ESMAGÜL KOÇAK
Otomotiv dünyasında devrim niteliğindeki yeni otonom sürüş yönetmeliği (UN R171), bugün itibarıyla Avrupa Birliği ve 59 ülkede resmen yürürlüğe girdi. Bu yeni düzenlemeyle birlikte, Level 2 otonom sürüş sistemine sahip otomobiller artık sürücüden onay almadan, kendi kendilerine şerit değiştirme gibi manevraları yasal olarak yapabilecek. Tesla'nın FSD gibi sistemlerinin önünü açan bu gelişmenin Türkiye'ye ne zaman geleceği ise merak konusu.
SİSTEM BAŞLATMALI MANEVRA (SIM) NEDİR, NASIL ÇALIŞACAK?
Yeni yönetmeliğin en can alıcı noktası, "Sistem Başlatmalı Manevra" (SIM) olarak adlandırılan özellik. Bu teknoloji sayesinde, örneğin otoyolda ilerlerken, araç sol şeridin boş ve güvenli olduğunu tespit ettiğinde, sürücünün sinyal koluna dokunmasına veya onay vermesine gerek kalmadan sollama manevrasını kendisi başlatabilecek. Sistemin çalışma prensibi ise katı güvenlik kurallarına bağlı:
Araç, şerit değiştirmeye karar verdiğinde sürücüye en az 3 saniye önce hem görsel (ekranda) hem de işitsel (sesli) bir uyarı verecek.
Sürücü, bu süre içinde direksiyona en ufak bir müdahalede bulunursa manevra anında iptal edilecek.
Eğer sürücü manevrayı iptal ederse, sistem acil bir çarpışma riski olmadığı sürece aynı şerit değiştirme denemesini tekrarlamayacak.
GÜVENLİK ÖN PLANDA: SADECE OTOYOLDA VE 130 KM/S HIZA KADAR
Bu devrimsel özelliğin kullanımı şimdilik katı kurallarla sınırlandırılmış durumda. "Kendi kendine şerit değiştirme" özelliği;
Sadece otoyollarda kullanılabilecek, şehir içinde veya düşük hızlı yollarda aktif olmayacak.
Aracın hızı en fazla 130 km/s ile sınırlı olacak.
Üreticiler, reklamlarında ve satış noktalarında bu sistemin "tam otonom" olmadığını, sürücünün her zaman sorumlu olduğunu açıkça belirtmek zorunda olacak.
PEKİ, BU TEKNOLOJİ TÜRKİYE'YE NE ZAMAN GELECEK?
Türkiye, Birleşmiş Milletler'in ilgili araç anlaşmalarına taraf bir ülke olduğu için bu yeni yönetmeliği ulusal mevzuatına entegre edecek. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın, AB ile Gümrük Birliği çerçevesinde bu tür teknik düzenlemeleri genellikle 6 ila 12 aylık bir gecikmeyle uyumlaştırdığı biliniyor.
Resmi bir açıklama olmasa da, otomotiv sektörü temsilcilerinin beklentisi, UN R171 yönetmeliğinin SIM özelliğini de içeren tam halinin 2025 sonu veya 2026 başı itibarıyla Türkiye'de de tam olarak devreye alınması yönünde. Bu, 2026 yılından itibaren Türkiye'de satılacak Tesla gibi gelişmiş otonom sistemlere sahip yeni model araçların, otoyollarımızda yasal olarak kendi kendine şerit değiştirebileceği anlamına geliyor.
