Avrupa kıtasında yabani arı popülasyonlarının ve kelebek türlerinin geleceği ciddi bir tehdit altında.
Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) tarafından yayımlanan güncel bilimsel veriler, son 10 yılda yabani arı türleri için yok olma riskinin iki kattan fazla arttığını ortaya koyuyor.
Aynı dönemde, tehlike altındaki kelebek türlerinin sayısı da kaygı verici bir artış gösterdi.
IUCN'nin tehdit altındaki türler için yaptığı son bilimsel çalışmalara göre, Avrupa'da tanımlanmış 1928 yabani arı türünden en az 172'si halihazırda yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.
KELEBEKLERDE NESLİ TÜKENME TEHDİDİ YÜZDE 75 ARTTI
Gazete Oksijen'de yer alan habere göre, yabani arıların yanı sıra, kelebek türlerinde de durum benzer bir ciddiyet taşıyor.
Avrupa'da nesli tükenme tehdidi altındaki kelebek türlerinin sayısı, 14 yıl önce yapılan son değerlendirmedeki 37 türden 65'e yükseldi.
Bu artış, yaklaşık yüzde 75'lik bir yükselişe işaret ediyor. Ayrıca, Madeira büyük beyaz kelebeği (Pieris wollastoni) türünün, artık nesli tükenmiş olarak ilan edilmesi, geri döndürülemez kayıpların yaşandığını gösteriyor.
Kelebekler ve arılar gibi tozlayıcılar, gıda sistemlerinin ve ekosistemlerin sürdürülebilirliği için hayati önem taşıyor.
Patatesin dramatik hikayesi! Meğer domates genleri sayesinde hayatta kalmış
YAŞAM HATLARI TEHLİKEDE
IUCN Genel Direktörü Grethel Aguilar, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, "Güzelliklerinin ve kültürel önemlerinin ötesinde, arılar ve kelebekler gibi tozlayıcılar sağlığımız, gıda sistemlerimiz ve ekonomilerimiz için birer yaşam hattıdır. Bizi besleyen meyve, sebze ve tohumların sürekliliğini sağlarlar" sözleriyle bu canlıların kritik rolüne dikkat çekti.
Grethel Aguilar, bilim insanlarının son çalışmalarının kelebekler ve yabani arı türleri üzerindeki tehditlerin hızla arttığını doğruladığını ekledi.
Avrupa'daki çiçekli bitkilerin yüzde 90'a yakını, hayvanlar tarafından gerçekleştirilen tozlaşmaya bağımlıdır.
Uzmanlara göre, yabani arıların dramatik biçimde azalması ve bu durumun yönetilen arı kolonileriyle kolayca telafi edilememesi, çiçekli çayırlar ve orkide türleri de dahil olmak üzere birçok yabani bitki türünü tehlikeye atma potansiyeli taşıyor.
AZALMANIN TEMEL NEDENLERİ: TARIM VE İKLİM KRİZİ
Yabani arı türleri neden azalıyor?
Son yıllardaki hızlı düşüşün ardındaki başlıca nedenler arasında; sulak alanların kurutulması, aşırı otlatma, tarımsal uygulamalarda gübre ve pestisit kullanımı yer alıyor.
Tozlayıcılar için uygun habitatların parçalanması, bu türlerin yok oluş riskini önemli ölçüde artırıyor.
Ayrıca, iklim krizi de büyük bir tehdit olarak öne çıkıyor.
Avrupa'daki tehdit altındaki kelebeklerin yüzde 52'si küresel ısınmadan etkileniyor; bu oran, 10 yıl öncesine göre neredeyse iki kat daha fazla.
Özellikle dağ zirvelerinde yaşayan kelebekler, habitatları ısındıkça daha yükseğe çıkmak zorunda kalıyor ve yaşam alanları daralıyor.
Akdeniz bölgesinde ise aşırı kuraklık ve orman yangınları, kritik tehlike altındaki Karpathos gri kelebeği gibi endemik türleri tehdit ediyor.
Panama kıyılarında alarm: 40 yıllık döngü kırıldı!
KRİTİK TEHLİKE ALTINDAKİ TÜRLER NELER?
Bezelye, fasulye, yer fıstığı ve yonca gibi bitkilerin tozlaşmasında kilit rol oynayan 15 adet bombus türü yabani arı ile söğüt, kırmızı akçaağaç gibi ağaçları tozlaştıran 14 arı türü de halihazırda tehdit altında bulunmaktadır.
Kıtanın kendine özgü tek türü olan madenci arı (Simpanurgus phyllopodus) ise 'vahşi doğada yok olma eşiğindeki tür' kategorisinde değerlendirilmektedir.
Bilimsel araştırmada imzası bulunan Martin Warren, bu tozlayıcıların en büyük yaşam alanı olan çiçek açısından zengin çayırların Avrupa genelinde hızla kaybolduğuna dikkat çekiyor.
Martin Warren, gıda üretimini azaltmadan, hatta artırarak fayda sağlayabilecek 'kolay' önlemlerin bulunduğunu ifade ediyor.
AVRUPA BİRLİĞİ'NDEN ACİL EYLEM ÇAĞRISI VE İZLEME SİSTEMİ
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu'nun çevreden sorumlu üyesi Jessika Roswall, yabani arılar, kelebekler ve diğer tozlayıcıların koruma durumunu 'vahim' olarak nitelendirdi.
Jessika Roswall, "Bu tehditle mücadele etmek için acil ve kolektif eylem gerekiyor" dedi.
AB, üye ülkelerle birlikte, doğa restorasyon yönetmeliği temelinde, ilerlemeyi takip etmeye yardımcı olacak AB çapında bir izleme sistemi oluşturduğunu bildirdi.
Tüm üye ülkeler, AB'nin doğa restorasyon mevzuatı kapsamında 2030 yılına kadar tozlayıcıların gerilemesini tersine çevirmekle yükümlü.
Korkulan oldu! Nanoplastikler, denizden sonra karasal besin zincirine de tamamen yayıldı
