Ev hanımlarına erken emeklilik imkanı getirileceğini söyleyen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Aile Koruma Kalkanı Programı'nın kapsamını açıkladı. Peki, kadınlara erken emeklilik şartları neler? Kimler erken emeklilik başvurusu yapabilir? İşte detaylar...
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, AK Parti Seçim Beyannamesi ve Milletvekili Aday Tanıtım Toplantısı'nda emeklilikle alakalı önemli açıklamalarda bulundu.
Erdoğan, "Ev hanımlarının evdeki emekleri karşılığında emeklilik gibi bir güvenceye sahip olmalarını en temel hakları olarak görüyoruz" diye konuştu. Ev hanımlarının emekliliğine destek sağlanacak, emeklilik yaşı özellikle kadınlarda çocuk sayısına göre esnetilecek.
KADINLARA ERKEN EMEKLİLİK
Takvim'de yer alan habere göre, Cumhurbaşkanı Erdoğan, emeklilik yaşını özellikle kadınlarda çocuk sayısına göre esnetileceğini, yeni evlilikleri teşvik etmek üzere, Aile ve Gençlik Bankası üzerinden yeni evlenen çiftlere iki yılı geri ödemesiz 48 ay vadeli 150 bin lira faizsiz evlilik kredisi verileceğini söyledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın emekliliği ilgilendiren vaatleri şöyle:
"Yeni dönemde, aileyi güçlendirmeye dönük yenilikçi mekanizmalar geliştirmeye devam edeceğiz. Bu kapsamda, önümüzdeki dönemde uygulamaya koyacağımız Aile Koruma Kalkanı Programı ile ev hanımlarının emekliliğine destek sağlayacak, yeni ailelerin kurulmasını teşvik edecek, gençler öncelikli olmak üzere her ailede en az bir kişiye iş imkanı sağlayacak, aileyi ve çocuğu tehdit eden her türlü olumsuz eğilimlere karşı etkin bir şekilde mücadele etmeye devam edeceğiz.
Aile Koruma Kalkanı Programı kapsamında;
* Ev hanımlarının emekliliğine destek sağlayacak,
* Her ailede gençler başta olmak üzere en az bir çalışan olması sağlanacak,
* Yeni evlilikler teşvik edilecek.
İSTEĞE BAĞLI ÖDENECEK PRİMLERİN 3'TE 1'İNİ DEVLET KARŞILAYACAK
Ev hanımlarının evdeki emekleri karşılığında emeklilik gibi bir güvenceye sahip olmalarını en temel hakları olarak görüyoruz. Bu çerçevede, ev hanımlarının isteğe bağlı ödeyecekleri primlerin üçte birini devlet olarak biz karşılayacağız.
Emeklilik yaşını özellikle kadınlarda çocuk sayısına göre esneteceğiz. Çalışanlarımızı ve emeklilerimizi enflasyona ezdirmeyecek, önümüzdeki dönemde de asgari ücretin yanı sıra memur ve emekliler için enflasyonun üzerinde artışlarla çalışanlarımızın ve emeklilerimizin refah payı almalarını sağlayacağız."
EV KADININA ÇALIŞMADAN EMEKLİLİK
Emeklilik için prim, yıl ve yaş şartı gerekiyor. Yani bir yerde çalışmak ya da primlerini ödemek şart. Fakat ev kadınları dahil, bugüne kadar sigorta girişi yapılmamış vatandaşlar da emekli olabilir. Sadece Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) yazılı olarak başvurmak yeterli oluyor.
Sigortalı bir işte hiç çalışmamış olan isteğe bağlı sigortalılar, emeklilik bakımından 4/B'li çalışanlar ile (yani BAĞ-KUR'lularla) aynı koşullara tâbi olur.
ÜÇ ŞART VAR AMA...
Türkiye'de emeklilik için üç şart bulunuyor. Bu şartlardan birisi, işe giriş tarihine göre belli bir yaşa gelmek, diğeri belli bir prim ödemek ve ilk sigorta olunan tarihten sonra kadınlar için 20 erkekler için 25 yılın geçmesi. SSK kapsamındaki bu emeklilik şartları 9 Eylül 1999'dan sonra değişikliğe uğradı ve yıl şartı ortadan kalktı.
Buradaki en önemli şartlardan olan prim ödeme şartı ise değişik şekillerde oluyor. Bir işyerinde çalışanların primlerini işveren ödüyor. Kendi işini kuranlar ise BAĞ-KUR kapsamında prim ödüyorlar. Borçlanma yolu ile yani doğum ve askerlik gibi sürelerin satın alınması yoluyla da prim elde edilebiliyor.
18 YAŞINI DOLDURMAK YETECEK
Bu da isteğe bağlı sigorta. 18 yaşını dolduran her Türk vatandaşı isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek emeklilik için ilk adımı atmış oluyor.
- Kimler isteğe bağlı sigortaya başvurabilir?
