Türkiye’de çocuk işçiliğinin en yaygın alanlarından biri olan mevsimlik tarımda çalışan çocukların sağlık sorunları İstanbul Bilgi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Zeynep Şimşek tarafından yapılan araştırmalarla ortaya kondu.
Şimşek, 12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliği ile Mücadele Günü dolayısıyla yaptığı açıklamada, “Tarımsal faaliyetler en tehlikeli işler arasında sayılmakta olup, mevsimlik tarımda çalışan çocuklarda gelişimsel koordinasyon eksikliği ve kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları gibi sağlık sorunları görülmektedir” dedi.
ÇOCUK İŞÇİLERİN YÜZDE 70'İ MEVSİMLİK ÇALIŞTIRILIYOR
Dünya genelinde 160 milyon çocuk işçinin yüzde 70’inin tarım, orman, balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği gibi alanlarda çalıştığını belirten Şimşek, Türkiye’de ise “özellikle mevsimlik gezici tarım işçiliği, çocuk işçiliğinin en yaygın biçimlerinden biridir ve bu işgücünün neredeyse yarısını 18 yaş altındaki çocuklar ve gençler oluşturmaktadır” ifadelerini kullandı.
Mevsimlik tarımda çalışan çocukların yaşadığı risklere dikkat çeken Şimşek, şunları söyledi:
“Bu çocuklar göç dönemlerinde riskli ulaşım koşulları, yetersiz barınma, bulaşıcı hastalıklar, zararlı kimyasallara maruz kalma, vücudun susuz kalması ve güneş çarpmasına bağlı rahatsızlıklar, ağır yük taşıma gibi ergonomik zorlanmalar, istismar, dışlanma ve stres gibi psikososyal sorunlarla karşı karşıyadır. Ayrıca elektrik çarpmaları, kazalar, zehirlenmeler ve kronik hastalıklar gibi riskler de bulunmaktadır.”
MEVSİMLİK TARIM İŞÇİLİĞİ ÖNCELİKLİ RİSK ALANINDA
Yasal düzenlemelerin çocukları korumada yetersiz kaldığını belirten Şimşek, “Çocukların gelişimini olumsuz etkileyen işlerde çalıştırılması uluslararası sözleşmeler ve Türkiye mevzuatı tarafından açıkça yasaklanmıştır. Türkiye, Uluslararası Çalışma Örgütü’nün 138 ve 182 sayılı sözleşmelerini onaylamış ve 2017-2023 yıllarını kapsayan Çocuk İşçiliği ile Mücadele Ulusal Programı’nda mevsimlik tarım işçiliği öncelikli risk alanı olarak belirlenmiştir. Ancak uygulamada bu korumalardan yeterince yararlanılamamaktadır” dedi.
BirGün'ün haberine göre genç işçilerin (15-17 yaş) çalışma koşullarının ağır olduğuna dikkat çeken Şimşek, “Bu yaş grubundaki bireyler fizyolojik olarak hala gelişme aşamasındadır. Mevsimlik tarım işçiliği gürültülü, kimyasallarla temas edilen, ağır fiziksel yük gerektiren ve sürekli göç içeren bir ortamdır. Araştırmalar, 15-17 yaş grubundaki gençlerin yüzde 95’inin 15 yaşını doldurmadan çalışmaya başladığını ve yüzde 93,7’sinin günde 8 saatten fazla çalıştığını göstermektedir. Gelişim çağında çalışmaya başlamaları nedeniyle tarımda çalışan 18 yaş altı kız çocuklarının yüzde 70’inde büyüme geriliği görülmektedir” dedi.
Şimşek, çözüm için şu önerilerde bulundu:
“Birinci basamak sağlık hizmetleri kapsamında gebelik, lohusalık ve çocuk izlemlerinin nitelikli biçimde gerçekleştirilmesi; saha denetimlerinin güçlendirilmesi ve ailelere yönelik destek mekanizmalarının oluşturulması gerekmektedir. Ayrıca çocuklara yönelik hak temelli sosyal hizmetlerin yaygınlaştırılması önemlidir. Tarımda çalışan çocukların yaşam ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi için üretim alanlarında sağlıklı su, hijyenik tuvalet ve güvenli barınma gibi temel kriterler sağlanmalı, bu kriterler tarım desteklemeleri için ön koşul haline getirilmelidir. Çiftçi Kayıt Sistemi’ne işçi bilgilerinin dahil edilmesi veri temelli adımlar için önemlidir. Tarımın yapısal sorunlarının çözümü için de Tarım İş Fonu oluşturulmalıdır.”
'ÇOCUK İŞÇİLİĞİNİN SONA ERDİRİLMESİ GEREK'
Son olarak Şimşek, “Toplumların kalkınması ancak fiziksel, ruhsal ve sosyal açıdan sağlıklı bireylerle mümkündür. Bu nedenle Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri arasında 2025 yılına kadar çocuk işçiliğinin her biçiminin ortadan kaldırılması yer almaktadır. Çocukların sağlıklı gelişim hakkını korumak hepimizin sorumluluğudur” ifadelerini kullandı.
