Kartla yapılan yeme içme harcamalarında kişi başı ortalama tutar rekor kırarken, işlem adedi son bir yılın en düşük seviyesine geriledi. Enflasyon etkisi çıkarıldığında harcamalardaki artış büyük ölçüde fiyatlardan kaynaklanıyor; gerçek tüketim ise düşüşte.
2025 yılının Mart ayına ait Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verileri, yeme içme sektöründe önemli bir değişimi gözler önüne serdi. Kredi ve banka kartlarıyla yapılan harcama verileri, sektörde tüketimin azaldığını ve artan fiyatların tüketici davranışlarını değiştirdiğini ortaya koydu.
YEME İÇMEDE KARTLI HARCAMALAR DÜŞÜŞTE
2025 Mart ayına ilişkin Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verileri, yeme içme sektöründeki harcama alışkanlıklarında çarpıcı bir değişimi gözler önüne serdi. Kredi ve banka kartlarıyla yapılan harcama adetleri son bir yılın en düşük seviyesine gerilerken, işlem başına düşen ortalama tutar rekor kırdı. Ancak rakamların detayına bakıldığında, artan fiyatlar nedeniyle yaşanan nominal artışın tüketim anlamında bir büyümeye karşılık gelmediği dikkat çekti.
İŞLEM SAYISI AZALDI, ORTALAMA TUTAR ARTTI
2025 yılı Mart ayında, yeme içme sektöründe kartlarla yapılan işlem adedi 200 milyon olarak gerçekleşti. Bu rakam, son bir yılın en düşük işlem sayısı olarak kayıtlara geçti. Aynı dönemde işlem başına ortalama harcama tutarı ise 435 TL’ye ulaştı. Bu tutar şimdiye kadar ölçülen en yüksek seviye olarak dikkat çekti. Harcamalardaki bu artış, fiyatlardaki yükselişe işaret ederken, işlem adedinin düşmesi tüketimin gerilediğini gösterdi.
TOPLAM HARCAMADA REEL DARALMA VAR
Mart ayında yeme içme sektöründeki toplam kartlı harcama 87 milyar TL olarak gerçekleşti. Geçtiğimiz yılın aynı ayında bu rakam 60 milyar TL idi. Nominal olarak %45'lik bir artış yaşanmış gibi görünse de, aynı dönemde yeme içme enflasyonunun %43,38 olduğu düşünüldüğünde, reel artış yalnızca %1,1 seviyesinde kaldı. Bu da tüketicinin cebinden daha çok para çıktığını, ancak tüketimin artmadığını açıkça ortaya koyuyor.
KİŞİ BAŞINA DÜŞEN HARCAMA YÜKSELDİ AMA TÜKETİM DÜŞTÜ
Ekonomim yazarı Yener Karadeniz'in analizine göre, kişi başına düşen ortalama harcama tutarı Mart ayında 435 TL’ye çıktı. Bu rakam, 2024 Ocak ayında 273 TL idi. Nominal artış %59 seviyesine ulaşırken, enflasyondan arındırıldığında reel artışın yalnızca %11 olduğu görülüyor. Ancak aynı dönemde harcama adedi düşüş gösterdiği için, toplam tüketimin gerçek anlamda artmadığı, hatta bazı dönemlerde azaldığı dikkat çekiyor.
YEME İÇME HARCAMALARININ TOPLAM HARCAMADAKİ PAYI AZALDI
2024 yılı Mart ayında toplam 1,2 trilyon TL olan kartlı harcamalarda yeme içme sektörünün payı %5’ti. Bu oran 2025 Mart ayında %4,97’ye geriledi. Bu küçük gibi görünen düşüş, yeme içme harcamalarının genel harcamalara kıyasla daha yavaş büyüdüğünü veya gerilediğini gösteriyor. Sektördeki durgunluğun enflasyonun etkisiyle daha da belirgin hale geldiği söylenebilir.
MALİYET ARTIŞI TÜKETİCİYİ DURDURDU
Turizm Restoran Yatırımcıları ve Gastronomi İşletmeleri Derneği (TURYİD) Başkanı Kaya Demirer, dışarıda yemek yeme alışkanlıklarında ciddi bir değişim yaşandığını belirtti. Demirer’e göre artan maliyetler ve gelirlerin bu artışa ayak uyduramaması, tüketicilerin zorunlu harcamalar dışındaki alanlarda frene basmasına neden oldu. Bu da yeme içme sektörünü doğrudan etkileyen temel faktörlerden biri oldu.
RAMAZAN VE SÖMESTR TATİLİ DE ETKİLİ OLDU
2025 yılının ilk çeyreğinde yaşanan bu gerilemede takvim etkisi de önemli rol oynadı. Ocak sonunda başlayan sömestr tatilinde birçok kişinin seyahate yönelmesi, yerel tüketimi azalttı. Ayrıca Ramazan ayının Mart ayına denk gelmesi, özellikle gündüz servis yapan restoran ve kafelerde işlem adedinin düşmesine yol açtı. Bu dönemsel faktörlerin birleşimi, yeme içme sektöründe ilk çeyrekte kayda değer bir daralmayı beraberinde getirdi.