Türkiye'de ikamet edenler ile Türkiye'de ikamet etmekte iken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerdeki Türk vatandaşlarından;
* 5510 sayılı Kanuna tabi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmayan
* Sigortalı olarak çalışmakla birlikte ay içerisinde 30 günden az çalışan ya da tam gün çalışmayanlar
* Kendi sigortalılıkları nedeniyle Türkiye'de sosyal güvenlik kanunlarına göre malullük ve yaşlılık aylığı almayanlar
* 18 yaşını dolduranlar. Kanunun yürürlük tarihinden önce mülga kanunlara göre isteğe bağlı sigortaya devam edenlerin, herhangi bir işleme gerek kalmaksızın Kanun kapsamında isteğe bağlı sigortalılıkları devam ettirilecektir.
- Nereye ve nasıl başvurulmalı?
İlk defa isteğe bağlı sigortalı olmak isteyenlerin örneği Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ekinde yer alan 'İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi' ile ikametgahlarının bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüklerine/ sosyal güvenlik merkezlerine başvurmaları gerekmektedir. Tekrar isteğe bağlı sigortalı olmak isteyen sigortalıların ise talep dilekçesi ile müracaatları yeterli olacaktır.
- Sigorta ne zaman başlıyor?
İsteğe bağlı sigortalılık, müracaatın kurum kayıtlarına intikal ettiği tarihi takip eden günden itibaren başlar.
- Ne kadar prim ödenmesi gerekiyor?
İsteğe bağlı sigorta primi prime esas kazancın alt sınırı ile üst sınırı arasında, sigortalı tarafından belirlenen prime esas aylık kazancın yüzde 32'sidir. Bunun yüzde 20'si malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi, yüzde 12'si genel sağlık sigortası primidir.
İsteğe bağlı sigortalılığın devamında belli süre prim ödememe halinde sigortalılığın sona ermesi uygulaması kaldırılarak, ait olduğu ayın primini en geç 12 ay içinde ödemeyen sigortalının o aya ait primini ödeme imkanı olmayacak, 12 ay geçmedikçe diğer aylara ait primlerini gecikme zammı ile ödenmesi imkanı ve talep veya ölüm dışında isteğe bağlı sigortalılık sonuçlandırılmayacaktır.
- Nasıl emekli olunuyor?
İsteğe bağlı sigortada bir incelik var. Bu şekilde ödenen primler BAĞ-KUR sigortası olarak değerlendiriliyor. Yani 1 Ekim 2008'den sonra BAĞ-KUR kapsamına alındı. Öncesinde SSK isteğe bağlı ödenebiliyordu. Dolayısıyla daha önce bir yerde sigortalı olarak çalışmamış ve sadece isteğe bağlı sigortalı olanlar için BAĞ-KUR şartları geçerli.
Bugün isteğe bağlı sigorta primi ödemeye başlayanlar kısmi yaştan emeklilik için en az 5 bin 400 gün yani 15 yıl primi tamamlamak zorunda. Primler tamamlandıktan sonra da yaş şartı devreye giriyor. Yaş şartı 30.04.2008 sonrası sigorta başlangıcı için kadınlarda 61 erkeklerde ise 63 olarak belirleniyor. Eğer tam emekli olmak isterseniz bu kez 9 bin gün yani 25 yıl prim ödemek durumundasınız. Bu kez yaş şartı ise kadınlarda 60 erkeklerde ise 62 oluyor.
Önceden sigortası olanlar da isteğe bağlı ile eksik primlerini tamamlayıp erken emekli olabiliyor. Burada 1261 günü geçmeden isteğe bağlı ödendiğinde SSK kapsamı oluşuyor.
- Nasıl sona eriyor?
* İsteğe bağlı sigortalılığını sona erdirme talebinde bulunanların, primi ödenmiş son günü takip eden günden.
* Aylık talebinde bulunanların, aylığa hak kazanmış olmak şartıyla talep tarihinden
* Ölen sigortalının ölüm tarihinden itibaren sona erer.
- Süre değerlendirilmesi nasıl olacak?
01.10.2008 tarihinden itibaren ilk defa isteğe bağlı sigortalı olanlar ile 506, 1479 ve 2926 sayılı kanunlara tabi isteğe bağlı sigorta primi ödeyen sigortalıların 01.10.2008 tarihinden sonra isteğe bağlı sigorta primi ödenmiş süreleri 5510 sayılı Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılık süresi olarak kabul edilecektir.
- Sadece ev kadını olmak yeter mi?
Evet, yeterli. Bugüne kadar çeşitli nedenlerle herhangi bir işte çalışmayan vatandaşlar (ev hanımları dahil), isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek emekli olabilir.
30 Nisan 2008 tarihinden itibaren isteğe bağlı sigortalar 4/B (BAĞ-KUR) kapsamında sayılıyor. İsteğe bağlı sigorta primi ödeyerek emekli olan ve hanımları, BAĞ-KUR emeklileriyle aynı haklara sahip olur.
