İhracat haziranda yıllık bazda yüzde 15,7 artarak 13.4 milyar dolara, ithalat ise 8,2 yükselerek 16.3 milyar dolara ulaştı. Pandemi tehlikesinin hafiflemesiyle başlayan dış ticaret etkisini hızlı bir şekilde gösterdi. Altın ithalatı dahil edilmezse ithalatın yerinde saydığı görülüyor. Geçen yıl 703 milyon dolar olan altın ithalatı bu dönemde 2.4 milyar dolar olarak gerçekleşti. Enerji tarafında da düşüş oldu.
Türkiye’nin haziran ayına ait geçici dış ticaret istatistikleri belli oldu. Bu dönemde ihracat koronavirüs sonrasında hızlı bir yükselişe imza atarken, ithalatta ise neredeyse yerinde saydı. Altın ithalatı artmasaydı dış ticarette büyük bir gerileme olacaktı. İhracat, normalleşme süreciyle salgına yönelik tedbirlerin kademeli ortadan kalkmaya başladığı haziran ayında artışa geçti. Genel Ticaret Sistemi’ne (GTS) göre ihracat, haziranda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 15,77 artarak 13 milyar 469 milyon dolara, ithalat yüzde 8,24 artarak 16 milyar 305 milyon dolara çıktı. Haziranda bir önceki aya göre ise ihracatta yüzde 35,13 artış gerçekleşti. Haziranda yıllık bazda dış ticaret açığı yüzde 17,31 düşerek, 2 milyar 836 milyon dolar seviyesine gerilerken, dış ticaret hacmi bu dönemde yüzde 11,52 artışla 29 milyar 774 milyon dolar olarak belirlendi. İhracatın ithalatı karşılama oranı da yüzde 77,2 iken yüzde 82,6 oldu. İşlenmemiş veya yarı işlenmiş altın dış ticareti hariç olarak bakıldığında ise haziranda ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 92,8 seviyesine ulaştı. Yılın ilk 6 ayında ise ihracat geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15,06 düşüşle 75 milyar 55 milyon dolara, ithalat yüzde 3,19 azalışla 98 milyar 896 milyon dolara geriledi. Ocak-haziran döneminde dış ticaret hacmi yüzde 8,69 düşerek, 173 milyar 951 milyon dolar seviyesine indi.
Sadece altın ithalatı geçen yılın haziran ayında 703 milyon dolardı. Bu yıl ise 2 milyar 395 milyon dolara ulaştı. Bu verilere göre, ihracat arttı ithalat yerinde saydı. İthalatın yerinde saymasına getirilen yasaklar da etkili oldu.
Haziranda en fazla ihracat ham madde (ara mallar) grubunda gerçekleştirildi. Bu kapsamda 6 milyar 515 milyon dolarlık ihracat yapıldı. Bu grubu sırasıyla 5 milyar 290 milyon dolarla tüketim malları ve 1 milyar 564 milyon dolarla yatırım (sermaye malları) izledi. Normalleşme sürecinin etkisiyle, haziranda bir önceki aya kıyasla ihracatı önemli ölçüde artış gösteren fasıllar göze çarptı. İhracat, motorlu kara taşıtlar faslında yüzde 69,9 yenilen meyveler ve sert kabuklu meyveler faslında yüzde 52,3 mobilyalar faslında yüzde 48,4, kazanlar ve makinalar faslında yüzde 41,4 demir ve çelik faslında yüzde 37,9 ve elektrikli makine ve cihazlar faslında yüzde 31,6 arttı.
EN FAZLA YÜKSELİŞ YATIRIM MALLARINDA
En fazla ithalat 12 milyar 13 milyon dolarla ham madde (ara mallar) grubunda yapılırken, bunu sırasıyla 2 milyar 402 milyon dolarla yatırım (sermaye) malları ve 1 milyar 859 milyon dolar tüketim malları takip etti. En fazla ihracat yapılan fasıl motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler, diğer kara taşıtları grubu oldu. Bu kapsamda 1 milyar 719 milyon dolarlık ihracat yapıldı. Bu grubu sırasıyla 1 milyar 293 milyon dolarla kazanlar, makineler, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, 774 milyon dolarla demir ve çelik izledi. Söz konusu ayda en çok ithalat yapılan fasıl da 2 milyar 395 milyon dolarla kıymetli taşlar, kıymetli metaller, inciler, taklit mücevherci eşyası, metal paralar olarak kayıtlara geçti.
KISITLAMALAR FREN YAPTIRDI
İthalat tarafında da büyük ek vergiler getirildi. Daha önce gerçekleşen ek vergilerin üzerine en son yaklaşık 400’ün üzerinde ürünün ithalatında, 30 Eylül’e kadar ürüne göre yüzde 20’ye varan oranlarda ek gümrük vergisi uygulanacak. Böylece kısıtlamalar ithalata az da olsa fren yaptırdı. Eylül’e kadar geçici olarak ürüne göre değişen oranlarda yüzde 20’ye kadar, bu tarihten sonra ise 10 puana kadar daha düşük
oranlarda ek gümrük vergisi uygulanacak.
‘GERÇEKTEN İYİ BİR RAKAMA ULAŞTIK’
Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan “Türkiye olarak pandemide sağlık alanında ayrıştığımız gibi ekonomik alanda da ayrışarak güçlü çıkış sinyali verdiğimizi düşünüyorum” dedi. Pekcan, mart ayında ihracatın yüzde 18,1, nisanda yüzde 41,4 ve mayısta yüzde 40,9 düştüğüne işaret etti. Bakan Pekcan, Türkiye’nin geçen yıl en çok ihracat artışı gerçekleştiren 50 ülke içinde 8’inci sırada olduğunu anımsattı. “Bu yılın mayıs ayına göre yüzde 35 ihracat artışı var, gerçekten ciddi bir rakam” haberlerin güzel olduğunu belirten Pekcan, şu bilgileri verdi: “İhracatımız, geçen yılın haziran ayına göre yüzde 15,8 artış kaydederek 13 milyar 469 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Bu yılın mayıs ayına göre yüzde 35 ihracat artışı var, gerçekten ciddi bir rakam. İthalat da yüzde 8,2 artışla 16 milyar 305 milyon dolar oldu. Haziranda ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 82,6 olarak gerçekleşti. Bu rakam, Haziran 2019’da yüzde 77,2, geçen mayıs ayında ise yüzde 74,5 seviyesinde. Haziran ayına altın ticareti hariç bakınca, ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 92,8.”
PANDEMİ OLUMSUZ ETKİLEDİ
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) İsmail Gülle “İhracat ailesi Türkiye’nin dinamosu olmaya devam etti. Türkiye, küresel ticaretin ‘güvenilir limanı’ olduğunu tescilleyerek ihracatta normalin de ötesindeki seyrine başladı” dedi. Tüm dünyada olduğu gibi salgının Türkiye’nin üretim ve ihracatını mart-nisan-mayıs aylarında olumsuz etkilediğini belirten Gülle, TİM olarak ihracatçılar için tüm fırsat ve riskleri tek tek değerlendirmeye devam ettiklerini kaydetti. Gülle, ‘İhracat ailesi, salgın döneminde ‘Önce Türkiye, Önce İhracat’ diyerek üreten Türkiye’nin dinamosu olmaya devam etti’ ifadelerini kullandı.
