Türkiye’nin göl ve delta bölgelerinde yaşayan yılan balığı, hem biyolojik özellikleri hem de ekonomik değeriyle son yılların en çok konuşulan türleri arasında yer alıyor. Balıkçılar tarafından özel yöntemlerle avlanabilen bu tür, nesli tehlike altında olduğu için birçok restoranın menüsüne giremiyor. Hem lezzeti hem de korunması gereken bir tür olması, yılan balığını daha da dikkat çekici kılıyor.
BİNLERCE KİLOMETRELİK GÖÇ YOLCULUĞU
Muğla’dan Mersin’e, İzmir’den Aydın’a kadar geniş bir coğrafyada görülen yılan balığı, doğanın en şaşırtıcı yaşam döngülerinden birine sahip. Tatlı sularda büyüyen balıklar, üremek için binlerce kilometre ötedeki Atlantik Okyanusu’ndaki Sargasso Denizi’ne göç ediyor. Yumurtlama sürecinin ardından ölen balıkların yavruları ise akıntılarla yeniden Türkiye kıyılarına ulaşıyor. Bu döngü, türün korunmasının ne kadar önemli olduğunu bir kez daha ortaya koyuyor.
YÜZYILLARDIR SÜREN ÖZEL AV TEKNİKLERİ
Yılan balığı sıradan ağlarla yakalanamayan bir tür olduğu için balıkçılar özel yöntemlere başvuruyor. Bölgelere göre farklılık gösteren av teknikleri şöyle:
- Dalyan kapanı: Kanallara yerleştirilen yönlendiricilerle balığı tuzağa çeken geleneksel sistem.
- Pinter tuzağı: Ağdan yapılmış silindir şeklinde kafes yöntemi.
- Gece ışıklı av: Balığın ışığa yaklaşma eğiliminden yararlanılarak yapılan avcılık.
- Sürütme kancası: Akarsu ağızlarında kullanılan çoklu kanca düzenekleri.
Bu yöntemler zahmetli olmasının yanı sıra, nesli tehlikede olan tür nedeniyle her bölgede serbest değil. Birçok deltada sıkı denetimler uygulanıyor.
FİYATI 500 LİRAYA KADAR ÇIKIYOR
Türkiye’de yılan balığının kilogram fiyatı 500 TL’ye kadar yükselmiş durumda. İşlenmiş veya ithal edilen Japon usulü “unagi” ürünlerinde ise fiyatlar çok daha yüksek. Yüksek fiyatın temel nedeni; lezzeti, az bulunması, av kotası ve koruma kararları.
ZAHMETLİ VE RİSKLİ AV: RESTORANLAR MENÜYE ALMAKTA ÇEKİNİYOR
Balıkçıların anlattığına göre yılan balığı avı hem tehlikeli hem de oldukça zahmetli. Ayrıca türün korunuyor olması sebebiyle:
- Düzenli tedarik sağlanamıyor,
- Restoranlar av yasaklarına takılmak istemiyor,
- Ticari süreklilik mümkün olmuyor.
Bu nedenle Türkiye’de yılan balığını daha çok Dalyan, Bafa Gölü, Göksu ve Gediz deltası çevresindeki sınırlı sayıda işletmede görmek mümkün.
MUTFAKTA ÖZEL PİŞİRME TEKNİKLERİ
Yağlı bir et yapısına sahip olan yılan balığı, doğru pişirme teknikleriyle ayırt edici bir lezzete dönüşüyor. Türkiye’de en çok tercih edilen yöntemler:
- Kömür ateşinde ızgara,
- Soğanlı ve domatesli güveç,
- Halkalar halinde kızartma,
- Fırın veya tandır.
Ayrıca yılan balığı çiğ olarak tüketilmiyor. Kanında bulunan zararlı madde sadece pişirildiğinde etkisiz hale geldiği için mutlaka ısıl işlem gerekiyor.
