Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesi sonrası eksik günlerini tamamlama telaşına giren binlerce Bağ-Kur'lu, geçmişteki kayıp günleri için çözüm arıyor. Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, bu konuda en çok sorulan "Geriye dönük prim ödeyebilir miyim?" sorusuna kritik ayrımlarla yanıt verdi.
Erdursun'a göre, bu sorunun cevabı kişinin durumuna göre "evet" ya da "hayır" olarak değişiyor. İşte o kritik senaryolar:
EN KRİTİK AYRIM: TESCİLİNİZ VAR MIYDI, YOK MUYDU?
Uzman Erdursun, konunun en temel ayrımının, geçmişte faaliyette bulunulan dönemde Bağ-Kur tescilinin yapılıp yapılmadığı olduğunu belirtiyor.
- Tescili Hiç Olmayanlar Dikkat: Geriye Dönük Hak Yok!
- Eğer 4 Ekim 2000 veya 1 Ekim 2008 tarihinden önce vergi kaydınız, esnaf siciliniz veya şirket ortaklığınız olmasına rağmen hiç Bağ-Kur tescili yaptırmadıysanız, ne yazık ki bu süreler için geriye dönük prim ödeme veya sigortalılığı başlatma hakkınız bulunmuyor. SGK, bu durumdaki kişilerin sigortalılığını otomatik olarak 4 Ekim 2000 veya 1 Ekim 2008'den itibaren başlatıyor ve önceki süreler emeklilik hesabına katılmıyor.
- Tescili Olup Prim Borcu Olanlar İçin 'İhya' Fırsatı
- Eğer geçmişte Bağ-Kur tesciliniz yapılmış ancak prim borçları nedeniyle hizmet günleriniz SGK tarafından silinmişse, bu günleri "ihya" yani canlandırma yoluyla geri kazanma hakkınız var.
'İHYA' NEDİR VE KİMLER FAYDALANABİLİR?
İhya, en basit tanımıyla, ödenmemiş prim borcu nedeniyle dondurulan veya silinen hizmet sürelerini, güncel tutarlar üzerinden ödeyerek yeniden kazanmaktır. Ancak bu hakkın da önemli şartları var:
- Kritik Tarih: Bugün itibarıyla ihya hakkı, sadece 1 Mayıs 2021 tarihine kadar SGK tarafından silinmiş günler için geçerlidir. Bu tarihten sonraki prim borçları silinmediği için ihya edilemez, sadece gecikme faiziyle ödenebilir.
- Kısmi İhya Mümkün Değil: SGK tarafından ne kadar hizmet süreniz silindiyse, tamamını ihya etmek zorundasınız. "Bana 300 gün yetiyor, o kadarını alayım" deme şansı bulunmuyor.
İHYA'NIN 2025 MALİYETİ: ERTELEYEN ZARARLI ÇIKIYOR!
İhya maliyeti, geçmişteki değil, başvurunun yapıldığı tarihteki brüt asgari ücret üzerinden hesaplanıyor. Bu da ertelemenin maliyeti artırdığı anlamına geliyor.
- 2025 Yılı Günlük İhya Bedeli: Günlük brüt asgari ücretin (866,85 TL) %34,5'i olan 299,96 TL'dir.
- 2025 Yılı Aylık İhya Bedeli: Aylık en az 8.998,80 TL'dir.
SGK'ya yazılı başvuru sonrası çıkarılan borcun 90 gün içinde ödenmesi gerekiyor. Ödenmezse başvuru iptal oluyor ve yeni bir başvuru yapıldığında, o günkü (muhtemelen daha yüksek olan) asgari ücret üzerinden yeniden hesaplama yapılıyor.
