Temmuz ayında maaşlarına yapılacak zammı bekleyen milyonlarca memur ve memur emeklisi için oranlar netleşmeye başlarken, ortaya çıkan rakamlar yeni bir tartışmayı da beraberinde getirdi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) son piyasa katılımcıları anketi, resmi hesaplamalara göre kümülatif zammın %15,84 olacağına işaret ediyor. Ancak bu oran, çarşıda, pazarda ve faturalarda "hissedilen enflasyon" altında ezilen milyonların beklentisinin bir hayli altında kaldı.
RESMİ HESAPLAMA NE DİYOR? İŞTE %15.84'ÜN ŞİFRELERİ
Öncelikle, resmi rakamlara göre zam oranı nasıl ortaya çıktı? İşte o hesaplama:
- Son İpucu Geldi: Merkez Bankası anketine göre, Haziran ayı için beklenen enflasyon oranı %1,61.
- Enflasyon Farkı Hesabı: Bu beklentiyle birlikte, ilk altı aylık enflasyon farkının memurlar için %10,32 olacağı öngörülüyor.
- Toplam Zam Oranı: Bu %10,32'lik enflasyon farkının üzerine, memurların önceden belirlenmiş %5'lik toplu sözleşme zammı da eklenince, Temmuz ayındaki toplam kümülatif zam oranı %15,84'e ulaşıyor.
ANCAK BEKLENTİLER ÇOK DAHA YÜKSEKTİ: "HİSSEDİLEN ENFLASYON" GERÇEĞİ
Ortaya çıkan bu %15,84'lük "resmi" zam oranı, yüksek enflasyon nedeniyle alım gücü eriyen milyonlarca memur ve emekli için bir hayal kırıklığı yarattı. Beklentilerin daha yüksek olmasının temel nedenleri şunlar:
TÜİK Rakamlarına Güven Tartışması: Uzun süredir kamuoyunda, bağımsız ekonomistler ve araştırma grupları tarafından Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı resmi enflasyon rakamlarının, piyasadaki gerçek fiyat artışlarını yansıtmadığı yönünde ciddi eleştiriler yapılıyor. Örneğin, bağımsız Enflasyon Araştırma Grubu'nun (ENAG) açıkladığı rakamlar, genellikle TÜİK'in çok üzerinde seyrediyor.
"Hissedilen Enflasyon" Farkı: Memur ve emekliler, maaş zammı hesaplamasının temel alındığı resmi rakamlar yerine; gıda, kira, ulaşım ve faturalardaki fahiş artışların baz alındığı "hissedilen enflasyonun" çok daha yüksek olduğunu ve geçinemediklerini dile getiriyor. Bu nedenle, %15,84'lük bir artışın eriyen alım gücünü telafi etmeye yetmeyeceği endişesi hakim.
KİMLER BU ZAMDAN FAYDALANACAK?
Bu hesaplama yöntemi, doğrudan tüm devlet memurlarını ve memur emeklilerini kapsıyor. Ancak bu grubun da temel eleştirisi, zam oranının gerçeği yansıtmayan resmi enflasyon verilerine göre hesaplanıyor olması. (Not: SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin zam oranı, doğrudan ilk altı aylık resmi enflasyon oranına göre belirleneceği için onların zam oranı bu rakamdan bir miktar farklı olacaktır.)
GÖZLER TEMMUZ BAŞINDAKİ RESMİ AÇIKLAMADA
Merkez Bankası anketiyle ortaya çıkan bu oran, Temmuz zammına dair güçlü bir beklenti oluştursa da, nihai ve resmi rakam, TÜİK'in Temmuz ayının ilk günlerinde açıklayacağı resmi Haziran ayı enflasyon verileriyle kesinleşecek.
Ancak milyonlarca memur ve emekli için asıl soru, açıklanacak resmi zam oranının, mutfaktaki ve cüzdandaki yangını söndürmeye yetip yetmeyeceği. Görünen o ki, Temmuz zammı oranı ne olursa olsun, "resmi enflasyon" ile "hissedilen enflasyon" arasındaki makas ve zamların yeterliliği tartışması, uzun bir süre daha gündemdeki yerini koruyacak.
