Dolarla kredi çekip kur patlayınca geri ödemede zorlanan iş insanının davasında mahkeme ‘Basiretli tacir dövizle kredi almanın sonuçlarını öngörmeliydi’ kararı verdi. Yetkililerin geçmiş yıllardaki ‘döviz kontrol altında, kurda ralli olmayacak’ açıklamalarını hatırlatan hukukçular ise ‘Hükümete güvenmek mağduriyet gerekçesi olmamalı’ yorumu yaptı.
KULLANDIĞI KREDİ 7 YILDA KUR REKORLARIYLA KATLANDI
Seçimden sonra rasyonel adımlar beklentinin gerisinde kalınca kur patladı. Ekonomideki belirsizlik ortamı en çok üreticileri etkiledi. Krediye erişim zorlaşırken bir kredi davasında çıkan hüküm dikkat çekti. 2016’da 1 milyon dolar kredi kullanan iş insanı kur rekorlar kırınca taksitleri ödemekte güçlük çekti. Bankayla davalık olan S.S. savunmasında ‘TL hızlı eridi, denge aleyhime orantısız şekilde değişti’ dedi.
‘HEM ÜRETİM İSTİHDAM İSTENİYOR HEM NİYE İŞE GİRDİN DENİYOR’
Hakkaniyete uygun uyarlama talebinde bulunan iş insanı, kalan taksitlerin TL’yle ödenmesini istedi. Hakim, kurda yaşanabilecek değişikliklerin öngörülmesi gerektiğine hükmetti. Yargıtay da ‘basiretli tacirin dövizle kredi çekerken kur artışını hesaba katması gerektiğine’ dikkat çekip yerel mahkeme kararını onadı. Dikkat çeken karar ‘Bir yanda üretim, istihdam deniyor bir yandan ‘sen de işe girmeseydin’ anlayışı hakim kılınıyor’ tartışmalarına yol açtı.
DOLARLA KREDİ ÇEKİYORSAN SONUCUNA KATLANACAKSIN
DOLARLA KREDİ ÇEKİYORSAN SONUCUNA KATLANACAKSINEkonomideki kriz ve dövizdeki yükseliş bu kez mahkeme salonlarına konu oldu. Bir iş insanı dövizle kredi çektikten sonra kurdaki yükseliş nedeniyle geri ödemede zorluk yaşayınca mahkemenin yolunu tuttu. Kalan taksitlerini TL olarak ödemek istedi. Banka ise davacının sözleşmeye aykırı olarak uyarlama talep etmesinin hukuksuz olduğunu savundu. Yıllar süren dava sürecinde Yargıtay emsal niteliğinde bir karar vererek son noktayı koydu. Kurlarda yaşanabilecek değişikliklerin göz önüne alınması ve basiretli bir tacirin dövizle kredi çekmenin sonuçlarını öngörmesi gerektiğine hükmetti.
Türkiye’de yaşanan ekonomik sıkıntılar, döviz kurunda yaşanan artış ve ödenemeyen krediler bu kez mahkeme salonlarına taşındı. Uzun yıllar süren yargılamada son noktayı ise Yargıtay koydu. Yargıtay’ın emsal nitelikteki kararına konu olan iş insanı S.S., 2016 yılının mart ayında dört ayrı işlem halinde 1 milyon dolar kredi kullandı. Döviz kurunda yükseliş olunca iş insanı taksitleri ödemekte güçlük çekti ve 4. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin yolunu tuttu. Ödeme planları ile davalı bankaya vade sonunda bu tutarların faizi ile birlikte ödenmesinin taahhüt edildiğini ve bu çerçevede bugüne kadar taksitler düzenli bir şekilde her ay ödendiğini, ancak ülkede yaşanan ekonomik kriz ile birlikte, doların Türk Lirası karşısında fahiş değer kazanması ve böylece fiiller arasındaki dengenin aleyhine orantısız bir şekilde değiştiğini öne sürdü.
FİİL DENGESİ İDDİASI MESNETSİZ
Sözleşmelerin aynen ifası halinde katlanılması zor bir durumun meydana geldiğini, ödeme güçlüğüne düştüğünü, taraflar arasında imzalanan döviz endeksli kredi sözleşmelerinin uyarlanması gerektiğini talep etti. İmzalanan sözleşmenin kredinin çekildiği tarihten itibaren geçerli olmak üzere hakkaniyete uygun olarak uyarlanmasını ve kalan taksitlerin TL üzerinden ödenmesine karar verilmesini, uyarlama sonunda meydana gelecek farkın ödenmesini veya borcundan mahsup edilmesine karar verilmesini istedi. Davalı banka; davacının mevcut sözleşmeye aykırı bir biçimde uyarlama talep etmesinin hukuken mümkün olmadığını, taraflar arasındaki fiil dengesinin aşırı ve öngörülemez şekilde bozulduğu iddiasının mesnetsiz olduğunu savunarak davanın reddini istedi.
YARGITAY MAHKEME KARARINI ONADI
Mahkeme, dolar kurunun artmasının öngörülemeyecek bir olgu olmadığı, kurlarda yaşanabilecek değişikliklerin davacı tarafça sözleşmenin yapıldığı sırada göz önüne alınması ve basiretli bir tacirin dövizle kredi çekmenin sonuçlarını öngörmesi gerektiği gerekçesiyle davanın reddine karar verdi. Davacı kararı istinafa götürdü. Bölge Adliye Mahkemesi de itirazı reddetti. Davacı iş adamı bu kez kararı temyiz edince devreye Yargıtay 11. Hukuk Dairesi girdi. Yüksek Mahkeme, emsal nitelikte bir karara imza attı. Basiretli tacirin dövizle kredi çekerken kur artışındaki artışları hesaba katması gerektiğine dikkat çekerek, mahkeme kararını onadı.
