İlgili maddede yapılan diğer düzenlemeye göre, Cumhurbaşkanı ayrıca; belirlenen ÖTV ve matrah sınırları içinde kalmak şartıyla 87.03 GTİP numarasında yer alan motorlu araçlar için farklı matrah grupları oluşturabilecek, malların matrah grupları, motor gücü, cinsi, sınıfı, üst yapı gövde tanımı, emisyon türü ve değeri, istiap haddi ile yolcu ve yük taşıma kapasitesi itibarıyla farklı oranlar belirlemeye yetkili olacak.